Mensen zijn de meest intelligente wezens op deze planeet. Toch slagen we er niet altijd in de beste keuzes te maken. Waarom maken we denkfouten? Prof. dr. Wouter Duyck tracht ons wegwijs te maken in ons eigen brein. Vanuit de cognitieve psychologie analyseert hij de feilbaarheid van ons brein en de vreemde hersenkronkels die we maken.
Wist je dat het helemaal niet helemaal niet zo ongezond is om stress te hebben? Maar, we moeten natuurlijk ook niet overdrijven. Wanneer bereiken we onze stress-grenzen dan? De klinische psychologie met prof. dr. Elke Van Hoof als vertegenwoordiger biedt je een antwoord.
Om goed te kunnen slapen mag je niet te veel koffie drinken en niet te laat met je gsm bezig zijn. Maar wat gebeurt er in je lichaam als je slecht slaapt? Prof. dr. Johan Verbraecken vertelt welke stoffen er dan te veel in je hersenen achterblijven, welke tekorten je krijgt en hoe het komt dat je daarvan bleek ziet en wallen onder je ogen krijgt.
Je zou kunnen denken dat voor mensen een IQ van 135 alles vanzelf gaat. Ze moeten een les Latijn maar één keer lezen en dan onthouden ze alles en ze begrijpen met een klein beetje moeite ingewikkelde formules. En toch hebben vele hoogbegaafden géén diploma. Zijn ze te lui of sociaal onaangepast? Prof. dr. ir. Kathleen Venderickx legt uit waarom mensen met een IQ van 135 evenveel begeleiding nodig hebben als mensen met een IQ van 65.
Pianospelen is moeilijk: je moet noten lezen, ondertussen 10 vingers op het juiste moment op de juiste noot doen terechtkomen én er nog emotie in leggen ook. Maar als je de moeite doet, word je er ook slim van. Of toch een beetje... Je gaat er niet beter door leren rekenen, maar je traint je hersenen. Hoe dat gaat, legt prof. dr. em. Mark Reybrouck uit
Het is een vraag die iedereen zich elke dag wel eens (gefrustreerd) stelt: "Waarom werkt mijn wifi weer niet?". We kunnen alvast verklappen dat het iets te maken heeft met het Amerikaanse leger en ook wel met dat fameuze internet of things. Na 15 minuten luisteren naar dit college van prof. dr. Steven Latré, expert in de computerwetenschappen en artificiële intelligentie, begrijp je helemaal waarom je wifi-signaal zo vaak hapert.Tenminste, als terwijl je internetverbinding niet wegvalt natuurlijk...
Hoe komt het dat je sterretjes ziet als je plots rechtstaat? Evenwichtsexpert Floris Wuyts geeft je hierop het antwoord - en nee, het antwoord is niét: omdat je bloed door de zwaartekracht naar je benen stroomt. Prof. dr. Wuyts doet zelf ook al jarenlang onderzoek op astronauten die pas terug zijn op aarde en heel vaak kort na hun landing flauwvallen en ja, dààr heeft het wel mee te maken. Nog een tip: ga zitten tijdens het bekijken van dit college, want als je zo geboeid aan het kijken bent dat je nauwelijks nog beweegt, kan je ook flauwvallen..
Een skelet geeft meer prijs dan je denkt. Van een skelet uit de middeleeuwen kunnen we bijvoorbeeld de sociale status of voedingspatronen van die persoon achterhalen. En daaruit trekken archeologen ook conclusies over of het skelet van een arm of rijk iemand was. Archeologen kunnen op die manier de verhalen van historici bevestigen of ontkrachten. Hoe gaat dat juist in zijn werk? En wat kunnen ze allemaal zien? Méér dan je zou denken. Drs. Marit Van Cant vertelt er je alles over!
"Een Spartaanse opvoeding", iedereen kent dit begrip wel. Je moet om 2 uur 's nachts stipt thuis zijn en je bent verplicht om je bed elke dag op te maken. Verschrikkelijk! Studies hebben uitgewezen dat de Spartaanse jeugd het enkele duizenden jaren geleden toch iets harder te verduren had. Maar klopt het ook dat ze hun gehandicapte pasgeborenen doodden? Historicus Christian Laes neemt je mee naar het oude Griekenland voor een gedisciplineerd lesje in de Spartaanse opvoedkunde.
Aanschuiven op de autosnelweg, de verkeerde rij aan de kassa kiezen, wachten bij de damestoiletten. Sommige studies zeggen dat we zo'n drie jaar van ons leven bezig zijn met wachten. Of deze waar zijn of niet, daar spreken we ons in dit college niet over uit. Wat we wel kunnen doen, is de wetenschap inzetten om wachtrijen korter te maken. En dat is precies waar dr. Wouter Rogiest zich mee bezig houdt. In een kwartiertje - zeker en vast geen verspilde tijd - geeft hij tips hoe we de wachttijden kunnen verminderen.
In ons land is het ontkennen van de Holocaust bij wet verboden. En dat is niet goed en niet juist, vindt prof. dr. Patrick Loobuyck. Hij zal zelf de Holocaust niet ontkennen, maar wel uitleggen waarom hij om filosofische redenen het recht heeft om de Holocaust te ontkennen. Dit college gaat dan ook niet alleen over de Holocaust, maar over vrijheid van meningsuiting.
Oncoloog Filip Lardon heeft goed en slecht nieuws: als het zo voort gaat, zullen alsmaar meer mensen kanker krijgen. Mààr... het goeie nieuws is dat we kanker veel beter zullen kunnen bestrijden. Onderzoek naar kankerbehandelingen is de laatste jaren zo snel geëvolueerd dat de kanker stilaan schrik moet krijgen. Tot voor kort kon je kankerbehandelingen vergelijken met een kanonskogel waarmee op de kankercellen werd geschoten. Nu zijn het sluipschutters die de kankercellen met een precisieschot uitschakelen. Prof. dr. Lardon legt uit hoe dat gebeurt.
In Maasmechelen staat een teletijdmachine, de Ecotron. Die bestaat uit 14 glazen stolpen waaronder planten groeien. Prof. dr. Natalie Beenaerts legt in een kwartiertje uit hoe ze met die Ecotron kan te weten komen welke planten er over 50 jaar op de Limburgse heide staat. Nog altijd heide? Of maakt die geen schijn van kans meer, en zullen de kokosnoten er uit de palmbomen vallen?
Dr. Angelique Van Ombergen heeft een bijzondere interesse in de hersenen van astronauten. Want een ruimtereis doet wel wat met de hersenen, en dr. Van Ombergen is aan het uitzoeken wàt precies. Daarom vraagt ze aan elke astronaut die uit de ruimte terugkeert of hij of zij onder de scanner wil gaan liggen. Maar daarmee is de onderzoeksdrang van dr. Van Ombergen nog niet gesust: ze wil méér proefpersonen. Dus organiseert ze paraboolvluchten - vliegtuigreizen waarbij de piloot wat zotjes doet waardoor de passagiers een aantal keren gewichtloos zijn - en vraagt ze ook aan deze mensen of ze onder haar scanner willen gaan liggen. Gedurende een kwartier vertelt ze wat er dan zoal in die hersenen te zien is...
Prof. dr. Walter Weyns is socioloog en cultuurcriticus met een bijzondere fascinatie voor tijd. En voor hoe mensen naar tijd kijken. Tijdens zijn kwartiertje wordt professor Weyns wat baldadig: eerst probeert hij een tijd te definiëren en als dat gelukt is, probeert hij na te gaan of tijd kapot kan.
Weet je nog hoe je vroeger op schoolreis zo vreselijk misselijk kon worden in de bus? Of op de achterbank van de wagen? Heb je je ooit afgevraagd of dat wel normaal was? Prof. dr. Floris Wuyts wel. Hij is gespecialiseerd in het menselijk evenwichtssysteem en hij zoekt uit wanneer het normaal is om duizelig, misselijk of draaierig te zijn. Bijvoorbeeld als je op de kermis net uit de rappe rups stapt. Of 36 uur op een woeste zee hebt gevaren. En méér nog: hij zoekt ook uit wat je eraan kan doen als je ook wankelt wanneer je niét net uit een achtbaan komt.
Is het een kwestie van tijd voor een leger van gemuteerde computers de mensheid zullen verslaan en we voortaan in dienst zullen staan van genadeloze machines? In tientallen films wordt ons zo'n wereld voorgesteld. Maar zal "The Terminator" ooit écht bestaan? Prof. dr. Steven Latré is computerwetenschapper en expert in artificiële intelligentie en legt uit waar computers toe in staat zijn.
Moet ik betalen voor jouw god? Nee toch, zou je denken. In België zijn kerk en staat toch gescheiden? Maar is dat wel zo? Want van wie krijgt een priester dan een loon uitgekeerd? Prof. dr. Leni Francken gaat na hoeveel priesters, imams en rabbi's kosten. En... ze vraagt zich af of subsidies voor het geloof nodig/eerlijk/essentieel/overbodig zijn. De meest opmerkzame kijkers kunnen in dit college op 5'24" een klein foutje opmerken, zo liet prof. Franken weten: het concordaat met Napoleon vond plaats in 1801 en niet in 1804!
Paniek op de partnermarkt! Want prof. dr. Dimitri Mortelmans heeft verteld dat slimme vrouwen geen nieuw lief vinden na een echtscheiding. En nee, dit college gaat niet over verliefdheid en chemische processen. Het gaat over drie heilige sociologische principes. En over downdaten. De wijze raad van professor Mortelmans krijg je er gratis en voor niks bij!
Prof. dr. Tim Nawrot is niet Madam Soleil, en toch kan hij min of meer voorspellen hoe oud iemand kan worden. Dat komt omdat hij milieu-epidemioloog is en telomeren kent én kan lezen. Hier volgt een lesje statistiek-meets-genetica-meets-epidemiologie-meets-milieukunde.
Een filosofische vraag, denkt u? Nee hoor! Fysische realiteit! Je wordt sneller oud op de Burj Khalifa in Dubai dan op de begane grond. Een weetje dat waarschijnlijk meer vragen dan antwoorden oproept. Gelukkig hebben wij op die vragen een antwoord klaarstaan. Prof. dr. Leen Decin geeft ze in dit kwartiertje hoogstaand intellectueel vertier. En om de kijkers alert te houden, heeft ze er een kleine verspreking in gestoken. Als je wat in de war bent op 11'20" dan is het normaal: voor Greet, de tweelingzus van prof. Leen Decin, lijkt het dat de klok van de prof in het ruimteschip trager tikt. En terwijl professor Decin maar 10 jaar ouder lijkt te worden, wordt Greet 70. En omgekeerd lijkt het voor de professor dat de klok van Greet trager lijkt te tikken en word zijzelf 70 jaar, terwijl Greet maar 10 jaar ouder wordt. En dus niet omgekeerd, zoals professor Decin daar zegt!
Ben jij een ambitieuze ondernemer en wil de wereld met je bedrijf veroveren? Hoe zorg je ervoor dat de hele wereld voortaan alleen nog joùw producten koopt? Vergeet het gat in markt, vergeet geldverslindende marketingcampagnes... Het enige wat je moet doen is naar dit college van expert internationale handel prof. dr. Piet Pauwels kijken en over 15' weet je wat te doen!
Zijn dure geneesmiddelen de schuld van gewetenloze farmaceutische bedrijven? Of kunnen ze niet anders dan die prijzen zo hoog maken? En wil dat dan zeggen dat wie de pech heeft aan een zeldzame ziekte te lijden sowieso onbetaalbare geneesmiddelen nodig heeft? Bio-statisticus prof. dr. Geert Molenberghs legt het allemaal eens goed uit zodat jij tijdens de volgende cafédiscussie de redelijke kan uithangen.
"Pffff. Weer die saaie kine-oefeningen doen. Ik sla ze vanavond voor één keertje eens over". Iedereen die ooit al naar een kinesitherapeut is gegaan, kent dit gevoel. Wie het niet kent, geloof ons, de motivatie is soms ver te zoeken. Wist je dat tegenwoordig veel oefeningen kunnen worden vervangen door actieve videogames? Of dat robots je kunnen helpen een beweging juist uit te voeren? Prof. dr. Annick Timmermans onderzoekt of en wanneer games, robots of andere technologieën béter werken dan een strenge kinesist. En dus ook of de kinesitherapeut binnenkort definitief plaats moet ruimen voor machines.
De hersenen van een mens bestaan uit 86 miljard neuronen. En op elke neuron zitten 10000 synapsen. De hersenen vormen eigenlijk één ongelooflijk complex elektriciteitsnetwerk. Dus is het niet verwonderlijk dat er af en toe iets misgaat. Maar hoe dat misgaan dan autisme kan uitlokken of schizofrenie, dat legt neurobioloog prof. dr. Bert Brône je uit.
We zijn nooit meer offline. We gebruiken steeds meer technologische snufjes en hebben zo ook steeds meer energie nodig. Maar moeten we die nog altijd gaan zoeken bij de klassieke energieleveranciers zoals kern-, water- en zonne-energie? Prof. dr. Jean Manca ziet overal energie die gewoon verloren gaat. Hoe energie uit modder of sneakers halen? Om dat te weten te komen moet je dit college bekijken!
Elke dag overlijden sterven in ons land twee mensen in het verkeer. De aantallen dalen, maar ze kunnen en moeten nog meer daar omlaag. Daar wordt hard aan gewerkt. Aan de Universiteit van Hasselt gebruikt prof. dr. Tom Brijs zelfs virtual reality om het verkeer veiliger te maken. Hoe dat precies zit, kan je hier zien.
Hoe is dat nu toch mogelijk, dat we nog altijd niet kunnen gaan winkelen in het winkel- en ontspanningscomplex Uplace, dat de Antwerpse ring nog niet rond is en dat het in Limburg maar wachten blijft op een Noordzuidverbinding? Het lijkt wel of het gemor van enkele mensen met een grote mond het land verlammen. Prof. dr. Bernard Vanheusden is jurist en legt uit waarom milieuwetten zo streng zijn.
Mazelen is een heel besmettelijke ziekte. En niet ongevaarlijk. Het zou dus fantastisch zijn als we de mazelen zouden kunnen uitroeien. En wiskundigen kunnen ons daarbij helpen. Zoals prof. dr. Niel Hens. Hij is wiskundig epidemioloog, en als je hem zijn gang zou laten gaan, zou het rap gedaan zijn met die mazelen!
Een 'dode' taal leren, lijkt vandaag de dag wel het stomste dat je kan doen. Wetenschappen en 'levende' talen leren, dat is de toekomst! Maar dat is buiten het enthousiasme van latinist Christian Laes gerekend. Wedden dat je na het zien van dit college opnieuw de boeken induikt om zo Latijnse websites te kunnen afschuimen?
Is een Bongobon altijd een fout cadeau? Geef je beter gewoon geld? Mag je een verlanglijstje vragen? Of zelf terloops tegen je lief zeggen dat je een ring met een smaragd héél mooi vindt en koorden armband afschuwelijk? De do's en don'ts van cadeaus geven en kregen, wetenschappelijk onderbouwd door prof. dr. Dimitri Mortelmans, socioloog.
In het station gepasseerd aan een Starbucks-winkel en opnieuw gezwicht voor een veel te dure koffie? Geen probleem, het is niet jouw schuld. Volgens de retailmarketing maakt Starbucks gewoon extreem goed gebruik van multisensoriële aspecten in hun koffieshops. Multisensorwadde?? - Dr. Katelijn Quartier legt het je haarfijn uit. En achteraf heb je een extra excuus als je weer niet kon weerstaan.
Theresa May vergelijken met een kat, de Brexit met de soeks van Marrakesh en de alternatieven met het bakken van een taart. Alleen professor Dirk Van Poucke kan de onderhandelingen op zo'n beeldende en duidelijke manier uitleggen. Na het zien van dit college blijft enkel de vraag waarom het Verenigd koninkrijk en de Europese Unie niet inzien dat het allemaal zoveel makkelijker kan.
Meer en meer mensen lijden aan Alzheimer. En wie iemand met Alzheimer kent, weet dat de ziekte méér is dan alleen maar vergeetachtig worden is. Redelijk ontstellend is dat artsen nauwelijks méér kunnen doen tegen de ziekte dan 100 jaar geleden. En toch... dr. Martijn Peeters is hoopvol voor de toekomst.
Woelen in je bed, ijsberen door je living, afwezig door het raam staren... kan jij ook soms urenlang piekeren als er iets op je lever ligt? Wees dan blij, want piekeren heeft een doel. Prof. dr. Ernst Koster legt uit hoe je ervoor zorgt dat je niet aan dat piekeren ten onder gaat en bij hem, of een collega-psycholoog, terecht komt door een overdosis gepieker.
Jawel! Jawel! Jawel! Je wordt wél ongelukkig van chips en chocola! Op café ga je met dit soort uitspraken niet scoren. En al helemaal niet bij je vrienden die het wat moeilijk hebben. En toch is het waar. Voedingsexpert dr. Nathalie Michels legt uit waarom. Luister en leer, en eet misschien tijdens dit college nog rap een grote zak chips leeg. Want alles is over een kwartiertje anders. Voortaan denk je bij chips... aan darmbacterieën.
Als de meeste mensen aan de EU denken, is dat niet altijd even positief. Ze zorgen voor te veel regeltjes en moeien zich met de kleinste details van de Europese producten die op de markt komen. Zelfs hoe een Kinder Surprise er moet uitzien! Zijn die Europarlementsleden bemoeiziek? Of is er meer aan de hand? Expert uit het Gentse - Hendrik Vos - legt het met zoveel passie uit, dat wij onze frustraties jegens de EU al lang weer vergeten zijn.
Je kan nauwelijks het verschil proeven... maar toch smaakt jouw blikje cola hier anders dan in Amerika. Wist je dat meer dan 90% van de merken van voedingsproducten die in de wereld bestaan maar in één land verkrijgbaar is? Hoezo? Hebben wij dan andere smaakpapillen? Of spelen producenten een pienter spel? Econoom Piet Pauwels leert jou producten pellen zoals de laagjes van een ui...
Dat zowel Einstein als Edison twee briljante kerels waren, daar bestaat geen twijfel over. Maar wiens ideeën waren de beste op vlak van verlichting? Huh? Einstein... verlichting?? Dat Edison de gloeilamp heeft uitgevonden, dat wisten we. Maar wat heeft Einstein daar mee te maken? Wel... dat verklapt prof. dr. Jean Manca in dit college!
Je ging voor een matras naar de IKEA, maar je kwam ook buiten met een kastje, nieuwe kussens, een plant en een lamp. Daarnaast bent je op de koop toe blijven eten in het restaurant en je hebt achteraf in de shop nog wat Zweedse balletjes gekocht voor thuis? Wel, wat we je nu al kunnen vertellen is dat je niet alleen bent in deze situatie. Heel weinig mensen kunnen de IKEA buiten wandelen zonder iets gekocht te hebben. Hoe dat komt? Wel het heeft iets te maken met de perfecte marketing - en verkoopstrategie van IKEA. En de details? Die geeft dr. Katelijn Quartier je er gratis bij in dit college.
Jij mag dan misschien wel elke keer de kraan dichtdoen terwijl je je tanden aan het poetsen bent... eigenlijk is dat maar een symbolisch zuinig zijn met water. Want als je weet dat er 70 liter water nodig is voor een kopje koffie, 4000 liter voor één biefstuk én dat er elk jaar méér mensen méér koffie en biefstuk willen, dan begrijp je dat we op zoek moeten gaan naar méér drinkbaar water. En net als voor zovele wereldproblemen, kunnen we daarvoor rekenen op wetenschappers. En op dr. Marjolein Vanoppen.
Zout in een schaafwonde, sneetje of zelfs maar klein wondje pikt keihard. Maar hoe komt dat toch? Prof. Bert Brône doet het je eens en voorgoed begrijpen. En je weet meteen ook hoe pijn werkt!
"Het is een schande, hoeveel geld er in Europa verspild wordt! Weet je wel hoeveel die ambtenaren betaald worden? En dan die verhuis naar Straatsburg elke maand. Afschaffen die handel!" Heb je dit ook al eens gezegd? En waarop was dat dan gebaseerd? Luister toch maar eens heel goed naar professor Hendrik Vos, dan weet je over hoeveel geld het gaat en waar al dat geld naartoe gaat en kan je voortaan gewapend met feiten sakkeren.
Bent u geneigd om thuis een druppeltje javel te doen in het water waarin u uw sla wast? Dat is ook geen goed idee. Maar als je het een beetje deskundig doet, in een fabriek waarin pH-waarde, temperatuur etc goed worden gecontroleerd, is het een geniaal idee. Want het is niet ongezond én beter voor het milieu. Professor Imca Sampers legt uit waarom.
Wil jij ook een lijf als dat van Tom Boonen en ga je daarom elke zondag van 10 tot 12 fietsen? Of denk je dat je er binnenkort uitziet zoals Yanina Wickmayer als je elke dag een halfuurtje tennist? Professor Jan Boone vertelt hoe je het lijf van een topsporter kan ontwikkelen. Maar, pas op, wees niet teleurgesteld! Want de kans is groot dat jij nooit een topsportlijf zal hebben...
Stel je voor... op een zonnige zomerdag open je een willekeurig doosje, je richt je op de grootste zonnenstraal, vult het doosje met helder licht en klapt het deksel haastig toe. En zodra de duisternis invalt, zonnepanelen minstens acht uur waardeloos blijken en de zaklamp van je Iphone stuk is beschik jij over dat wonderlijke doosje waarin je licht bewaart. Een illusie denk je? Steek dan je licht eens op bij dit college...
Prof. dr. Lieve Van Hoof studeerde, Latijn & Grieks, politicologie en geschiedenis. Haar onderzoek rond lobbyen in het Laat-Romeinse Rijk is dan ook de ideale combinatie tussen deze drie disciplines. Want hoe almachtig en alleenheersend was die Romeinse keizer nu eigenlijk?
Zijn alle moslims mogelijke terroristen? Staat in de Koran dat geweld toegestaan is? En dan blijkbaar ook tegen moslims, want de meeste slachtoffers van terreur zijn moslims? Voor een keer geen hevig debat hierover, maar prof. dr. Sami Zemni die als politoloog rustig en redelijk uitlegt wat de link is tussen islam en terreur. En voor wie nu al commentaar wil geven: eerst kijken!
De benen wat langer, de borsten wat dikker en de huid wat witter/bruiner. Er wordt regelmatig serieus gesakkerd op gefotoshopte modellen (en op de bladen/sites waar die foto's verschijnen). Maar... fotoshoppen is volgens prof. dr. Koenraad Jonckheere zo oud als de straat. Vanuit zijn passie voor de schilderkunst legt hij uit waarom fotoshoppen normaal is.
Als iemand zelfmoord pleegt is de eerste vraag die iedereen zich stelt: waarom? Waarom heeft hij/zij dat gedaan? En al te vaak wordt er dan een eenvoudig antwoord op gegeven: omdat hij liefdesverdriet had, omdat ze gepest werd, omdat hij een onverwerkt trauma had... Prof. Gwendolyn Portzky laat zien dat het antwoord nooit zo eenvoudig is.
Hatelijk, nog voor je appel helemaal op is, begint hij al bruin te worden. Liever een voorgesneden exemplaar kopen in de supermarkt dan. Maar is dit wel zo gezond? Hoe zorgen ze er in de supermarkt voor dat die appel niet bruin wordt? Spuiten ze er allerlei stoffen in? En zijn die dan gevaarlijk? En is je appel dan nog even gezond? Veel vragen, en gelukkig kent ook iemand het antwoord: prof. dr. ing. Imca Sampers, microbiologe aan de Universiteit Gent.
Hoe is het toch mogelijk: de EU valt van de ene crisis in de andere, en de politieke leiders hollen van de ene crisistop naar de andere. De conclusie van die crisistoppen is bijna altijd: we moeten beter samenwerken. En hop, daar komt de volgende crisis al aan. Professor Hendrik Vos legt uit hoe dat komt en... waarom dat misschien niet zo erg is.
Alles doet pijn, je hebt koorts en voelt je belabberd? De griep is in het land en je bent ongetwijfeld te dicht in de buurt gekomen van de "flinke" collega die vorige week per se nog met 39° koorts wilde komen werken. En jij niet alleen... Als zowat de helft van het land ziek in bed ligt, is een vakantie dan dé oplossing? Prof. dr. Niel Hens heeft het uitgezocht.
Wie kent het niet: 's avonds véél te lang tv kijken, 's morgens véél te moe wakker worden en vastbesloten zijn 's avonds extra vroeg te gaan slapen en dan ga je 's avonds toch wéér te laat slapen. Hoe is dat toch mogelijk dat we er niet in slagen die ochtendlijke goeie voornemens 's avonds uit te voeren? Liese Exelmans doet onderzoek naar ons media-gebruik en weet stilaan hoe het komt én wat we eraan kunnen doen!
"Ik wil je man (vrouw) zijn en ik beloof je trouw te blijven in goede en kwade dagen, in armoede en rijkdom, in ziekte en gezondheid. Ik wil je liefhebben en waarderen al de dagen van mijn leven" Ja, ja, het zal wel. Tot er iemand anders langskomt? Of tot je elkaar beu bent? Tot je het echt niet meer kan verdragen hoe hij/zijn altijd zit te snuffen als jullie aan het eten zijn? Of toch? Blijven jullie écht voor altijd bij elkaar? Prof. dr. Dimitri Mortelmans kan je alvast vertellen hoe groot de kans is...
Nimby kenden we al: not een gsm-mast in my backyard! Wil je ook weten wat Alata betekent? Kijk en luister dan goed naar prof. dr. Guy Vandenbosch. Dan weet je meteen ook waarom je toch maar best niet met je gsm slaapt.
Tijdreizen science fiction? Nee hoor. Volgens de speciale relativiteitstheorie van Einstein is het theoretisch mogelijk: even door een wormgat kruipen en je komt met je teletijdmachine uit waar en wanneer je maar wil.Zo'n ruimtetuig ontwikkelen staat helaas niet op het to-do-lijstje van dr. Pieter Thyssen, maar nadenken over de gevolgen van tijdreizen wel. Want, wat als je 'Back to the future'-gewijs in bed kruipt met je moeder? Ben je dan je eigen vader? Of wat als je terugkeert naar de prehistorie met een virus waar de dinosaurussen niet resistent tegen waren, ben jij dan verantwoordelijk voor hun uitroeiing? En kunnen we de Holocaust ongedaan maken door Hitler te vermoorden? Wat we alvast kunnen concluderen is dat sciencefictionfilms eigenlijk de filosofische meesterwerken van deze tijd zijn.
Er bestaan nog heel wat misverstanden over gebarentaal. Bijvoorbeeld dat gebarentaal een beperkte woordenschat heeft, of dat je in gebarentaal niet over gevoelens kan praten. En zo ook dat Nederlandse doven en Vlamingen elkaar even goed verstaan als horenden. Niet dus! Prof. dr. Myriam Vermeerbergen wil met veel plezier al deze vooroordelen de wereld uithelpen. En ze doet dit niet alleen maar samen met Kristof De Weerdt - die doof geboren is. En nee, het geluid van je computer is op minuut 15 niet plots stuk. Zoek voor je dit college bekijkt even op hoe je een applaus geeft in de doventaal.
Zou jij nee zeggen tegen een weekloon van 200 000 euro? Wij ook niet! Er is helaas niemand die het ons aanbiedt. Maar topvoetballers krijgen het wél. En dat vinden we dan soms wel wat schandalig. Maar 't is niet hun eigen schuld. 't Is de wet van vraag en aanbod. Prof. dr. Wim Lagae bekijkt of die vraag nog zal stijgen, m.a.w. of topvoetballers over 5 jaar nog méér kunnen verdienen, of nu toch aan de top zitten.
Spoiler: vitamine D is geen vitamine, maar een hormoon. Het gevolg is dat we zelf vitamine D aanmaken. Maar... we hebben er wel iets voor nodig: zon. Véééél zon. Iets wat ons regenachtige en bewolkte landje in de winter maar weinig te bieden heeft. In plaats van 6 maanden te overwinteren op Tenerife, bestaat er een goedkopere oplossing: vitamine D in pilletjes slikken. Maar mogen we dit zomaar doen? En is het eigenlijk wel nodig? Prof. dr. Chantal Mathieu zet alle do's en don' t 's en nog veel meer op een rijtje.
"Djiezes, dat is echt weer typisch en niet toevallig dat het een jood/Marokkaan/zwarte/moslim/kafir/Waal/ blanke bourgeoistrut... is!" Betrap jij jezelf ook soms op dit soort gedachten? Je mag het toegeven, want het is perfect normaal dat je soms dat soort dingen denkt. Wat niet wil zeggen dat je het ook luidop moet zeggen! Luister naar professor Van Overwalle en leer hoe racisme soms aangeboren is én hoe je ermee kan omgaan!
Je goudvis heeft nog nooit de familiequiz gewonnen en je hond stak nooit een poot toe bij je huiswerk. Het vermogen om nooit geziene vraagstukken of zelfs levensproblemen op te lossen is een typisch aspect van de menselijke intelligentie. En toch weet jouw kat hoe dat luikje open moet en kraakt een kraai zijn nootjes onder rijdende auto's. Is dit het gevolg van nauwkeurige observatie of van toeval en dus operante conditionering? Professor Rudi D'Hooge legt in dit college uit hoe intelligent dieren daadwerkelijk zijn.
Van pillen word je een zombie, van praten een egocentrische peuteraar die alleen maar verder wegzinkt in een depressie. Professor Koen Demyttenaere maakt al snel duidelijk dat dat dit vooroordelen zijn die niet kloppen. Maar wat is dan de meest efficiënte manier om een depressie te bestrijden? Praten of pillen?
Dit college is ten zeerste aanbevolen voor politici en revolutionairen. Want professor Michel Maus waarschuwt: de revolutie nabij is. Zodra een nieuwe Ché opstaat, zouden de zittende politici beter vrezen voor hun positie! Wie (geen) zin in revolutie heeft, kan dit college maar beter bekijken. Wie weet krijg je nog wat tips.
Professor Katrien Kolenberg zit niét elke avond in haar tuin op Marsmannetjes te wachten onder een piramide van zilverpapier. Professor Kolenberg is astronoom en berekent en bedenkt gewoon op een rationele manier waar er buitenaardse wezens kunnen bestaan. Maar wees gewaarschuwd: na het zien van dit college zal je je bijzonder nietig voelen. Je zal beseffen dat je niet méér bent dan één zandkorrel...
Een onzichtbaarheidsmantel bestaat eigenlijk al: het is een mantel die alle licht opslorpt en dus onzichtbaar is. Maar euh... wat je dan ziet, is een zwarte vlek. En dat is niet wat professor Vincent Ginis in gedachten heeft. Hij werkt aan een onzichtbaarheidsmantel die ervoor zorgt dat je door iemand heen kan kijken. Héél spectaculair én... binnenkort bestaat het!
Chemo kan, met een beetje geluk, kanker genezen. Maar iedereen weet dat de bijwerkingen niet mis zijn. Sinds enkele jaren focussen heel wat kankeronderzoekers op immuuntherapie. Mét succes! Veel minder bijwerkingen en voor sommige patiënten ook hele mooie genezingskansen. Professor Evelien Smits vertelt over de veelbelovende immuuntherapieën, maar... waarschuwt ook dat we op korte termijn niet àlles van immuuntherapie moeten verwachten...
"Géén hormonen in mijn lijf! En zeker niet als ik er dik van word! Awoerd de pil! Leve... euh... iets anders!" De pil kreeg de laatste jaren een beetje een slechte naam. Onterecht, volgens professor Hendrik Cammu. Maar je kan er wel dik van worden. Als je te veel eet. Maar van zwanger zijn ook!
Tot enkele jaren geleden keken astronomen in de ruimte en aan de hand van wat ze zagen, konden vanalles berekenen. Dat was heel interessant, en ook indrukwekkend wat ze allemaal konden berekenen. Maar... ze weten dat ze maar 5% van al wat er is kunnen zien. Sinds enkele jaren waait er een nieuwe wind door de wereld van de kosmologen, want nu kunnen ze ook naar de ruimte luisteren. Kosmologen staan op het punt om nog véél meer over de ruimte te weten te komen. Professor Thomas Hertog vertelt hoe ze daarin geslaagd zijn en wàt ze dan kunnen horen. En hoe ze ook naar het verleden kunnen luisteren! Jawel! Listen and learn!
Dat er fake-news-fabriekjes bestaan, dat weten we intussen. Maar waarom lezen we al dat fake news? En herkennen we het altijd? En hoe komt het dat we het ook geloven. Of toch een beetje geloven. Professor Ike Picony vertelt hoe je je kan wapenen tegen vals nieuws.
"Vertwijfeld blijft de man achter na alle #metoo-berichten. Wat mag/kan nog? Mag je nog complimenten geven? Mag je iemand nog uit vragen? Ja natuurlijk mag dat allemaal nog! En de man moet niet vertwijfeld zijn. Want hij weet goed genoeg dat "hey roste, wa moet da koste?" géén compliment is! Maar als je het toch niet meer weet, of argumenten zoekt voor wie het niet meer weet, luister dan naar professor Liesbet Stevens, en je weet weer helemaal wat mag/kan en niet mag/kan. En voor alle duidelijkheid: de vraag had net zo goed kunnen zijn: hoe verleid je juridisch verantwoord een man?"
Er waren mensen die dachten dat de wereld zou ontploffen als wetenschappers in de deeltjesversneller van Cern, nabij Genève, deeltjes met een gigantische energie tegen elkaar zouden doen botsen. De botsingen zijn intussen gebeurd, de wereld is niet ontploft, en prof. dr. Jorgen D'hondt was euforisch. Want olala, wat hij allemaal te weten komt door twee ondenkbaar kleine deeltjes te laten botsen en dan naar de rommel te kijken, is ongelooflijk. En kan wetenschappers nog jaren bezighouden. Hierbij alvast een voorproefje van 15 minuten!
"Hey! Wat voor vraag is dat nu? Nee toch? We leven toch niet meer in de middeleeuwen?" Is dat je reactie als je deze vraag leest? Maar je kent ons: als het zo eenvoudig was, zouden we de vraag niet stellen. Prof. dr. in de criminologie Sonja Snacken tast samen met jou de (pijn)grenzen van het gevangenisleven in Europa en België af en confronteert je met enkele ethische dilemma's.
"Binnenkort een reisje naar de Filippijnen of Ijsland gepland?* Let dan goed op, want wat als die slapende vulkanen toch plots wakker schieten? Kan je hierover betrouwbare informatie verzamelen? Sterk staaltje gokwerk van vulkanologen? Of zijn hun voorspellingen toch iets of wat wetenschappelijk onderbouwd? Sam Poppe is de enige vulcanoloog van Vlaanderen. Hij speelt dagelijks in zijn zandbank en komt je zijn bevindingen haarfijn uitleggen.*En voor wie dacht dat vulkanen een ver-van-je-bed-show zijn. Fout gedacht! In de Ardennen zijn er zelfs nog oude vulkanen. En in Italië zijn er supervulkanen die wel nog eens veel gevaarlijker zouden kunnen zijn dan die mini-vulkaantjes hierboven. Kijk dus ook maar, een gewaarschuwd man (of vrouw) is er twee waard. "
Met de vraag "Verkoopt seks?" verwachten wij gigantisch veel kijkers te lokken. Want het woord "seks" komt erin voor, en dan klikken mensen erop. Althans... dat dachten wij, huis-, tuin- en keukenmarketeers, toen we wetenschapsfilosoof Gustaaf Cornelis voor dit college vroegen. Nu we het college van professor Cornelis hebben gezien, weten we dat het toch niet zó eenvoudig is. Seks kàn verkopen, maar onder bepaalde voorwaarden. Kijk en luister zelf!
Wereldwijd besteden bedrijven elk jaar miljarden aan het sponsoren van sportwedstrijden. En nu komt KU Leuven-sportmarketeer Wim Lagae ons vertellen dat die bedrijven het niet belangrijk vinden of hun sporters winnen. Vreemd is dat. Zijn de verliezers dan stilaan de grote helden waar iedereen naar opkijkt? Of hebben die begrijven gewoon geld te veel, professor Lagae?
In 49 VC overspoelde een allesverwoestende vulkaan, de Vesuvius, één van de grootste Romeinse steden van dat moment: Pompeii. Toch gingen er niet veel later opnieuw mensen op de flanken van de vulkaan wonen. Nu, in de 21e eeuw zijn overal ter wereld de meeste vulkanen bewoond. De Vesuvius kwam niet meer tot uitbarsting, maar veel van die andere vulkanen wel. Zelfs al voorspellen wetenschappers dat de vulkanen binnen de kortste tijd de omgeving met lava zullen bedelven. Waarom doen mensen dat? Drs. Sam Poppe bestudeert vulkanen niet enkel theoretisch vanuit zijn VUB-lab, maar beklimt door zijn veldwerk ook echt de vulkanen. Samen met de lokale bevolking (die zich helaas vaak in ontwikkelingsgebieden bevinden) bekijkt hij samen hoe ze aan preventie kunnen doen.
Wist je dat je een sportzak moet meenemen naar de apotheker als je een spiraaltje gaat kopen? Want in een gewone zak past het niet! Dat is een akelig bericht voor iedereen die een spiraaltje overweegt. Maar professor gynaecologie Hendrik Cammu stelt alle vrouwen het komende kwartier gerust: het spiraaltje is een fantastische uitvinding. Maar het klopt wel van die sporttas...
Kan een computer leren fietsen als mensen? Prof. dr. Ann Nowé heeft het nog niet geprobeerd, maar toch is ze er hele dagen mee bezig. In het Artificial Intelligence-Lab (voor de kenners: AI-lab) van de VUB valt nogal vaak het woord "self-learning computers". Een computer die op dezelfde manier als een klein kind leert pannenkoeken bakken, schaken of tafeltennissen, ook dat is wetenschap! Met haar wiskundige achtergrond stelt Ann Nowé algoritmes samen om dit in goede banen te leiden. Nuttig? Zeer zeker, want ze beïnvloeden nu al jouw leven...
Professor robotica Bram Vanderborght is tijdens dit college wat baldadig: hij heeft een erg schattig robotje bij en schopt het met de woorden "alles voor de wetenschap" bijna van het podium. Om ons uit te leggen dat ze aan de VUB werken aan onverwoestbare robots. Kijk snel als je wil weten of dit robotje ook al onverwoestbaar is...
Bij een communicatiewetenschapper denk je spontaan aan iemand die kranten, radio of sociale netwerken bestudeert. Professor Ballon werkt als communicatiewetenschapper aan de toekomst. De verstedeling explodeert en steden zijn voorzien van ontelbaar veel slimme computers en chips. Spelen wij weldra een rol in een sciencefictionfilm of moeten we helemaal niet bang zijn van erg snuggere stad?
Geen professor in de esoterische wetenschappen, maar wel in de sociologie die een antwoord brengt. Heeft het met een zesde zintuig te maken? Hebben we een glazen bol nodig? Sociologen experimenteren er op los, dat feit is zeker. Maar over het hoe we het kunnen bevorderen, waarom het nuttig is en of iedereen het kan, doet neuro-socioloog Frank Van Overwalle u in een academisch kwartiertje uit de doeken.
Een stevig potje schelden op sociale media is de politici van dit land niet vreemd. Je kan je echter wel de vraag stellen of dit echt tot beter bestuur leidt. In de middeleeuwen was het alleszins het geval. Prof. dr. Jelle Haemers onderzoekt hoe gewone mensen het (scheld)woord gebruikten tegen de adel en burgerij om een beter bestuur te krijgen. En wat blijkt? Dat wij allemaal (ook onze politici) heel wat kunnen leren van die 'boertige' middeleeuwers. Het schelden gebeurde namelijk op een heel doordachte manier!
Jezus liep over water, kon de stommen doen spreken en is verrezen na zijn kruisiging. De betere fantasy-schrijvers kunnen het zo gek niet verzinnen. Toch geloven overal ter wereld heel veel mensen in hem. Maar heeft hij ook echt bestaan? Was hij wie we denken dat hij is? Had hij ook een zusje? Wat weten we allemaal zéker over hem? Prof. dr. Hans Geybels is theoloog én historicus. De ideale persoon dus om samen met ons de bronnen uit te spitten.
"Ken je dat gevoel, dat je een pen neemt om iets op te schrijven, en dat je dan niet meer weet wàt? Je bril zoeken terwijl hij op je hoofd staat (wat een cliché!)? Je laptop openklappen en niet meer weten waarom? Nee, je wordt niet gek! Je bent gewoon een kind van je tijd: met 1001 dingen tegelijk bezig - werken, whatsappen, mails in 't oog houden, en ondertussen een gesprek voeren. En... van dit soort gedrag word je... euh... een beetje gek. Maar professor Van Hoof heeft ook goed nieuws: je kan er iets aan doen! "FOMO (Fear of missing out)
Zowel in Vlaanderen als in Europa liggen nog heel wat stortplaatsen. Op veel van die stortplaatsen kwam een laag grond te liggen en ze verdwenen uit het geheugen van de mensen. Vaak kwamen er natuurgebieden op, maar ook huizen. Wist je bijvoorbeeld dat Kessel-Lo deels op zo'n stortplaats is gebouwd? Maar... Peter Tom Jones, doctor in de industriële ecologie, raadt de overheid aan deze stortplaatsen dringend te saneren. Want het zijn vervuild - slecht voor het milieu én voor de klimaatopwarming. En het goeie is dat een sanering geen geld moet kosten maar kan opbrengen! Er valt namelijk zowel bouwmateriaal, een milieuvriendelijk cement en brandstof uit die oude stortplaatsen te halen. Enhanced Landfill Mining heet dat. Hoe dat mogelijk is komt je te weten door snel op de play-knop te klikken.
Verplicht je wegwerpzieke lief of rommelfobische moeder om naar dit college te kijken. Scenograaf Jo Klaps komt je namelijk vertellen dat al je rommel waardevol kan zijn: van sigarettenpeuken, foeilelijke vazen tot oude lampenkappen. Ook jouw rommelzolder herbergt zonder twijfel precieuze schatten. En je leert in dit college meteen ook wat een scenograaf eigenlijk doet.
Je staat in de supermarkt, je geeft deze avond een feestje en wil wat frisdrank (want de vraag slaat natuurlijk niet op waterflessen, dat drink je van de kraan, toch?) kopen. Dan slaat de twijfel toe: koop je glazen flessen of toch maar die plastieken die een pak minder wegen? We worden dagelijks met milieu-advies om de oren geslagen. Supermarkten mogen dan wel geen plastieken zakjes meer meegeven, er ontstaan verpakkingloze winkels, maar tegelijk worden de kleinste dingen steeds meer verpakt. Als consumenten weten we soms niet meer wat nu nog goed is. Karine Van Doorsselaer klaart het even uit.
De vraag lijkt een beetje een contradictio in terminis. Voor het milieu is het toch sowieso beter om onverpakt voedsel te kopen? Denk maar aan heel de plastic soep in de oceanen. Maar wat nu als al die verpakkingen voedselverspilling tegengaan? Professor Devlieghere weet er als expert in de levensmiddelenconservering alles van.
Professor Piet Van Duppen kan datgene waar de alchemisten jarenlang naar gezocht hebben: hij kan van lood goud maken. No kidding! En toch zit hij niet te rentenieren op een tropisch eiland. Waarom niet? Omdat hij zo goed is om het volk (ons allemaal dus) uit te leggen hoe het moet. En... euh... eigenlijk ook omdat het niet zó eenvoudig is. Maar hij kan het wel!
Geld voor niks krijgen, dat is wat het basisloon eigenlijk inhoudt. Iedere maand - ongeacht of je werkt of niet - wordt een bepaald bedrag op je rekening gestort. Steeds meer mensen zijn vóór, maar het brengt natuurlijk heel wat vragen met zich mee. Is het betaalbaar? Hoe groot moet dit bedrag zijn? En, is dat niet allemaal slecht voor onze economie? Want wie zou nu nog gaan werken? Prof. dr. Ive Marx vergelijkt de voor- en de nadelen, zodat iedereen zelf kan beslissen. En jij, wat zou jij doen? Zou jij nog gaan werken?
Heb jij zeven jaar geleden voor een luttele 50 euro in bitcoins geïnvesteerd? Proficiat, je bent intussen waarschijnlijk miljonair. Maar wist je ook dat de milieu-impact van de bitcoin daardoor ook tot een torenhoog niveau is gestegen? Hoe kan een virtuele munt hier nu invloed op hebben? Prof. dr. Bart Preneel heeft als cryptoloog zelf bijgedragen tot de uitvinding van de bitcoin - al heeft hij er zelf nooit in geïnvesteerd. De perfecte persoon dus om ons wegwijs te maken in de wondere wereld van de bitcoins. Zowel voor beginners als gevorderden een leerrijke uiteenzetting over het nut, de werking en de gevolgen van virtueel geld.
Wielrenners en tennissers die naar Monaco emigreren, fortuinlijke Belgen die zich in Zwitserland of Luxemburg huisvesten, bedrijfsleiders maar ook kleine zelfstandigen wiens naam genoemd wordt in het Panamaschandaal... Er wordt wel eens gegrapt dat belastingontwijking de nationale sport van de Belgen is. Maar mag het altijd/soms/nooit? Professor fiscaal recht Niels Appermont legt uit waarvoor je in de gevangenis kan terechtkomen en waarvoor enkel in de hel.
"Benodigdheden voor het overvallen van een bank: bivakmuts, wapen, vluchtauto. Of niet? Sinds geld veelal online wordt beheerd, levert een gewapende bankoverval gemiddeld nog een luttele 5000 euro op. Online bankovervallers, hackers, zijn een stuk moeilijker te herkennen. Ze zien er namelijk uit zoals jij en ik en gebruiken geslepen truukjes om misbruik te maken van de menselijke zwakte en zo toegang te krijgen tot de jackpot. Dit college is dus zowel interessant voor stiekemerds die een carrière als hacker ambiëren, als voor naïevelingen die hun staat van alertheid willen opkrikken."
In sommige talen maakt men een onderscheid tussen twee soorten gif: in het Engels spreekt men over ‘venom’ wanneer gif via een wonde in het lichaam terechtkomt, ‘poison’ slaat op gif dat wordt opgenomen via de spijsvertering. Slangengif is venom en kikkergif is poison. Maar wie denkt dat hij hiermee een veilig antwoord heeft op de vraag van het college kijkt beter verder naar hoe professor Roelants een sapje met slangengif drinkt. Het is misschien wel een kwestie van leven of dood. ...
Of je de radio nu opzet in de auto of de loeiende beat van de dj je om de oren slaat in een club… je zal op zijn minst heimelijk meebewegen (of gewoon met volle overgave). Je lichaam interageert met het ritme van de muziek en daardoor ontstaat plezier. Je lijf is in staat om het ritme tot op de milliseconde te voorspellen. Want om te weten wanneer je je vuisten in de lucht moet ballen op de luidste toon van de climax moeten je armen zich tijdig naar boven bewegen… Je bent in feite dus een betere danser dan je zelf voor mogelijk hield.
Elke watermolecule die in urine zit, komt ooit weer in een kraan terecht. En voordat je je neus optrekt… daar is werkelijk niets vies aan. In de natuur wordt water gezuiverd met bacteriën en in waterzuiveringsinstallaties bootsen we de natuur op dezelfde manier na. Maar ook niet-natuurlijke stoffen zoals pesticiden en zalfjes komen in ons water terecht. Deze hardnekkige stoffen zijn een stuk moeilijker om af te breken. Toch bestaan er bacteriën die zelfs deze taaierds het kijken nageven. Voor Robin Bonné zijn deze bacteriën echte helden.
Natuurlijk is potlood niet sterker dan staal! Want een potlood kan je zo breken en een staalstaafje van dezelfde dikte absoluut niet. En waarom dan toch deze vraag? Omdat potlood wel héél sterk kan worden als je er een heel dun laagje van hebt. Que?? Dr. Ben Van Duppen legt deze revolutionaire bevinding uit.
Elvis en Michael Jackson lijken dubbelgangers te hebben bij de vleet. Ieder jaar staat er wel weer een imitator op die beweert The King te zijn. Maar hoe zit het bij jou? Hoe groot is de kans dat er iemand rondloopt met exact dezelfde haarkleur, neus, oren en ogen, lengte en breedte? Onbestaand of toch heel heel klein, denk je? Misschien brengt het college van professor Sylvia Wenmackers je op andere gedachten.
In mei 1940 werd België bezet door Duitsland. De Belgische regering vluchtte en kwam in Londen terecht. Van daaruit hebben ze de geallieerden én het Belgische volk gesteund in hun strijd tegen nazi-Duitsland. Zo hebben we het altijd op school geleerd. Maar UAntwerpen-historicus Herman Van Goethem weet intussen uit historische teksten dat het niet helemaal zo gegaan is...
Het begin van de Eerste Wereldoorlog lijkt sterk op de huidige situatie in Syrië en Irak. Volgens de Leuvense islamoloog Amr Ryad speelde het begrip jihad elke keer een belangrijke rol. De Heilige Oorlog wordt gebruikt om de strijd te rechtvaardigen. En westerse landen proberen moslimstrijders voor zich te winnen. Wil dat dan ook zeggen dat het vervolg ook hetzelfde zal zijn? Komt er een Derde Wereldoorlog?
Rusland wordt in het westen vaak gezien als een agressief, zelfs oorlogszuchtig land. De afgelopen jaren namen de spanningen dan ook fors toe. David Criekemans is hoogleraar geopolitiek aan de UAntwerpen en hij maakt hier toch graag enkele kanttekeningen bij. Overigens ook uitgebreid te lezen in zijn recentste boek, "Geopolitieke kanttekeningen". Professor Criekemans dwingt ons onze westerse oogkleppen een ogenblik af te zetten. Hoe kijkt Rusland naar het westen?
De democratie krijgt het zwaar te verduren: massamigratie, klimaatveranderingen, economische crisissen,... Er wordt veel gepalaverd en structurele oplossingen lijken zelden voor handen. Zou één sterke leidersfiguur het niet beter doen? Sterke mannen zijn op veel plekken in de wereld opnieuw razendpopulair: De Turkse president Erdogan, Vladimir Poetin, Trump in Amerika, de Chinese leider Xi Jingping,...
Joden, moslims, christenen, Palestijnen, Israeli's... miljoenen mensen menen dat het Beloofde Land aan hen toebehoort. Voor de drie grootste godsdiensten is de regio heilige grond en op politiek vlak ontwikkelde zich doorheen de geschiedenis een meedogenloze strijd. Midden-Oosten-kenner Ludo Abicht doet een verwoede poging om uit te klaren wie dit stukje Midden-Oosten nu werkelijk toekomt.
Wacht jij al sinds je eerste etterbuil op een beet van een genetische gemanipuleerde spin? Of hul je je al sinds je kleutertijd in Spider-Manoutfits? Volgens bioloog Dominique Adriaens berg je die droom best maar weer op. De schrijvers van Peter Parker weefden geen strak web bij het bedenken van Spider-Mans theorie. Gelukkig is er ook goed nieuws: Als je echt ambities hebt om een superheld te worden... is dit misschien wel de - hocus pocus Van der Waalskrachten - loodrechte weg naar de top.
Hou jij van romans als "De leeuw van Vlaanderen", "The lord of the rings" of "Alice in Wonderland"? Pas dan op! Volgens Kevin Absillis kunnen deze boeken gevaarlijk zijn! Hugo Claus liet zich als kind er zelf door vangen. Zijn roman, "De verwondering", vormt de leidraad doorheen dit college. "De held met de duizend gezichten" van Joseph Cambell zegt ook dat alle verhalen hetzelfde zijn. Luister naar Kevin Absillis en Assepoester zal lang niet meer zo onschuldig zijn als jij denkt!
Van een gewone auto een racewagen maken is simpel: een krachtige motor, een aerodynamische vorm, een spoiler voor- en achteraan en je bent klaar voor de topsport. Het zou handig zijn mochten we hetzelfde kunnen met het menselijk lichaam. Van in de wieg een klein superheldje kweken door een paar kleine aanpassingen in het DNA. Hoe realistisch is dit? Maken technieken als Crispr-Cas dit mogelijk? Sportwetenschapper Wim Derave doet hier onderzoek naar aan de UGent.
Elastigirl en Wonder Woman werden als eerste vrouwelijke superhelden van het afgelopen decennium geprezen in de pers. "De stoerste superheld draagt een rokje!" "Elastigirl is een feministisch icoon!" Anke Brouwers van Universiteit Antwerpen kijkt als filmhistorica 100 jaar terug en ziet dat in de stille film vrouwen niet zo'n brave doetjes waren. Hun heldhaftigheid en populariteit doet Supergirl het schaamrood op de wangen krijgen.
Was Jezus Christus een superster? Of was hij één van de vele supersterren uit zijn tijd en werkte de christelijke promomachine in de begineeuwen van onze jaartelling net wat beter, waardoor het christendom zich verspreidde? Godsdiensthistorica dr. Annelies Lannoy, van de UGent, zocht uit of het vroege christendom een geheime mysteriecultus was.
In Vlaanderen komt MS voor bij ongeveer 100 op 100.000 personen. In Costa Rica komt MS twintig keer minder voor, maar 5 op 100.000 mensen krijgen het. Dat lijkt op het eerste gezicht een tikje vreemd... Zijn wij in westerse landen immers niet beter bestand tegen nare ziektes? MS-expert Piet Stinissen, van de UHasselt, werpt zijn licht op multiple sclerose en legt uit waarom de ziekte in bepaalde delen van de wereld meer voorkomt dan in andere.
Huidkanker lijkt dé aandoening van de 21e eeuw. En dat is voor een groot deel de schuld van... de zon. Weten we wel goed genoeg hoe we onze huid moeten beschermen? En welke gevaren heeft de zon nog in petto? Professor Vera Rogiers is toxicologe aan de VUB. Ze weet alles van cosmetica en nog meer van hoe schadelijk de zon is voor je huid.
Google 'Manu Keirse' en de zoekmachine leert je dat je te maken hebt met de man die Vlaanderen leerde rouwen. Maar hoe doe je dat, rouwen? En hoe kan je er anderen bij helpen? Professor Keirse helpt je erbij!
Ooit al gehoord van longfibrose? Een akelige ziekte waar je beste snel bij bent. En toch zien zelfs heel wat artsen deze ziekte soms over het hoofd. Daarom heeft professor Wim Wuyts, longarts aan de KU Leuven, een missie: longfibrose bekender maken. En vooral duivenmelkers, saxofonistenn mensen die in een schimmelig huis wonen of mensen die naast de autosnelweg werken letten beter goed op!
Ondanks dat de meeste mensen sneller rood dan bruin worden, slaan in de zomermaanden 'de boekskes' ons om de oren met goed advies om sneller te bruinen. Maar is dat allemaal wel zo gezond? En kan iedereen wel bruin worden? Toxicologe Vera Rogiers, hoogleraar aan de VUB, weet vertelt in 15 minuten hoe het veilig kan.
Lukt je het maar niet om 5 zinnen aan één stuk niet vals te zingen? Zing je in het koor toevallig altijd net iets anders als de rest? Hoor jij dat iets vals klinkt, maar geen idee waarom? Professor Isar Goyvaerts, wiskundige aan de VUB, bewijst (aja, want anders zou het geen wiskunde zijn) dat het niet jouw schuld is, maar die van de wiskunde en meer bepaalt die geniepige sinusgolf!
Hebben we hier over 10 jaar zomers van gemiddeld 25, 35 of 45 graden? Niemand lijkt het te weten. En toch zijn honderden wetenschappers bezig met het voorspellen van de klimaatverandering. Waarom is dat dan zo moeilijk? Door de wiskundige modellen, weet prof. dr. ir. modellen-expert Giovanni Samaey...
Denk jij dat alles in de wiskunde al bewezen is? Nee hoor! Wiskundigen zijn nog op zoek naar heel wat getallen... Als jij de Ramsey-getallen groter dan 4 kan vinden, wacht jou een roemrijke carrière als bezitter van gouden Nobelprijsbeeldjes (als eerst de Nobelprijs voor de wiskunde ook nog wordt uitgevonden natuurlijk). Geen idee wat het Ramsey-getal is? Professor David Eelbode van de Universiteit Antwerpen legt het uit. Dan kan je aan het werk!
Als iemand 5 pizza’s bestelt voor 5 mensen, kan het gebeuren dat je niet niet de pizza krijgt dat je het lekkerst vindt. Het lukt ook niet altijd om je kinderen in te schrijven in de school die je verkiest. En lang niet iedereen is tevreden met zijn/haar Tinder-match. De wiskunde - in de verpersoonlijking van Rudi Penne en Paul Levrie (beiden trouwe UA'ers) - biedt helaas geen oplossing, maar wel wat troost.
Categorische variabelen, cumulatieve frequentie, mediaan, boxplot, interkwartielafstand... Que?!! Statisticus Thomas Neyens vind je in de zomer als dj op Tomorrowland en Pukkelpop, maar hij haalt evenveel plezier uit het statistisch analyseren van bioversiteit. En ja, volgens hem zijn beide even fun! Zowel in de biostatistiek als in muziek gaat professor Neyens op zoek naar patronen. Ziehier een ABC van de statistiek aan de hand van hippe deuntjes!
Word, wordt, aangeleerd, aangeleert of aangeleerdt? Iedereen kent de dt-regel. En toch maakt iedereen er fouten tegen. Ja, iederéén, ook jij! Hoe komt het toch dat iedereen zoveel moeite heeft met zo'n simpele regel? Misschien ben je gewoon te slim voor zo'n banale regel? Want de grootste genieën, dat zijn vaak de meest verstrooide mensen, niet? Professor Dominiek Sandra is psycholinguïst aan de UAntwerpen en deed er onderzoek naar.
Te stom of te lui. Dat werd pakweg vijftig jaar geleden gezegd over kinderen die sukkelden met lezen. Niet zo lang geleden vonden artsen een hersenstoornis bij die kinderen, dyslexie. Want ook heel wat pientere en vlijtige leerlingen lezen moeizaam. Toch heeft hersenonderzoek volgens professor Erik Moonen geen rechtstreeks bewijs geleverd voor dyslexie. En als we niet zeker weten of er een stoornis in het spel is, wordt het volgens de taalkundige tijd om ons leesonderwijs onder de loep te nemen.
Friet, patat of petat. Je hebt maar één woord nodig om te horen of de persoon tegen wie je spreekt een Vlaming of een Nederlander is. Maar je woordgebruik en je uitspraak vertellen nog méér dan alleen je woonplaats. Hoe dat komt en hoe dat werkt legt sociolinguïst Rik Vosters je haarfijn uit. Extra uitdaging voor tijdens het kijken (lees: luisteren): raden jullie waar de haast accentloze professor vandaan komt?
Meertalige leerlingen doen het vaak niet goed op school. Is dat omdàt ze meertalig zijn? Waarom kunnen ze blijkbaar ook slechter rekenen? Het debat over of kinderen enkel Nederlands mogen spreken op school, verloopt soms heel emotioneel. Onderwijssocioloog Orhan Agirdag brengt rust: hij zoekt met facts en figures uit wat er aan de hand is.
Maar liefst 1 miljard 248 miljoen mensen spreken Chinees. De meest gesproken taal ter wereld wordt nochtans vaak ‘onoverkomelijk moeilijk’ genoemd. Want als iets ‘Chinees voor je is’ dan is er werkelijk geen beginnen aan. Toch mag het feit dat deze taal zo verschilt van de westerse talen een poging tot studie volgens professor Mieke Matthyssen niet de das omdoen. Want Chinees leren kàn. Dat het gemakkelijk wordt, dat hebben we niet gezegd…
In het Engels zijn 'drugs' gewoon medicijnen en dat is lang niet zo gek. Wist je bijvoorbeeld dat cocaïne vroeger gebruikt werd als keelpijnverzachter of als een dropje werd opgezogen tegen tandpijn? En om te vermageren werden er amfetamines verkocht... Tot men de neveneffecten begon te zien... Professor Philippe Jorens werkt op de dienst intensieve zorgen van het Universitair Ziekenhuis van Antwerpen en hij ziet op een dag wel wat drugs die zijn patiënten beter niet hadden gebruikt.
"Deze sigaret is de allerlaatste die ik rook, daarna is het gedaan". Als je een roker was of nog altijd bent, ken je dat voornemen wel. En weet je dat het verdomd moeilijk is om je eraan te houden. Professor Filip Lardon heeft goed en slecht nieuws: het goeie is dat het niet aan je (gebrek aan) wilskracht ligt. Hoe het dan wel komt, legt de professor in dit college uit! En euh... het slechte nieuws: het is écht kei-ongezond. Dus blijf het proberen. Of begin er gewoon nooit aan!
Op donderdag per ongeluk iets te lang op café belanden, een beetje in de wind gareken door net dat pintje teveel op vrijdag en op zaterdag toch nog eens in de cocktails vliegen. Misschien ken je dat gevoel wel: je wilt je nog eens goed zat drinken, want dat heb je verdiend na een hele week hard werken of studeren. Je bent niet alleen! Cultuurhistoricus Jeroen Deploige, hoogleraar aan de UGent, neemt je mee naar de middeleeuwen en vertelt waarom drinken eigenlijk in ons bloed zit.
Je hebt vast al gehoord van de vingerprik die diabetici moeten doen om hun suikerspiegel op te volgen. Maar uit een druppel bloed kunnen we véél meer kennis halen. Aangeboren afwijkingen bij een pasgeboren baby opsporen, bijvoorbeeld. Maar één druppel bloed verraadt ook of je alcohol hebt gedronken, drugs hebt gebruikt, of bepaalde medicijnen neemt. En wat de wetenschap nog allemaal in petto heeft dankzij dat éne bloeddruppeltje legt toxicoloog Christophe Stove je graag uit.
De kans dat jij al eens uit de bol bent gegaan nadat je te veel gedronken hebt, is best reëel. Maar ook xtc-gebruik neemt toe in het uitgaansleven. Ons drinkgedrag wordt vaak weggelachen onder het mom 'wij zijn nu eenmaal Bourgondiërs', maar velen fronsen de wenkbrauwen als het over drugs gaat. Is dat terecht? Hoe schadelijk is xtc en hoe schadelijk is alcohol? We vroegen aan professor Jan Tytgat welk genotsmiddel het meest destructief is.
De zomer van 2018 gaan we niet snel vergeten... heet heet heet! Dag én nacht! En op het platteland kwam er 's nachts nog een beetje verkoeling, maar in steden was het gemiddeld 6 graden warmer dan 10 km verder, buiten de stadscentra. De komende jaren komen er allicht steeds méér hittegolven én steeds meer mensen wonen in steden. Hoog tijd, vinden onderzoekers als dr. Marie-Leen Verdonck, om oplossingen te bedenken.
In plaats van je vervuilende auto te nemen en naar de stad te rijden, daar naar parking te zoeken - veel te veel betalen - en nog eens terug te rijden, besluit je om online wat te shoppen. Goed voor je portemonnee en beter voor het milieu, want die auto blijft in de garage. Maar, klopt dat idee wel? Want dat ene paar schoenen bestel je in Spanje en die blousse moet overkomen uit Groot-Brittannië. Professor Cathy Macharis en haar team bij MOBI-VUB gaan na of dit wel allemaal zo duurzaam is
Een gemiddelde Vlaamse gemeente telt 21.156 inwoners. Dat is eigenlijk weinig, zegt politoloog Johan Ackaert. Want de komende jaren zullen er heel wat uitdagingen op ons afkomen, denk maar aan de klimaatopwarming of de vluchtelingenproblematiek.. Kunnen die kleine gemeenten dit aan?
Facebook, Google, Amazon: het zijn allemaal Silicon Valley producten. Sinds de jaren '70 is Silicon Valley the place to be qua innovatie of technologie. In de 16e eeuw was the place to be... Leuven. Daar kwam alle vernieuwing vandaan, daar moest je naartoe als je méé wilde zijn. Koenraad Van Cleempoel is kunsthistoricus aan de UHasselt en wijdde zijn doctoraat aan dit onderzoek.
Elk jaar staat er weleens in de kranten dat led-lampen gevaarlijk zijn. Het blauwe licht beschadigt je ogen en zou zelfs kanker veroorzaken. En toch gaan we steeds meer led's gebruiken - denk maar aan je tv, computer of smartphone. Maar ook gewone lampen zijn tegenwoordig led-lampen. Moeten we ons zorgen maken? Professor Philippe Smet is fotonicus aan UGent en houdt zich dus bezig met licht. Hij zet de feiten op een rijtje.
Voor mensen met een chronische ziekte is een orgaantransplantatie soms de laatste mogelijke behandeling. De vraag naar orgaandonors wordt ieder jaar groter, waardoor er soms lange wachtlijsten zijn. Maar we kunnen misschien ook op een andere manier tegemoet komen aan dat tekort. Professor Liesbet Geris (KU Leuven) maakte er haar missie van. Wat als we levende organen zouden kunnen printen? Daarom kruipt ze elke dag in haar labo met een printer, een computerprogramma en inkt van levende cellen.
Ja, je moeder ken je door en door... op welke feestjes jij rondhangt op vrijdagavond, de saus die jij de laatste jaren verkiest bij je frietjes, de foute muziek die je beluistert op de trein, de neuscorrectie waar jij al zolang over tobt... Knik jij nu heftig van nee? En wat als we "moeder" vervangen door "Facebook"? Is het erg dat Facebook zoveel over jou weet? Welcome to the world of big data.
Vormen jouw wenkbrauwen een lichtjes geïrriteerde frons bij deze vraag? Commerciële bedrijven zijn nochtans al lang bezig met het produceren van robots voor intieme of romantische relaties. Als sociale wetenschappers zoals Charlotte Jewell zich niet met dit proces bemoeien zullen het vooral sekspoppen zijn en blijven. Terwijl er méér kan. Wat denken we van een robot-partner voor een persoon met een handicap of iemand in eenzaamheid?
Waze, dé uitvinding voor de immer gedesoriënteerde mens die nooit in de file wil staan. Toch? Professor Tias Guns ziet dat iets anders. Want Waze is niet gewoon een simpel appje op je gsm. Er zit meer achter! Namelijk een ongelooflijk artificieel intelligentie systeem. Maar dat is niet altijd zo ethisch...
Ann Dooms is wiskundige. Ze cijfert en werkt aan de VUB, maar je vindt haar ook af en toe terug in kunstmusea. Want ze kan computers zo programmeren dat ze prachtige kunst maken. Maar wat zijn we daarmee? Is het dan nog kunst? Kunnen we een computer een kunstenaar noemen? Of wordt een computer in de toekomst het hulpje van de kunstenaar? Kunnen we zo valse kunst misschien opsporen? En bovenal, zou jij het schilderij van een computer kunnen herkennen?
De perfecte man ziet er volgens menig liefhebber uit als George Clooney: knap, beroemd, rijk, succesvol bij vrouwen en met perfect getrimde baard. Zo'n baard lijkt het ultieme mode-accessoire en moet vijftiger George Clooney een jeugdig imago geven. Wie in de geschiedenis duikt leert dat een baard veel zegt over hoe men in een bepaalde tijd dacht over een lichaam en wie een echte man was.
In Japan wordt sushi op huidtemperatuur geserveerd en liefst zo snel mogelijk gegeten. We kunnen ons dus wel afvragen of die sushi die al 3 dagen in het koelvak van de supermarkt ligt wel "echte" sushi is. Japanologe Tine Walravens van UGent keert echter de vraag ook om. Want wat is echte sushi? Moet die in Japan gemaakt zijn? Komen de ingrediënten uit Japan? Of is een Japanse chef genoeg? Meer dan genoeg stof (en sushi-weetjes!) om een kwartier college en je volgende toogpraatje mee te vullen.
Je bent geen echte millennial voor je er met de rugzak op uit getrokken bent of op zijn minst een halfjaar in het buitenland hebt gezeten voor je studies. Jonge mensen geven hun geld dan ook veel liever uit aan reizen dan aan materiële goederen of hun spaarboekje. Volgens socioloog Noel Salazar van de KU Leuven draaien deze ervaringen ook vaak uit op een sisser. Maar of dat per se een slechte zaak is...?
Fermenwadde?? Fermentatie, dat is groenten in potten steken en eigenlijk een beetje laten rotten. Of zo kunnen we de hipster-fermenatiatiehype misschien wel het best omschrijven. Een iets wetenschappelijkere omschrijving van fermenteren is voedsel bewaren of zelfs maken op basis van schimmels en bacteriën. Keert je maag nu al om? Microbiologe Sarah Lebeer van UAntwerpen komt je vertellen of dat terecht is.
Inlfuencers zijn de idolen van dit tijdperk. Sterren zoals Kim Kardashian bouwden hun imperium op via sociale media maar ook klassieke beroemdheden zoals Madonna en Leonardo DiCaprio kunnen niet zonder het nodige aantal volgers. Ze zijn dan ook de natte droom van elke marketeer. Maar als jij droomt van roem en succes op YouTube en Instagram word je volgens Sarah Steenhaut van de UGent best een micro-inluencer. En dan is authenticiteit het sleutelwoord... Hashtag be yourself.
Stel: een mug vloog zo'n 65 miljoen jaar rond op de aarde. Mensen waren er nog niet, dus ze voedde zich met dinosaurusbloed. Die mug landt per ongeluk in de hars van een boom waardoor ze vandaag de dag - inclusief het dinosaurus-DNA - netjes bewaard is gebleven. Hierdoor slagen wetenschappers er in om deze gigantische dieren weer tot leven te wekken. Het klinkt als een goed filmscenario en dat is het ook. Maar kan dit in het echt? Paleontoloog Koen Stein (VUB) komt vertellen hoe ver we staan.
90 procent van kankerpatiënten sterft aan de uitzaaiingen van een tumor. Daar wil Damya Laoui (VUB) iets aan veranderen én ze vond zelfs al een vaccin uit. Hierdoor werd ze uitgeroepen tot Wetenschapstalent van 2018. Maar er is nog veel onderzoek nodig, volgens de bio-ingenieur. Ze houdt daarbij een pleidoor voor proefdieren. Zij kunnen helpen om kanker misschien voor eens en voor altijd de wereld uit te helpen.
Dan krijg je eindelijk een kopje van je kat en is het beestje vervolgens uren weg. Ziet je kat je dan wel graag? Om dat te begrijpen duikt gedragsdierenarts Tiny De Keuster eerst even de geschiedenis in. Katten stammen af van de Afrikaanse kat, een wild dier, en werden pas 80 jaar geleden in huis gehaald. Gezien het feit dat katten daar niet zelf voor gekozen hebben is het misschien niet zo gek dat ze een tikje sluw zijn... Bovendien zijn ze ook naar hun soortgenoten toe geen sociale helden.
De Amerikaanse stierkikker is imposant maar niet bepaald schattig... Hij eet praktisch alles wat in zijn muil past. En hij kwaakt niet, maar loeit. Geen goede zaak voor de biodiversiteit van onze natuur. Biologe Sarah Descamps van de UHasselt komt op voor de arme inheemse stakker, de groene kikker.
Bij het gevaarlijkste dier ter wereld denk jij misschien aan een hongerige leeuw, een brullende beer of een giftige slang. Professor Dirk Devroey van de VUB zal heus niet beweren dat dit zoete knuffelbeesten zijn maar stelt dat er één diersoort is die we pas echt collectief horen te vrezen. Dit bloeddorstige wezen heeft elk jaar maar liefst 500.000 doden op zijn geweten. En het maakt je in het holst van de nacht wakker met een oorverdovend geluid... Zzzz...
Transgenders zijn steeds minder een taboe. Maar dat wil niet zeggen dat iedereen er alles over weet. Kan je zomaar van geslacht veranderen? Hoe doe je dat? Welke stappen moet een transgender allemaal ondergaan? Moet je sowieso een operatie ondergaan? En is het niet allemaal heel risicovol? Endocrinoloog Guy T'Sjoen - bekend van Topdokters - is transgenderspecialist. Hij vertelt je alles wat je nooit durfde vragen!
Het valt te betwijfelen of een specialist Duitse taalkunde kan uitmaken of Duitse vampen vaker een snor hebben, ongegeneerd aan hun geslacht krabben of liever een trainingspak dragen dan een sexy kleedje. Wat ze wel kan doen, is het liguïstisch analyseren. Voor Tanja Mortelmans van de UAntwerpen kent het woordgeslacht geen geheimen. Wist je dat er in sommige talen wel 20 geslachten bestaan en in andere géén? Kom te weten wat er naast m/v/x nog allemaal bestaat!
Seks kan functioneel van aard zijn, dan hebben we het over de voortplanting. Maar seksuoloog Paul Enzlin van de KU Leuven legt graag uit hoe mannen- en vrouwenlichaam fysiologisch anders uitgerust zijn om met elkaar te kunnen vrijen. (Lees: genieten, klaarkomen,...) Hoe we er aan de buitenkant uitzien weten we sinds jaar en dag. Maar wat er bij mannen en vrouwen aan de binnenkant te zien is heeft wetenschappers altijd al gefascineerd. En daar begint de zoektocht naar het antwoord...
De Bijbel is geen hypermoderne feministische literatuur noemen… De teksten in de Bijbel zijn al duizenden jaren oud zijn. Theologe Bénédicte Lemmelijn van de KU Leuven legt uit dat de vraag of de Bijbel vrouwonvriendelijk is, eigenlijk een absurde vraag is...
Of hoogzwangere vrouwen zomaar mogen zeggen dat ze nog in een maatje 34 passen en moeiteloos een marathon kunnen lopen, daar doet professor Liesbet Stevens (KU Leuven) geen uitspraken over. Als adjunct-directeur van het instituut voor de Gelijkheid van Mannen en Vrouwen kan ze wél vertellen dat drie op de vier vrouwen benadeeld worden op het werk als ze zwanger zijn. En een deel van het probleem is dat vrouwen hun rechten niet kennen. Daarom dit mini-college arbeidsrecht.
Hoe jij nù leeft, heeft een invloed op de gezondheid van je kinderen. Zelfs als je (voor de vrouwen) nog lang niet zwanger bent of (voor de mannen) een kind hebt verwekt. Misschien krijgt jouw toekomstig kind wel een allergie doordat je in de stad woont, te veel kuist of te veel hamburgers eet. Moeten we onze levensstijl onmiddellijk aanpassen? Of kunnen we het allemaal nog relativeren? Bio-ethicus Kristien Hens (Uantwerpen) denkt na over de ethische gevolgen van de keuzes die jij nu maakt.
Hét ideaal in de jaren '50: gezinnen met een mama, een papa en twee (of meer) kinderen. Velen leven in ieder geval niet meer volgens dat ideaal: eenoudergezinnen, nieuw samengestelde gezinnen, draagmoeders, homoseksuele ouders, enz. Onze huwelijkswetgeving dateert uit 1804 en heeft deze nieuwe wereld nog nauwelijks gevolgd. Professor Frederik Swennen doet onderzoek naar gezinnen met nieuwe samenwoningsvormen. Is de volgende evolutie dat ook trio's of quatro's in het huwelijksbootje kunnen stappen?
Een lesbisch koppel dat gebruik maakt van een spermadonor om een kind te verwekken, een man en een vrouw die de hulp inroepen van een draagmoeder. We kennen heel wat situaties waar er eigenlijk meer dan twee ouders zijn. Alleen... dat zijn nooit meer dan twee genetische ouders. Want de theorie is: één eicel en één zaadcel groeien uit tot een embryo en later een baby. En toch kan het! Hoe, en waarom we dat in godsnaam willen doen? Geneticus Claudia Spits, hoogleraar aan de VUB legt het uit.
Mater certa, pater semper incertus. Een moeder is altijd zeker dat ze de (biologische) moeder is van haar kind, een vader nooit... Want elke vrouw kan een levensgroot geheim hebben... Er wordt weleens gezegd dat 10% of meer van de mensen koekoekskinderen zijn. Gelukkig is er geneticus Maarten Larmueseau van de KU Leuven om dit cijfer via gefundeerd onderzoek kritisch te herbereken. Luister naar dit college en verspreid nóóit meer die 10% onzin!
Wie maakt er allemaal deel uit van een gezin? Biologische verwanten? Je stiefouders of huisgenoten? Je hond misschien? En als je samen in een huis woont, wil dat dan ook zeggen dat je per se een gezin vormt? Om te onderzoeken wat het perfecte gezin is zou je families met elkaar moeten vergelijken. Maar dat is heel moeilijk... Want wat is de norm? UGent-hoogleraar Ann Buysse zoekt uit of het perfecte gezin bestaat.
Voetbalcommentators beweren vaak: de ploeg die net voor de rust scoort, wint. Er bestaan nog andere zekerheden: Een ploeg met 1 man minder zou het beter doen; En wie eerst uit mag spelen en dan thuis, heeft een voordeel. Hoe juist zijn deze stellingen? UGentenaar Stijn Baert - naast arbeidseconoom ook voltijds Anderlechtsupporter - smeet wat moderne econometrie tegen voetbalcijfers en kwam tot verrassende resultaten. Laten voetbalcommentators deze gezegdes in het vervolg beter vallen of niet?
Een deal sluiten met de fiscus zodat je je waakhond, je nieuwe tv of je halve huis mag aftrekken van de belastingen? Da's iets wat ondernemers doen, maar gewone mensen moeten gewoon hun belastingen betalen. Denken heel wat mensen. Maar guess what... iederéén kan een deal sluiten met de fiscus. Binnen bepaalde grenzen... Waar die grenzen liggen vertelt professor Elly Van de Velde, fiscaliste aan de UHasselt.
Wist je dat Amazon miljoenen euro's extra winst maakt voor elke 100ms dat hun site sneller is? Pijlsnel internet is booming business. Computerwetenschapper Robin Marx van de Universiteit Hasselt onderzoekt waarom sommige sites traag zijn en haperen en andere niet. Was het jou bijvoorbeeld al opgevallen dat pornosites zo vlotjes doorklikken? Ons nog niet hoor...
Herinner jij je nog de instoring van die grote textielfabriek in Bangladesh, in 2013? Daarbij vielen 1100 doden, mensen die gedwongen waren te blijven werken hoewel ze wisten dat het gebouw onveilig was. De bewustwording rond eerlijke handel is sindsdien toegenomen. Maar hoeveel zin heeft het eigenlijk om fair trade te kopen? Professor Jan Orbie van de UGent legt uit hoe de vork in de steel zit en legt uit welke positie Europa hier inneemt.
Doorheen de geschiedenis van de technologie zijn er veel massa's van discriminerende ontwerpen. Wij, mensen, hebben over het algemeen een heleboel vooroordelen, bewust en onbewust. En ontwerpers zijn ook maar mensen... Moraalfilosoof Katleen Gabriels (VUB en Universiteit van Maastricht) is gespecialiseerd in computerethiek en legt in dit college uit hoe discriminatie op slinkse wijze in computertechnologie sluipt.
Het gaat niet goed met onze Vlaamse steden. De lucht is er zo vuil en ongezond dat we er dringend iets aan moeten doen. Als je geen tuintje hebt om een boom te plaatsen is een groendak misschien een slim alternatief. Maar, misschien ben je nog niet helemaal overtuigd? Je vindt het misschien een beetje duur? Volgens Kathleen Smolders (UHasselt) is het toch een slimme investering.
Een bochtige beek is ambetant: als je wil kajakken zijn zit je om de 10 meter vast in een bochtje, boten moeten bijsturen en je kan je huis niet netjes aan de oever bouwen. En toch pleit de Hasseltse bioloog Alain De Vocht voor meer bochten in beken!
Maak jij soms een wandelingetje in Molenbeek? Dan is de kans groot dat je van Molenbeek bent. Want heel wat niet-Brusselaars zijn bang in Brussel. En niet-Antwerpenaren zijn bang in Antwerpen. Waarom zijn mensen bang in grote steden? Waarom zijn mensen bang in Gent, Oostende, Antwerpen of Brussel? En is dat terecht? VUB-criminologe Els Enhus, geboren en getogen in Brussel, ontleed onze angsten.
Een etensrestje in de keuken is veranderd in een harig monster of je hebt jeukende tenen na je laatste zwempartij. Bij het zien van schimmels word je zelden vrolijk. Iemand die wel opfleurt bij het horen van het woord schimmel is Jan Colpaert van de UHasselt. Fungi, noemt hij ze geleerd. Ze komen namelijk goed van pas! (en niet enkel en alleen in de vorm van een heerlijke portobelloburger op je bord)
Trein vanochtend weer 20 minuten vertraging? Of erger nog: afgeschaft? Overstap gemist? Nooit lijken onze treinen op tijd te komen! Zo moeilijk kan het toch niet zijn? In Japan of Zwitserland lukt het allemaal perfect. Of is het bij ons toch wat complexer? Mobiliteits-expert Pieter Van Steenwegen van KU Leuven onderzoekt wat er mis loopt op het Belgische spoorwegennet.
Waarom herinneren personen met dementie vaak wel details uit hun jeugd, maar niet dat je gisteren op bezoek kwam? Of is dat een fabeltje? Neuroloog Sebastiaan Engelborghs (UAntwerpen & VUB) zoekt uit of we dementie niet vroeger kunnen opsporen. Of toch de meest bekende vorm van dementie: Alzheimer. Wat het verschil alweer tussen beide was, vergeet je na college nooit meer.
Eat for two... Elke zwangere vrouw wéét dat je niet dubbel zoveel mag eten, maar de drang is soms groot. Ook de drang naar taartjes, pudding, chocola, cake, ijs, milkshake en pannenkoeken (naast misschien ook nog pickles, haring, puree en hamburgers). Maar... mag al die suiker wel? Krijg je daar zwangerschapsdiabetes van? En wat is dat eigenlijk? Katrien Benhalima, endocrinologe aan de KU Leuven (en zelf zwanger toen ze dit college gaf) deed er onderzoek naar!
Bij één op zeven koppels lukt het niet vanzelf om kinderen te krijgen. Wat als je al lang probeert en toch niet zwanger geraakt? Professor Christophe Blockeel werkt op de fertiliteitsafdeling van het UZ Brussel. Hij kijkt naar de oorzaken en zoekt mee naar oplossingen, Dit college hoort thuis in het thema "forever young". U raadt het al: de leeftijd van de vrouw heeft er iets mee te maken.
Dat we moéten sporten en moéten bewegen weten we intussen wel al. En we doen het soms wel om caloriën te verbranden of wat conditie te kweken, maar het is nog véél belangrijker dan alleen maar voor de caloriën en conditie! Na dit college van sportwetenschapper Wim Derave (UGent) laat je die elektrische step of auto links staan en ga je niet voor 10, maar 15 000 stappen per dag!
Kunnen we kernafval ooit volledig neutraliseren? Of zadelen we generaties na ons op met tonnen levensgevaarlijk kernafval? Waar blijven we dat stapelen? Of zouden we ervoor kunnen zorgen dat kernafval minder lang gevaarlijk blijft? Wouter Schroeyers is expert nucleaire technologie aan de UHasselt en weet je te vertellen of kernafval "forever young" blijft.
Volgens NASA wonen de eerste mensen in 2040 op Mars. Elon Musk is zelfs nog optimistischer en wil er al in 2024 staan. Maar... hoe gaan deze Martianen overleven? De rode planeet heeft een gemiddelde temperatuur van -47 graden, geen vloeibaar water of atmosfeer. Voedsel verbouwen wordt er dan ook hééél moeilijk! Gelukkig is er Siegfried Vlaeminck (en een heel team van bio-ingenieurs over de hele wereld) om van Mars een paradijs te maken (en de nieuwe bewoners van lekkere microalgen te voorzien).
Tussen al de originele slogans op de klimaatmarsen door, is er een die elke week terugkomt: "There is no planet B". Maar klopt dat wel? Fysicus Jean Manca van de UHasselt manoevreert tussen planeten, manen en sterrenstelsel op zoek naar leefbaar alternatief voor de aarde.
We stoten te veel CO2 uit, dat moeten we je niet meer vertellen. Zou het niet fantastisch zijn, mochten we die CO2 gewoon uit de lucht kunnen vissen? Wél, daar zijn ze aan de VUB mee bezig. Via plankton! 't Is te zeggen: plankton doet dat al vanzelf. En nu zoekt VUB-marine-bioloog Willy Baeyens uit of hij de oceaan niet een beetje kan bemesten zodat er méér plankton groeit.
Vissen depressief? Die hebben toch geen gevoelens? Toch wel! En ja, net als mensen kunnen ze zich ook slecht of eenzaam voelen. Nu zelfs meer dan vroeger... Biologe Gudrun De Boeck (UAntwerpen) duikt Belgische beken en tropische koraalriffen in om te zien hoe dat allemaal in elkaar zit én (u had het al kunnen raden) of de mens daar voor iets tussen zit.
China wil naar de achterkant van de maan reizen, Elon Musk wil naar Mars en wij gebruiken elk dag massaal onze GPS (you know, satellieten enzo). Het wordt behoorlijk druk in outer space. Mag iedereen zomaar doen wat hij wilt in de ruimte? Een stukje maan kopen, een basis bouwen op Mars, wat kernafval de ruimte insturen? Naast expert internationaal recht en Star Trek-liefhebber is Jan Wouter (KU Leuven) ook gespecialiseerd in ruimterecht. De ideale man om op al deze vragen te antwoorden.
Bij rationele mensen is de linkerhersenhelft meer ontwikkeld. Gebruik je je rechterhersenhelft daarentegen meer, dan ben je creatiever, gevoeliger en intuïtiever. Dat is althans een stelling die je heel vaak hoort. Maar klopt dat ook? Neuropedagoog Bert De Smedt (KU Leuven) legt mensen onder de MRI-scanner en weet dat er nog heel wat hersenmythes zijn die de wereld mogen worden uitgeholpen.
"Doe je jas dicht en zet een muts op! Straks word je nog ziek!" Kinderen rollen met hun ogen als ma, pa, bonma of pépé het hen zeggen, maar zodra ze zelf kinderen hebben, beginnen ze het ook te zeggen. Wie heeft gelijk: de wijsneuzige kinderen met hun natte haren in de vrieskou of de bezorgde (groot)ouders? Prof. dr. Dirk Devroey is hoogleraar aan de VUB en heeft in zijn dokterspraktijk al vele generatieconflicten beslecht. Verkouden worden door natte haren: mythe of waarheid?
"Nee, mensen stammen niet af van apen!" Dat is het verbazingwekkende antwoord van bioloog Patrick Reygel. Is professor Reygel een creationist, helemaal van zijn lotje getikt of heeft hij hier de perfecte wetenschappelijke verklaring voor? Hij trekt de schedelkast van de UHasselt open en duikt enkele miljoenen jaren de geschiedenis in. En hopla, alweer een hardnekkige mythe ontkracht!
Vind jij het fijn als er iemand op je teen gaat staan? Nee? Koralen ook niet! Dus ga er niet op zitten, want koralen zijn geen stenen of planten, zoals het misverstand wil. Het zijn dieren! Marine-bioloog Marc Kochzius (VUB) komt vertellen over de schoonheid, diversiteit, nut, maar helaas ook de bedreiging van koralen.
Denk jij dat je het antwoord op deze vraag weet? Wel... de kans is héél groot dat je het tóch fout hebt. Heel wat verwoede pogingen heeft sterrenkundige Christoffel Waelkens al gedaan om het antwoord juist in de aardrijkskundeboeken te krijgen, en toch wordt het nog al te vaak fout aangeleerd. Bij ons doet professor Waelkens nog één finale poging om de puntjes op de ij (van getijden) te zetten.
Ambities om de nieuwe Steve Jobs te worden? Dan moet je zeker naar dit verhaal van Dr. Danny Vanpoucke (UHasselt) luisteren. Hij is computationeel materiaalonderzoeker aan de UHasselt en houdt zich bezig met de materialen die in je smartphone zitten te onderzoeken op atomaire schaal. Met een supercomputer en heel wat kennis van de tabel van Mendeljev maakt hij computers en smartphones een pak sneller!
Je verkoopt regelmatig spullen op 2dehands.be of Ebay en verdient daarmee af en toe een extra zakcentje? Of verkoop je elk jaar aan je collega's vers geplukte aardbeien uit je tuin? Pas dan maar op! Want misschien beschouwt de overheid jou wel als ondernemer... In dit UHasselt-duocollege vertelt Niels Appermont vanaf wanneer de FOD Economie je als een ondernemer ziet, Elly Van de Velde onthult dan weer het standpunt van de fiscus.
Waarschijnlijk is de enige link tussen bier en economie die jij ooit al hebt gelegd je gevloek op café als "dankzij InBev" je pintje weer is opgeslagen. Waarom is AB InBev zo'n grote en allesbepalende speler? En is de biermarkt enkel de laatste jaren zo belangrijk geworden? Of gaat dit al véél verder terug in de tijd? KU Leuven-econoom Jo Swinnen schreef er een boek over en hij lanceerde hiermee ook de term/studierichting "bieronomie" of "beeronomics".
Heb jij al eens een briefje van 500 euro vastgehad? Nee? Wij ook niet! Zelfs monetair econoom Leo Van Hove (VUB) heeft er nog nooit eentje gezien. Toch zijn deze briefjes goed voor meer dan 20 procent van alle cash geld dat in omloop is! Dus... waar zitten al die 500 euro-briefjes dan?? Professor Van Hove zoekt ze tot in spaarpotten en in criminele milieus!
Leen Popleu doceert anatomie aan de Universiteit van Hasselt. En hoe kan je beter uitleggen waar de "aorta ascendens" en "nervus ulnaris" zich bevinden dan door het te tonen op een echt lichaam? En vanwaar komen die echte lichamen? Van mensen die na hun dood hun lichaam afstaan voor de wetenschap! Professor Popleu legt hier uit wat er precies allemaal met zo'n lichaam gebeurt.
Een liedje waar je aan denkt dat net dan op de radio speelt, een nieuwe vriendin die wonderbaarlijk op dezelfde dag verjaart... We hebben allemaal de neiging om achter deze toevalligheden een diepere betekenis te zoeken. Maar hoe komt dat? Prof. Sylvia Wenmackers (KU Leuven) filosofeert over de oorsprong van toeval.
Op zijn dertigste stond hij nog nergens in het leven, maar op zijn drieënenveertigste werd hij rijkskanselier van Duitsland. En daarna... Tja, we weten allemaal wat er gebeurd is met Adolf Hitler. Maar hoe kan het dat zo'n loser als Hitler toch zo populair kon worden? Politicoloog en Duitsland-kenner prof. Dirk Rochtus (KU Leuven) graaft in de geschiedenis.
Geweld is een woord dat we veel gebruiken. Misschien zelfs te veel. Van oorlogen, over intimidatie tot pesten… We dénken dat we weten wat geweld is, maar soms is het niet zo eenvoudig. Denk maar aan de massale reddingsacties van de geallieerden waarbij vele aanhangers van het Nazi-regime het leven lieten. Gerechtvaardigd of gewelddadig? Professor Lode Lauwaerts (KU Leuven) filosofeert over de essentie van geweld.
Vervuiling, files, dorpen en natuur die verdwijnt... En veel jobs leveren ze ook niet op! Nee... havens hebben niet altijd zo'n goeie naam. Is dat terecht? Of is een grote haven wél goed voor een land? VUB-econoom Elvira Haesendonck rekent en analyseert en komt dan met een wetenschappelijk antwoord!
Ooit al werk gezocht? Dan is de kans groot dat het woord "flexibel" in de jobadvertentie stond. Maar wat betekent dat eigenlijk, "flexibel"? 24 uur per dag bereikbaar zijn voor je baas? Of thuis mogen blijven als je de avond ervoor wat te zwaar bent weggeweest? En is dat flexibel werken dan goed, of zorgt het er voor dat we ook constant gestresseerd zijn? Arbeidssocioloog Christophe Vanroelen (VUB) zocht het uit!
Het is ongetwijfeld schrikken als je arts je zegt dat je beter palliatieve zorgen zou krijgen. En toch moet je blij zijn met zo'n arts. Hoe en waarom, dat legt gezondheidsonderzoekster Aline De Vleminck (VUB) je uit.
Wist je dat het in grote steden 8 graden warmer kan zijn dan op het platteland? De stad vormt op die manier een eigen eco-systeem. Logisch dus dat het groen er zich anders ontwikkelt dan op het platteland. Over flora, canyon effects en exoten... Bioloog dr. Jonas Lembrechts (UAntwerpen) weet er alles over.
De mens moet massaal miljoenen of zelfs miljarden bomen planten en zo kunnen we de klimaatverandering stoppen (en dus de wereld redden). Want bomen halen CO2 uit de lucht. Enfin, dat dachten ze op de Universiteit van Vlaanderen-redactie (en jij misschien ook) tot voor kort. Tot professor Bart Muys, expert bosbeheer van de KU Leuven, ons vertelde dat er best ook miljoenen bomen gekapt worden.
De Gentse ingenieur dr. Didier Snoeck is razend enthousiast over... beton. Beton is voor hem het meest magische materiaal ter wereld. Dat was het al jaren, maar nu hij nog béter beton heeft ontworpen, is het helemaal een droommateriaal. Je kan er bruggen mee maken die er over 500 jaar nog zullen staan.
Al eens verward opgekeken omdat je alleen in een kamer was en toch dacht dat je iemand hoorde praten? Of er zéker van dat daar in de verte iemand naar jou staat te kijken, terwijl er niks te zien is? Word je dan gek? Of wetenschappelijker: ben je psychotisch? Of heeft iedereen dat weleens? En wanneer moet je je zorgen maken, professor psychologie Inez Germeys (KU Leuven)?
Professor neurobiologie Annelies Bronckaers (UHasselt) heeft een ongezellige boodschap: iedereen, jong en oud, kan totaal onverwachts een beroerte krijgen, je voelt het niet aankomen, een derde van de mensen overleeft een beroerte niet en er is niet veel aan te doen. Maar... gelukkig zijn er wetenschappers die nog steeds op zoek zijn naar betere behandelingen voor mensen met een beroerte. En in afwachting daarvan krijg je alvast enkele tips. Met als key word: FAST!
Hè, wisten we nog niet hoe de dinosaurussen waren uitgestorven? Met die meteoor en zo? Mja... we wisten dat min of meer, maar VUB-geoloog professor Philippe Claeys heeft de smoking gun gevonden... in Mexico!
Professor Ann Cuypers is biologe aan de UHasselt. En misschien bezorgt ze ook jou wel wat stress met deze vraag. Want... als zij je nu komt vertellen dat planten stress kunnen hebben en als jij thuis planten hebt, dan ben jij misschien wel verantwoordelijk voor de stress van je planten... Argh! Gelukkig vertelt ze ook hoe je je planten zo stressvrij mogelijk kunt opvoeden.
Was jij verbaasd toen Donald Trump president werd? Prof. Koen Schoors van UGent alleszins niet! Naast zijn agressieve Facebook-campagne en dagelijkse tweet-stormen, maakt hij immers gebruik van een aantal politieke strategieën. Strategieën die onze eigen politici ook niet vreemd zijn.
Heel wat "tradities" zijn eigenlijk helemaal niet zo oud. Nee hoor, carnaval komt niet uit de middeleeuwen. En ook de Olympische Spelen waren er niet altijd. Halloween? Moederdag? Sinterklaas? Erfgoed-specialist Marc Jacobs (UAntwerpen en VUB) neemt tradities onder de loep en leert je hoe je zelf een nieuwe "traditie" kan lanceren.
Overal kun je op het internet: thuis, op kantoor en onderweg. Maar zou het ook werken als we binnenkort naar Mars reizen? Hoe universeel is het wereldwijde web? Prof. Ruben Verborgh (UGent) over de geschiedenis van het wereldwijde web!
Je kent de historie van je ouders wellicht en je weet min of meer waar je grootouders vandaan komen. Maar hoe zit het met je overgrootouders? Of hun ouders? Ben je nieuwsgierig en wil je aan een heus stamboomonderzoek beginnen, maar heb je geen tijd om weekends lang in stoffige archieven te snuisteren? Dan maar een online DNA-test? Mmm, kijk toch meer eerst naar dit college! KU Leuven geneticus Maarten Larmuseau graaft in ons collectief verleden en vertelt je waar 'de Vlaming' vandaan komt.
Ieder van ons draagt een unieke code met zich mee: het DNA. Je DNA bepaalt hoe je eruitziet, waarvoor je allergisch bent, op welke aandoeningen je meer of minder kans hebt, en ga zo maar door. Steeds meer online bedrijven beweren dat ze jouw DNA perfect kunnen ontrafelen. Al wat ze nodig hebben is een beetje speeksel... Maar, hoe lezen deze bedrijven jouw DNA en hoe betrouwbaar is dat?
We beroepen ons vaak op het feit dat wij als mensen zijn geëvolueerd en intelligenter zijn geworden. Zelfs nu stijgt elk jaar ons collectief IQ! Maar... hoe zit dat bij dieren? Zijn zij ook slimmer geworden en hoe kunnen we dat meten? Evolutiebioloog Raoul Van Damme (UAntwerpen) neemt ons mee door de dierengeschiedenis!
Wist jij al dat er naast vast, vloeibaar en gas ook een vierde aggregatietoestand bestaat? Plasma! En dat is bovendien iets supercool waarmee je de meest uiteenlopende zaken kan uitsteken. Het behandelen van kanker? Het opwekken van energie? Noem maar op! Hoe dat in zijn werk gaat, legt fysicochemicus Annemie Bogaerts van de UAntwerpen glashelder uit.
Zou jij een hamburger met frietjes geven aan iemand die zwaar ziek is? Kunnen we hen niet beter een gezond slaatje geven? Niet als het van topdokter Elisabeth De Waele afhangt! Als intensiviste bestudeert ze wat ziekenhuispatiënten best eten en dat levert verrassende resultaten op.
Je hoort het wel vaker: de VRT is een links bastion en kost ons bakken vol geld. We moeten de openbare omroep gewoon afschaffen! Professor communicatiewetenschappen Karen Donders maakte letterlijk van haar hobby's (tv-series als Buffy De Vampire slayer verslinden) haar beroep, al doet ze dat nu natuurlijk wel binnen een wetenschappelijk kader. Als geen ander kan zij je vertellen of de VRT afschaffen echt wel zo'n goed idee is.
"Zeg me welk brood je eet en ik zeg je tot welke sociale klasse je behoort." VUB-professor Peter Scholliers is historicus en geïnteresseerd in de geschiedenis van het gewone. Want uit het gewone, bijvoorbeeld boterhammen, kan je véél leren over de wereld.
Jongens worden wetenschappers en meisjes zijn gemaakt voor de zorgsector. Klinkt dat niet wat oubollig? Toch is het in de praktijk niet zo eenvoudig om van dat clichébeeld af te raken. Wat moeten we dan doen? Meisjes verplichten om een STEM-richting te volgen? Professor Veerle Draulans van de KU Leuven legt het haarfijn uit.
Als je straatjochies waar niks mee aan te vangen is leert boksen, dan worden het plots brave burgers. Of zo lijkt het toch in films. Sportwetenschapper Marc Theeboom is hoogleraar aan de VUB en hij weet dat het helaas niet zo eenvoudig is. En toch... Misschien kan boksen wel een heel klein beetje bijdragen tot wereldvrede...
Iedereen weet dat het niet al te snugger is om naar de zon te staren. Kan je daar niet blind van worden? En kan je dan ook blind worden als je recht in een lamp kijkt? Als oogheelkundige aan de UAntwerpen is Veva De Groot de geknipte vrouw om de mythe van de waarheid te onderscheiden.
De wetenschap heeft ons leven al op ongelooflijk veel manieren makkelijker gemaakt, maar toch zijn er ook veel zaken die nog niet zijn aangepakt. Zoals fit zijn, bijvoorbeeld. Zou er nu echt geen enkele manier zijn om fit te worden zonder er maar een druppel zweet aan te verspillen? Als fysioloog aan de UHasselt ging prof. dr. Dominique Hansen op zoek naar wondermiddeltjes en geheime technieken. Behoort sporten dan eindelijk tot het verleden?
De oudste vrouw ter wereld werd 112 jaar oud. Waarom lijkt die 112 zo'n magische grens te zijn? De wetenschap kan al zoveel, maar waarom kan men er nog steeds niet voor zorgen dat we (nog) langer leven? Professor Liesbet Temmerman is specialiste veroudering. Niet omdat ze zelf zo oud is, maar er fundamenteel onderzoek naar voert. En zij komt vertellen waarom het zo moeilijk is om die grens van 122 jaar te overschrijden.
We drukken elke lengte uit in meters of afgeleiden, maar staan nooit stil bij de oorsprong van onze lengtemaat. Waarom is een meter een meter lang? En hoe hebben we in godsnaam overleefd zonder één duidelijke lengtemaat? Prof. dr. Nick Schryvers is experimenteel fysicus aan de UAntwerpen neemt ons mee naar een verwarrende tijd van duimen, voeten en ellen.
We hebben er allemaal al eens over gehoord en velen beweerden dat het een superremedie zou zijn voor verschillende ziektes: stamcellen! Maar... wat zijn stamcellen precies? En waarom hebben ze zo'n potentieel? En hoe zit het met de geneeskundige krachten? Prof. Ester Wolfs (biomedicus UHasselt) legt je haarfijn uit wat je allemaal kan doen met stamcellen.
Elke superheldenfilm is tegenwoordig doorspekt met mannen die hun spieren amper in hun strakke pakjes krijgen. Niets nieuws, want jaren voordien veroorzaakten Arnold Schwarzenegger en Sylvester Stallone al een gespierde hype. Niet iedereen wordt geboren als spierbundel, maar is het dan wel mogelijk om zo gespierd te worden als al die filmhelden? Als kinesitherapeut aan de UAntwerpen is prof. dr. Ulrike Van Daele de ideale personal coach voor deze vraag.
Het lijkt alsof je nog maar net bezig bent met je gsm of je krijgt al een melding met '15% batterij resterend'. Argh, om gek van te worden! Want je had ze nog maar net opgeladen! Waarom is je batterij altijd zo snel leeg? Prof. Marlies Van Bael, materiaalchemicus aan de UHasselt, dissecteert de batterij en kijkt naar de chemische processen die zich binnenin afspelen. En net zoals bij alle interessante dingen, blijkt er onder het oppervlak veel meer aan de gang te zijn dan wat we zien!
Het zijn geen atomen, geen protonen of neutronen, geen quarks... Het is geen materie zoals wij die kennen. We kunnen het niet zien, zelfs niet met de sterkste microscoop. Het straalt en weerkaatst geen licht. Wat is donkere materie? En als we het niet kunnen zien, hoe weten we dan dat het bestaat? Prof. Dirk Ryckbosch (fysicus UGent) neemt ons mee naar de sterren en veel verder!
Als we zowat iedereen behalve Donald Trump mogen geloven, warmt de aarde op aan een ongekende snelheid. Maar zou het niet kunnen dat onze planeet binnenkort gewoon weer afkoelt en dat er een nieuwe ijstijd aankomt? Moeten we ons opmaken voor een leven in een sauna of een koelkast? Klimaatwetenschapper prof. dr. Wim Thiery van de VUB vertelt ons welke outfit we moeten klaarleggen.
Genetisch gezien besta jij uit de helft van de genen van elk van je biologische ouders. Toch zit er meer achter dan je zou denken, want ook de levensstijl van je ouders heb je meegekregen. En dus ook een beetje van je grootouders én je overgrootouders. Hoe dat komt, legt milieu-arts prof. d. Lode Godderis (KULeuven) haarfijn voor je uit.
Maak je huiswerk, in bed om 7 uur, eet al je groenten op... Kinderen opvoeden is niet simpel, en als ze niet willen meewerken, wordt het nog zoveel lastiger! Prof. Maarten Vansteenkiste (pedagoog UGent) geeft inzicht in hoe je je kind motiveert om te doen wat je vraagt, zonder steeds als een brulaap je kleintjes rond te commanderen.
Zijn jouw kinderen soms stout? En dreig je dan om hen te onterven? Helaas, helemaal niets nalaten aan je kinderen is volgens de Belgische wetgeving niet mogelijk. Maar er zijn wel wat mogelijkheden om serieus aan hun erfenis te knabbelen, (bovenop gewoon alles tijdens je leven zelf uitgeven). Prof. erfenisrecht Alain Verbeke (KU Leuven) vertelt hoe je dat doet. Zo zet je je dreigementen alvast wat extra kracht bij!
Als je iemand in de trein een sudoku ziet oplossen, is dat misschien niet zo onschuldig als je denkt. Wie weet is die sudokufreak wel uit op een prijs van een miljoen dollar of nog erger: je bankgegevens! Want geloof het of niet, in sudoku's vind je misschien wel de oplossing van een van de grootste problemen uit de wiskunde. Prof. dr. Kenneth Sörensen is algoritme-expert aan de UAntwerpen en legt ons uit waarom sudoku's zo belangrijk kunnen zijn.
Vroeger nam een computer een hele kamer in beslag, terwijl we er nu een in onze broekzak hebben zitten of aan onze pols hebben hangen. Kunnen we nog een stap verder gaan en lopen we binnenkort rond met een computer in onze hersenen? Als micro-elektronicus aan de KULeuven ontwerpt prof. dr. Marian Verhelst computerchips en zij is dan ook de geknipte vrouw om samen met ons naar de toekomst te kijken.
Er zijn ontelbare hobby-investeerders die hun spaarcenten liever besteden op de beurs dan te laten verstoffen op een spaarrekening. Kriebelt het soms om een 'gokje' te wagen, maar weet je niet waar te beginnen? UHasselt-econome Anneleen Michiels helpt je op weg met een basislesje in aandelen. Hier alvast twee basisprincipes: 1) spendeer enkel wat je missen kan 2) niemand kan de toekomst voorspellen
Tropische vissen, paradijsvogels, een limietloze flora,... allemaal gekleurd in alle tinten van de regenboog. Wij mensen hebben in vergelijking met al die natuur een uiterst verbeeldingsloze huidskleur. Hoe komt dat? Waarvoor dienen al die kleuren? En wat ís kleur eigenlijk? Enter dr. Bram Vanthournout, bioloog aan de UGent!
Iedereen wil wel graag zomaar 5000€ krijgen, nietwaar? Wat zou je daarmee doen? Op je spaarboekje zetten of een extra reisje maken? Het lijkt een relatief klein bedrag, maar voor jongeren kan 5000€ hun leven veranderen. Hoe? Dat legt prof. Koen Schoors (econoom UGent) je uit.
Hoogbegaafde mensen leggen gemakkelijk verbanden en denken supersnel. Een aanwinst voor elk bedrijf, zou je denken. Toch gaat het vaak niet van een leien dakje op de werkvloer en benutten veel getalenteerde werknemers hun potentieel niet. Burn-out, bore-out of jobhoppen komen bij deze groep dan ook vaak voor. Hoe komt dat? Expert hoogbegaafdheid Kathleen Venderickx, professor aan de UHasselt, aan het woord!
Werken naar de volgende stap op de carrièreladder, jezelf continu bijscholen om competitief in de arbeidsmarkt te blijven waarbij promotie het ultieme doel is. En tegelijkertijd zoeken naar zingeving en de balans met je (nieuw samengesteld) gezinsleven... Velen voelen dat de druk teveel wordt. Gevolg? Meer en meer burn-out. Dr. Tanja Verheyen, expert demotie aan VUB, legt uit waarom een stapje terugzetten vaak een slimme zet is.
Slimme kinderen die toch falen,... het is een verhaal zo oud als het onderwijs zelf. Zijn deze kinderen gewoon lui? Absoluut niet, stelt experte hoogbegaafdheid Tessa Kieboom (UHasselt). Hoogbegaafde kinderen moeten niet enkel hun intelligentie verder ontwikkelen, maar ook de mentale weerbaarheid om daarmee om te gaan en hun potentieel te benutten. With great power comes great responsibility!
Stel je eens een wereld voor waar erfelijke ziekten niet meer bestaan. Een wereld waarin iedereen gezond is en het perfecte lichaam heeft. Erfelijke kenmerken zitten vervat in ons DNA. Indien we ons DNA kunnen veranderen, kunnen we de mens maakbaar maken. Maar is dat ook wenselijk? Moleculair bioloog Hetty Helsmoortel (UGent) onluikt de geheimen van de CRISPR/Cas9 technologie en stelt daarbij enkele kritische vragen.
Waarom kost een brood bij de ene bakker €2 en bij de andere €3? Of waarom betaal je voor een LEO-koek meer dan het dubbele dan voor de identieke OLÉ-koek? Econoom Tom Kuppens (UHAsselt) verklaart prijssettingsstrategieën als een elegant samenspel tussen vraag en aanbod en geeft weg dat achter jouw bonuskaart van Carrefour meer schuilt dan je denkt.
Waar gaat licht naartoe als het donker wordt? Het antwoord is niet 'in de koelkast', maar herbergt een van de grootste mysterieën van de fysica. Deeltjesfysicus Steven Lowette (VUB) legt de aard van het licht uit en maakt de golf-deeltjes dualiteit ietsje bevattelijker.
In zowat elke straat vind je huizen met zonnepanelen op het dak. Misschien heb je er zelf ook op je dak liggen? Maar hoe werken die dingen eigenlijk? Hoe wordt zonlicht elektriciteit? Bart Vermang is er aan de UHasselt elke dag mee bezig en is dan ook dé man om het ons uit te leggen.
Waterstof is heel licht, geurloos en niet giftig. Bovendien is het een uitstekende energiedrager, een soort batterij dus, die niet vervuilt. Waarom rijden dan nog niet alle wagens op waterstof? Scheikundig ingenieur Tom Breugelmans (UAntwerpen) legt uit hoe waterstof werkt en waarom het universeel gebruik ervan nog niet voor morgen is.
Zeggen dat iets 'heel cool' is, verraadt meteen dat je niet meer zo hip bent. En 'hip' eigenlijk ook. Tegenwoordig moet je zeggen dat iets 'vies shtijl' is. Wat betekent dat en spreken we straks allemaal zo? Dat komt sociolinguïste Stefania Marzo (KU Leuven) allemaal uit de doeken doen.
Met de opwarming van de Aarde hopen we binnenkort misschien dat België op de Noordpool lag, zodat we niet meer levend verbranden wanneer we buitenkomen. Kan dat eigenlijk? Kan België ooit op de Noordpool liggen? Wij vroegen het aan David Van Rooij, mariene geoloog aan de UGent, en hij neemt ons mee naar een verre toekomst.
Sommige soorten neushoorns zijn nog op één hand te tellen, panda's lijken niet zonder ons te kunnen overleven... Hoort het uitsterven van soorten niet gewoon tot de natuur? En moeten we bedreigde diersoorten dan nog wel redden? Evolutionair ecoloog Erik Matthysen (UAntwerpen) leidt ons door dit ethische dilemma.
Een knoop in je maag, vlinders in je buik... Uitdrukkingen genoeg over onze ingewanden. Maar wat is de wetenschap achter al die volkswijsheden? Wat is die knoop in je maag als je je slecht voelt? Gastro-enteroloog Heiko De Schepper van UAntwerpen neemt een kijkje in onze darmen.
We kennen allemaal programmeertalen als Java en Python, maar wist je dat er meer dan 700 van die programmeertalen bestaan? Waarom bestaat er niet één universele programmeertaal? Zou dat niet veel makkelijker zijn? Prof. dr. Viviane Jonckers (VUB) kijkt wat dieper naar de bouwstenen van computertalen.
De natuur is een vernuftig ingenieur. Alhoewel... We zien ook vaak dingen die veel beter hadden gekund. Bioloog Raoul Van Damme (UAntwerpen) neemt een duik in de evolutie en legt de werking van de natuur uit.
Computers kunnen snel rekenen, maar kunnen nooit onze genialiteit benaderen. Of wel? Computers kunnen al veel beter schaken dan wij en wie weet componeren ze binnenkort even goed als Beethoven. Hoe leert een computer al die dingen? Algoritme-expert Kenneth Sörensen (UAntwerpen) vertelt ons alles wat we moeten weten over deep learning.
Het coronavirus hoeft waarschijnlijk geen introductie meer. Mochten ze ooit een film maken over het jaar 2020, zal dat kleine onding ongetwijfeld de superschurk spelen. We kunnen alleen maar hopen dat we in 2021 geen sequel voorgeschoteld krijgen. Hoe kunnen we dat in godsnaam vermijden? Filip Lardon is fysioloog aan de UAntwerpen en hij laat de blauwdruk van het meesterplan zien.
Jongeren die chatten, het doet soms zeer aan de ogen. Wat ze allemaal typen, kan je soms nog amper Nederlands noemen. Maakt Whatsapp ons taalgevoel kapot? Sociolinguïste Reinhild Vandekerckhove (UAntwerpen) dook in de wondere wereld van Whatsapp en Messenger op zoek naar een antwoord.
Je hebt ongetwijfeld al gehoord over schadelijke microplastics, maar wist je dat er ooknanoplastics bestaan? Die zijn nog kleiner. En ze zitten zelfs in make-up en tandpasta! Kunnen die dagdagelijkse spullen onze cellen beschadigen? Karen Smeets, moleculair toxicologe aan de UHasselt, kijkt samen met ons naar het kleinste van het kleinste.
Wetenschappers hebben ontdekt dat... een oud malariamedicijn wel/niet helpt bij corona, mondmaskers verspreiding wel/niet tegengaan, er is bijna een vaccin is tegen corona (maar het is nog niet getest)... Sinds corona lijken wetenschappers elkaar (en hun onderzoek) zowat dagelijks tegen te spreken. Wil dat zeggen dat ze zo gehaast zijn om een remedie tegen corona te vinden dat ze hun onderzoek niet meer degelijk doen? Of komen genuanceerde studies te snel en te ongenuanceerd in de media? Een vraag voor prof. dr. Philippe Jorens (UAntwerpen), gezondheidswetenschapper en diensthoofd intensieve zorgen van het UZA . Is wetenschappelijk onderzoek minder degelijk sinds COVID-19?
Viel je 500 jaar geleden op hetzelfde geslacht? Dan moest je heel voorzichtig zijn. De middeleeuwse samenleving was immers niet mals voor homoseksuelen. Gelukkig is die tijd voorbij en zijn we nu allemaal supertolerant. Of toch niet? Genderhistoricus Jonas Roelens (UGent) neemt je mee naar het Brugge van weleer en trekt enkele interessante parallellen.
Als je aan biologische landbouw denkt, denk je misschien aan groene weiden, volle smaken en koeien die er net iets gelukkiger uitzien. Maar niet alles wat biologisch is, is ook echt beter. Expert gewasbescherming Pieter Spanoghe (UGent) laat zien dat het gras niet steeds groener is aan de biologische kant.
Het Lam Gods wordt gezien als een van de belangrijkste Belgische schilderijen ooit, maar wat valt er eigenlijk aan te zien? Godsdiensthistoricus Danny Praet (UGent) was al als kind gefascineerd door dit veelluik en laat ons zien dat er veel meer te zien is dan dat gek geschilderde lam.
Leonardo Da Vinci behoeft geen introductie. De wereldster van de 15e en 16e eeuw zou geen gelijke gekend hebben, maar klopt dat wel? Liep er enkele tientallen jaren eerder met Jan Van Eyck geen homo universalis rond in ons eigen Belgenlandje of brengt die vergelijking ons iets te ver? Maximiliaan Martens is als kunstwetenschapper aan de UGent de geknipte man om daar een antwoord op te geven.
Was Van Eyck een artistiek genie? Uiteraard! Hij werd in zijn tijd al gerenommeerd als een groot talent en wordt vandaag beschouwd als een van de grondleggers van de school van de Vlaamse Primitieven. Maar herinneren we ons vandaag Van Eycks genie ook niet voor een groot deel door zijn ander talent, dat van zijn ondernemerschap?
Wat als je gewoon een aantal rechthoekige vlakken inkleurt, zoals Mondriaan, maak je dan kunst? Of als je een banaan tegen de muur plakt, zoals Maurizio Cattelan? Wat is kunst precies en hoe is dat idee door de eeuwen heen geëvolueerd? Hoe zijn we van prachtige Madonna-schilderijen gekomen tot een pissijn ? Professor Vlad Ionescu (UHasselt) neemt je mee op een beeldende kunstreis.
Elk jaar zijn er jonge voetballers die de lokroep van het buitenland niet kunnen weerstaan. Clubs in Engeland, Frankrijk en Nederland staan te springen om de Rode Duivels van morgen in te lijven, maar komt het wel zo ver? Of blijven onze talenten best wat langer in België? Wij vroegen het aan Matteo Balliauw, sporteconoom aan de UAntwerpen.
Levenslange opsluiting is de zwaarste straf in België en voorbehouden aan de ergste criminelen en voor de ergste misdrijven. Maar wil dat zeggen dat zij werkelijk hun leven lang achter gesloten deuren zullen zitten? Niet altijd. Hoe dat komt, hoor je van professor Kristel Beyens, criminoloog aan de VUB.
Op 19 september 1991 vonden twee Duitse bergwandelaars een mummie in de Italiaanse Ötztaler Alpen. Archeologen noemden hem Ötzi en verklaarden dat hij ongeveer 5300 jaar geleden leefde. Maar hoe weten zij dat zo zeker? Geoloog Patrick Degryse (KULeuven) neemt je mee naar de wondere wereld van koolstofdatering.
Politici snijden vaak in de cultuurbegroting. Erg jammer, want cultuur is superbelangrijk en niet enkel cultuurliefhebbers hebben er baat bij. Expert cultuurmanagement Annick Schramme (UAntwerpen) gaat dieper in op de verschillende facetten van cultuur en hun nut.
Je hebt ongetwijfeld al eens last gehad van een pieptoon na een concert of een tuut in je oren die vanuit het niets opduikt en even onverwacht weer verdwijnt. Waarom hoor je een piep en waar komt die vandaan? Audiologe Laure Jacquemin (UAntwerpen) kijkt in onze oorschelp om het mysterie te achterhalen.
Hoe lang is het geleden dat jij nog eens een kinderboek hebt vastgepakt? Hopelijk niet te lang geleden, want literatuurwetenschapper Vanessa Joosen (UAntwerpen) is er heilig van overtuigd dat pakweg een Harry Potter per week goed voor je is. Waarom dat is, kwam ze ons graag vertellen.
Je weet waarschijnlijk niets meer van je eerste verjaardagsfeestje of andere vroege herinneringen. En de dingen die je je meent te herinneren, zoals je eerste woorden, werden later waarschijnlijk ingefluisterd door je ouders. Neuroloog Sebastiaan Engelborghs (VUB en UAntwerpen) bestudeert het kinderbrein en legt je haarfijn uit waarom je je niets herinnert uit je babytijd.
Velen onder ons geloven dat de aarde samen met alle andere planeten en zonnestelsels ontstaan is door de big bang. Maar hoe zijn we daar zo zeker van? Omdat enkele proffen ons dat vertellen? Neen hoor, er bestaan bewijzen dat de oerknal echt heeft plaatsgevonden. Deeltjesfysicus Karel Van Acoleyen (UGent) neemt je mee, 14 miljard jaar in het verleden.
Cleopatra was naar verluidt getrouwd met haar eigen broer en ook voor de Habsburgse adel was een gezin stichten met familieleden niet vreemd. Dit gebeurde veelal om politieke redenen. Nu die 'rationele' beweegredenen hebben plaatsgemaakt voor een nieuwe romantiek, stellen we ons de vraag 'Kan je verliefd worden op je broer?'. Gedragsecoloog Wendt Müller (UAntwerpen) gaat dieper in op inteelt en de gruwelijke gevolgen daarvan.
Die ene verschrikkelijke baas of onuitstaanbare buurman... we denken allemaal dat we wel eens met een psychopaat te maken hebben gehad. Maar is dat wel zo? Misschien springen we een beetje te los om met het begrip? Of toch niet? Psycholoog Kasia Uzieblo (VUB) schetst het profiel van echte psychopaten die je beter uit de weg gaat.
De gevolgen van kindermishandeling zijn niet te onderschatten. Zelfs tientallen jaren na de feiten kunnen slachtoffers nog last hebben van angsten, nachtmerries en psychosomatische klachten. Het trauma verankert zich in je lijf. Prof. Peter Adriaenssens zoomt in op het kinderbrein en legt uit waarom volwassenen nog steeds kunnen lijden onder hun jeugdtrauma.
Wanneer je sterft, worden je erfgenamen belast met belastingen op hetgeen jij nalaat. Geen pretje natuurlijk, want het kapitaal dat je je leven lang bijeen hebt gespaard voor je nakomelingen gaat daardoor plots flink slinken. Laten we alle emoties die we daarbij voelen even achterwege laten en kijken wat de wetenschap daarover zegt, met prof. Ayfer Aydogan (UHasselt).
Honderd jaar geleden zaten de zeeën en oceanen nog vol vis en zwommen er zelfs soorten rond van enkele meters groot! Nu is het minder goed met het visbestand gesteld. Marien bioloog Filip Volckaert (KU Leuven) legt je uit hoe dat komt en wat wetenschappers daaraan doen.
We are stardust, zong Joni Mitchell 50 jaar geleden. En hoewel Joni geen sterrenkundige was, had ze gelijk! Wie dit wetenschappelijk kan onderbouwen is astrofysicus Conny Aerts (KU Leuven). In een boeiend betoog dat tot de verbeelding spreekt, kom je te weten hoe sterren imploderen of exploderen en daarbij sterrenstof het universum in katapulteren.
Boekhouders van Belgische voetbalclubs zien elk jaar miljoenen en miljoenen euro's passeren. Toch komen diezelfde clubs bij de minste tegenslag in financieel vieze papieren. Prof. dr. Wim Lagae, sporteconoom aan de KU Leuven, neemt ons mee in de speciale wereld van het voetbal om dat uit te zoeken.
Je hebt een pijntje maar je wil niet meteen naar pijnstillers grijpen? Bestaat er een manier om dan beter met je pijn om te gaan? En lukt dat ook voor chronische pijnpatiënten? Prof. Anneleen Malfliet (VUB) legt uit hoe pijn precies werkt op je brein. No brain, no pain!
Heb jij ook zo'n sporthorloge aan de pols? En weet je ook niet helemaal wat al die hartslagzones betekenen? Prof. dr. Bert Op 't Eijnde is sportfysioloog aan de UHasselt en geeft je de beste handleiding die je je kan inbeelden. Na dit college ben je je eigen sportcoach en weet je als geen ander hoe je kilo's verliest en conditie kweekt.
Wist je dat je kledingkast waarschijnlijk uitpuilt van milieu-onvriendelijke keuzes? Jaarlijks belanden tonnen oude kleding op de afvalberg en voor het maken van kleding worden verontreinigde stoffen gebruikt en water vervuilt. Dat kan anders, volgens milieu-econoom Tom Kuppens (UHasselt). Al is een mentaliteitswijziging hiervoor wel noodzakelijk.
Het vinden van een vliegtuig in de oceaan is een huzarenwerk. Want slecht 5% van de oceaanbodem is in kaart gebracht. Hoe beginnen wetenschappers hier aan? Marien bioloog David Van Rooij (UGent) neemt je mee op speurtocht met sonartechnologie!
Vraag jij je soms af waarom de kilo's er niet afvliegen terwijl je wel drie keer per week sport of enkel slaatjes eet? Prof. dr. Dominique Hansen (UHasselt) is als fysioloog de geknipte man om ons gevecht met de weegschaal te analyseren.
Laten we maar meteen met de deur in huis vallen: antibiotica is geen wondermiddel. Meer nog, antibiotica kunnen gevaarlijk zijn! Steeds meer en meer bacteriën wapenen zich tegen dit geneesmiddel waardoor ze resistent worden tegen hun werking. Infectioloog Janneke Cox (UHasselt) legt uit hoe dat werkt en waarom dat een probleem is voor ons allemaal, zelfs als je geen antibiotica neemt!
Wist je dat de kans 1 op 5 is dat je in je leven aan een vorm van dementie zal lijden? Gelukkig is de wetenschap druk in de weer om die kans te verkleinen. Melissa Schepers onderzoekt als neurowetenschapper aan de UHasselt de wonderlijke effecten van zeewier, want dat zou Alzheimer zelfs kunnen voorkomen. Sushi als medicijn? Klinkt niet verkeerd.
Wat is privacy eigenlijk? Het recht op alleen zijn? Of geheimen hebben? En is dat ook effectief een grondrecht? Een grondrecht dat nu misschien op losse schroeven staat? Prof. dr. Paul De Hert is jurist aan de VUB en geeft een korte geschiedenis én stand van zaken van privacy.
In het binnenste van sterren wordt energie geproduceerd die veel efficiënter en schoner is dan wat we hier op aarde doen. Sterren doen namelijk aan kernfusie! Expert nucleaire energie Wouter Schroeyers (UHasselt) legt je uit hoe dat werkt en waarom het nog even zal duren vooraleer we van de voordelen kunnen genieten.
Vroeger was alles eenvoudiger. Mannen vielen op vrouwen en vrouwen vielen op mannen. Of zo leek het toch te zijn. Ondertussen weten we wel beter, maar is het niet allemaal zwart-wit. Uroloog Piet Hoebeke (UGent) vertelt ons over de grijze zone tussen man en vrouw of tussen homo en hetero, en laat zien hoe je je eigen seksuele identiteit kan beschrijven.
Vakanties en zakenreizen ... vliegen legt een enorme druk op het milieu. Gelukkig zijn er oplossingen: we kunnen stoppen met het kopen van vliegtuigtickets en op een alternatieve manier op vakantie gaan, we kunnen extra taxen betalen om onze ecologische voetafdruk te compenseren of we kunnen investeren in biobrandstoffen. Waarom dit laatste nog niet opgepikt is door de commerciële luchtvaart is het vakgebied van professor Robert Malina (UHasselt).
De Olympische spelen winnen... Het is de droom van heel wat jonge sporttalenten. Jarenlang werken ze ervoor. Maar... wat sommigen vergeten is dat je niet alleen de snelste/sterkste moet zijn om te winnen. Je moet aan méér werken dan aan je sportieve prestaties. Prof. dr. Paul Wylleman, sportpsycholoog aan de VUB, vertelt wat er nog méér nodig is.
Als de politici in het parlement vertegenwoordigers moeten zijn van hun kiezers, zetelen er dan niet iets te veel witte mannen voor een gezond evenwicht? Prof. dr. Karen Celis, VUB-politicoloog, neemt onze democratie onder de loep en vertelt ons hoe we het nóg democratischer kunnen maken.
Met 828 meter is de Burj Khalifa anno 2020 het hoogste gebouw ter wereld. Ingenieurs en architecten kunnen echter nog veel hoger bouwen. Zit er dan geen limiet aan de hoogbouw? Professor Bram Vandoren (UHasselt) legt je uit hoe een wolkenkrabber tot stand komt.
Hoeveel water moet je nu precies drinken? Als we gezondheidsblogs mogen geloven is het minder dan, meer dan of exact twee liter water per dag. Hoog tijd om aan de wetenschap te vragen hoe dat precies zit en waar dat dorstgevoel vandaan komt. En die wetenschap luistert deze keer naar de naam prof. dr. Bart De Moor, nefroloog aan de UHasselt.
Er heerst een idee dat vrouwen zorgzamer en zachter zijn dan mannen. Geen probleem, zou je denken, maar die gender bias zou wel eens een rol kunnen spelen in de politieke keuzes die je maakt, bijvoorbeeld tijdens verkiezingen. Politicoloog Robin Devroe (UGent) legt je uit hoe dat werkt.
Astrazeneca, Pfizer/bioNtech, Moderna,... Er zijn gelukkig al verschillende coronavaccins op de markt om de pandemie te bestrijden. Maar werken die allemaal op dezelfde manier? En welk vaccin is het beste? Prof. dr. Corinne Vandermeulen (KU Leuven) is vaccinoloog en helpt hier enkele vaccinatiemythes de wereld uit.
De covidpandemie was voor heel wat mensen en bedrijven ook financieel niet evident. De overheid sprong bij, door mensen en bedrijven te steunen. Miljarden heeft die steun al gekost. De overheid heeft hiervoor geld geleend, dat uiteindelijk moet worden terugbetaald. En dus... wie zal die coronafactuur binnenkort (terug)betalen? We vroegen het aan fiscaal expert aan de VUB, prof. dr. Michel Maus.
Volgens geograaf Amaury Frankl (UGent) is niet het goud of ijzer dat we uit de grond halen de meest waardevolle grondstof, maar wel de bodem zelf. Zonder het te beseffen zijn we al vele jaren van onze bodem aan het verliezen. Welke gevaren dat met zich meebrengt en hoe we dat kunnen oplossen, komt hij ons vertellen.
Je hoort het wel vaker in het nieuws: een economie die groeit is een goede zaak. Maar waarom is dat zo? En wat merk jij daar persoonlijk van? Econoom Willem Vanlaer (UHasselt) legt je stap voor stap uit wat het bruto binnenlands product nu eigenlijk inhoudt en waarom we die groei nu net nodig hebben.
De covidpandemie zette een stop op ons sociaal leven. Velen van ons voelen de impact op ons psychisch welzijn. Vooral jongeren zijn er slecht aan toe. Psycholoog Inez Germeys (KU Leuven) legt je uit dat dat geen aanstellerij is.
Weet jij waar die adapter van je computer of smartphone voor dient? Uit onze stopcontacten komt wisselstroom en onze toestellen werken op gelijkstroom. De adapter zet dat netjes voor je om. Maar als je weet dat zonnepanelen gelijkstroom opwekken, waarom laten we dat niet gewoon gelijkstroom uit onze stopcontacten komen? Wij vroegen het aan Jolien Despeghel (KU Leuven).
Je sleutels in de ijskast leggen of twee verschillende schoenen aandoen... Zwangere vrouwen lijden aan allerlei kwaaltjes waaronder vergeetachtigheid. En dat is te zien in het brein! Voor de meeste vrouwen is dat geen probleem, voor anderen is het een voorspeller voor de toekomstige gezondheid van moeder en kind. Gyneacoloog Wilfried Gyselaers (UHasselt) neemt je mee in de wereld van zwangerschapsdementie.
Al het water dat nu op aarde is, is hier al altijd. Er is nooit méér of minder water op aarde geweest. De aarde is de perfecte waterrecycleerder. Fantastisch toch? Onze waterzuiveringsinstallaties helpen natuurlijk ook een handje door al het afval dat mensen doorspoelen of in hun gootsteen gieten weg te filteren. Hoe dat precies gebeurt, hoor je van waterexpert Marjolein Vanoppen (UGent).
Als je even rond je kijkt, is de kans erg groot dat je een computer ziet. De meesten hebben er zelfs constant een op zak. Ze lijken zowat alles te kunnen doen, maar is dat wel zo? Of is er iets dat computers écht niet kunnen? Informaticus Jan Van den Bussche neemt ons mee in de wereld van nulletjes en eentjes.
Sinds de uitbraak van het coronavirus werden we bij momenten overspoeld met maatregelen, versoepelingen en verstrengingen. Waarop zijn die versoepelingen gebaseerd? Buikgevoel? Nattevingerwerk? De vrije markt? Pure wiskunde, zo blijkt. Prof. dr. Niel Hens (UHasselt en UAntwerpen) is wiskundig epidemioloog én lid van de Covid19-expertengroep GEMS en hij gunt ons een blik achter de schermen.
Het grootste voordeel van een smartphone is dat het een mobiele telefoon is. Tenminste, als je batterij volledig is opgeladen, want niets is zo vervelend als met je gsm aan de oplader vasthangen. Wij vroegen aan Sofie Pollin (KU Leuven), expert in draadloze communicatie, wanneer opladers tot het verleden zullen behoren.
Niet roken, geen alcohol, blijven bewegen, zorgen voor een goede nachtrust,... Dat is het standaardadvies voor zwangere vrouwen. Naarmate de wetenschap vooruitgaat, wordt het advies ook gespecialiseerder. Zoals 'train je bekkenbodemspieren'. En dat is niet enkel van toepassing op zwangere vrouwen. Wat bekkenbodemspieren precies zijn en hoe die bijdragen aan jouw gezondheid, hoor je van prof. Hedwig Neels (UAntwerpen).
Hittegolven zijn voor niemand fijn, maar we zullen er toch mee moeten leren omgaan. Wij zien daar trouwens niet alleen van af, want ook onze tuin kreunt onder die loden zomerzon. Gelukkig doet bioloog Jonas Lembrechts aan de UAntwerpen onderzoek naar hoe onze tuin die hittegolven kan overleven en hoe wij daarbij kunnen helpen.
Hoe kan het toch dat die dekselse Nederlanders altijd meer Olympische medailles behalen dan wij? Akkoord, ze zijn met meer, maar dat verklaart toch niet alles. Dan roepen we de hulp in van expert sportbeleid Veerle De Bosscher. Hoe kan België meer Olympische medailles winnen?
Er gaat geen dag voorbij of we scrollen door Facebook, Instagram of andere TikToks. En of het nu al dan niet door filters komt, daarop zien we heel veel knappe mensen voorbijkomen. Welk effect dat heeft op ons zelfbeeld? Worden we er ijdeler van, of net onzekerder? Prof. dr. Laura Vandenbosch, expert mediaeffecten aan de KU Leuven, doet er onderzoek naar.
Elke dag vermoeid zijn, een rollercoaster aan emoties beleven en daarbovenop nog eens psychosomatische klachten ervaren... Moet je dan gewoon even vakantie nemen of is er meer aan de hand? Burn-out expert Erik Franck (UAntwerpen) legt je haarfijn uit hoe de vicieuze cirkel die leidt tot burn-out in gang wordt gezet en wat je daaraan kan doen!
Heel soms vinden archeologen oude tekstfragmenten terug in een taal die ze nog nooit zijn tegengekomen. Sterker nog, in een taal die niet meer bestaat! Hoe komen zij dan te weten wat die teksten te vertellen hebben? Daar komen taalwetenschappers zoals Peter Petré van pas! Hij vertelt over de moeizame decodering van het krim-gotisch. Hoe ontcijfer je een dode taal?
In België zijn we omringd door kerncentrales. Hoewel de kans zeer klein is dat zich hier een tweede Tsjernobyl of Fukushima afspeelt, is er nooit een nulrisico. Wat er gebeurt tijdens een kernramp, wat straling met jouw lichaam doet en wat je moet doen als die nachtmerrie werkelijkheid wordt, hoor je van expert nucleaire geneeskunde Stijn De Schepper (UAntwerpen).
Sommige mensen ruiken wat onfris, maar anderen kunnen echt stinken. Dat is geen prettige gedachte, maar wel gewoon de harde realiteit. Gelukkig bestaan er oplossingen en die halen wij de enige echte Dokter Oksel. Chris Callewaert (UGent) is dé okselwetenschapper bij uitstek en vertelt ons waarom mensen stinken.
Je kent natuurlijk de hoogste berg ter wereld, de Mount Everest, maar heb je ook al eens gehoord over het diepste punt in de oceaan? De Challenger diepte ligt op 11 km diep en ernaartoe gaan is geen sinecure. Het is er pikdonker, koud en de druk is er zo hoog dat je op die diepte in elkaar zou klappen. Hoe gaan we er dan naartoe en wat is er te vinden? Dat hoor je van marien geoloog David Van Rooij (UGent).
Een democratie is traag, vermoeiend en frustrerend. Iedereen moet toegeven, niemand is tevreden, niks lijkt in orde te komen. In landen als China bouwt de overheid als het nodig is ziekenhuis in een week. Is de democratie dan nog wel de beste bestuursvorm of wordt het stilaan tijd ze met iets anders te vervangen? Politicoloog Dave Sinardet (VUB) vertelt ons waarom we misschien toch blij moeten zijn met onze democratie.
Wordt de wereld beter na een pandemie? Toen dat dekselse coronavirus in 2020 in onze regionen neerstreek, werden we geconfronteerd met een ware pandemie, ongekend in het recente verleden. Toch was het niet helemaal nieuw als we onze blik op de geschiedenis wat verruimen. En was zo'n pandemie dan altijd nefast voor de wereldbevolking of konden we er ook soms iets positiefs uit halen? Dat vroegen we aan economisch en sociaal historicus Wouter Ryckbosch (VUB).
Als iemand vraagt naar de bakermat van de democratie, denken we spontaan aan het oude Athene. Maar hoe democratisch waren de Atheners zo'n 2.500 jaar geleden en zouden we hen vandaag nog steeds zo bestempelen? Dat vroegen we aan Lieve Van Hoof, classica en historica aan de UGent.
Herinner jij je nog de Tabel van Mendelejev? Daarover leerde je wellicht dat de atomen die erin staan de bouwstenen zijn waaruit alle materie is gemaakt. Maar... waaruit bestaan die atomen dan? En hoe is dat allemaal tot stand gekomen? Deeltjesfysicus Maja Verstraeten (UAntwerpen) neemt je mee naar de oerknal waar alles is begonnen. Welkom in de wereld van de elementaire deeltjes!
Lobbyen is een woord met een negatieve reputatie. Denk maar aan lobbyschandalen waarbij grote bedrijven met goede connecties en diepe zakken dealtjes maken om het beleid naar hun hand te zetten. Maar... is die negatieve bijklank wel terecht? Dr. Evelien Willems (UAntwerpen) deed onderzoek naar het lobbylandschap in België en weet je er alles over te vertellen.
Jongeren houden zich met vanalles bezig, maar politiek lijkt daar niet meteen deel van uit te maken. Toch zijn zij de politici en de burgers van morgen. Hoe ons land er over 50 jaar uitziet, ligt in hun handen. Moeten we het politieke engagement bij jongeren aanwakkeren of komt dat allemaal vanzelf? Wij vroegen het aan Ellen Claes, politicologe aan de KU Leuven.
België is een bijzonder complex voorbeeld van een moderne democratie. Het systeem is zelfs zo ondoorgrondelijk dat onze eigen toppolitici soms de kluts kwijt zijn. Is het misschien dan geen tijd voor een nieuwe staatshervorming? Politicoloog Dave Sinardet (VUB) vertelt ons waarom dat misschien geen goed idee is, hoe we hier terecht zijn gekomen én geeft voor eens en altijd uitsluitsel over exact hoeveel parlementen we (voorlopig) hebben!
Wat onderscheidt ons als mens van de wilde en soms wrede dierenwereld? Ons superieure denkvermogen, de vergevorderde technologie of onze vele democratieën? Misschien kunnen we dat laatste al schrappen, want ook dieren kennen de kracht van democratie. Hoe dat er dan uitziet, kan biologisch psycholoog Rudi D'Hooge (KU Leuven) je vertellen.
Op wie heb jij gestemd tijdens de vorige verkiezingen? En weet je nog waarom je op die persoon hebt gestemd? Was het de ideologie waarin je je kon vinden? Of eerder de persoonlijkheid van de politicus? Expert in politieke communicatie Peter Van Aelst (UAntwerpen) vertelt over de verschillende strategieën die politici aanwenden om jouw stem te winnen.
Als je hoornvlies beschadigd is, zul je dat niet kunnen oplossen door een bril of lenzen te dragen. Het zou zelfs kunnen dat je een nieuw hoornvlies nodig hebt. Helaas is er een donortekort. Maar gelukkig staat de wetenschap niet stil. Expert in experimentele oogheelkunde Bert Van den Bogerd (UAntwerpen) dook in zijn labo op zoek naar oplossingen.
Als politicus is het erg belangrijk om te weten waarom je kiezers stemmen hoe ze stemmen. Een belangrijke minderheidsgroep in ons land zijn moslims. Dus is het ook goed om te weten op wie moslims stemmen. Links, rechts, alleen op andere moslims of op partijen die rekening houden met religie? Politiek socioloog Samira Azabar (UAntwerpen) onderzocht het stemgedrag van Belgische moslims.
Journalistiek en democratie gaan hand in hand. Het ene kan niet bestaan zonder het andere! Of dat wordt ons toch altijd verteld... Media-expert Ike Picone (VUB) werpt in dit college een kritische blik op deze al te gauw aanvaarde dooddoener. Wat gebeurt er als we op een empirische wijze de relatie tussen de media en de democratie gaan onderzoeken?
Wie weleens wat langer sport, kent hem wel: de man met de hamer. Als je hem tegenkomt, ben je plots helemaal uitgeput en raakt geen meter meer vooruit. Gelukkig weet sportfysioloog Bert Op' t Eijnde (UHasselt) waar die hongerklop vandaan komt en hoe je die kan vermijden.
Communisme... het klinkt mooi: iedereen werkt zo hard als hij of zij aan kan en krijgt wat hij of zij nodig heeft. Maar... zijn er communistische landen die democratisch zijn? Kan dat? Of zijn communisme en democratie onverzoenbaar? Econoom Koen Schoors (UGent) legt uit waarom communisme te mooi is om waar te zijn en waarom kapitalisme het enige mogelijke marktsysteem is voor een democratie.
Een gewelddadige staatsgreep, een militaire coup of een bloederige revolutie... Het lijken altijd taferelen die zich heel ver van huis afspelen. Maar we zien van langsom meer opnieuw dat ook onze contreien soms woelig durven zijn. Wat bijvoorbeeld Orban heeft verwezenlijkt in Hongarije baart Prof. Stijn Smet (UHasselt) heel wat zorgen. Hoe stabiel is onze eigen democratie? Kan onze grondwet ons beschermen tegen een gelijkaardig scenario?
Taalfouten zijn voor velen een bron van frustratie. Noemen is niet hetzelfde als heten en een olifant is groter dan een muis, niet groter als. Of overdrijven we als we ons opboeien in die zogenoemde taalverloedering? Sociolinguïst Eline Lismont vertelt of de frustraties van taalnazi's terecht zijn en waarom we sommige van die taalfouten blijven maken.
Wie nieuw of anders is, wordt vaak niet aanvaard in een groep. Dat blijkt uit studies van sociaal psychologen. Vind jij dat je erbij hoort in ons land? Sociaal psycholoog Loes Meeussen (KU Leuven) legt uit wanneer je je ergens goed voelt. En hoe de overheid ervoor kan zorgen dat iedereen zich hier thuis voelt.
Sommige gebouwen lijken op elkaar. Denk maar aan scholen of de cubicles in grote bedrijven, of ziekenhuizen! Er zijn weinig ziekenhuizen die een aangenaam sfeertje uitstralen, hoe functioneel het design ook mag zijn. Prof. Ann Petermans legt je uit waar dat design vandaan komt en waarom dat in de toekomst zal veranderen.
Al in de middeleeuwen werden er in ons taalgebied heel wat teksten neergepend. Hoeveel dat er zijn, weet niemand. Want in die duizend jaar zijn er enorm veel teksten verloren gegaan. Het is dus gissen naar hoeveel en wat voor teksten dat waren, maar proffen als computationeel letterkundige Mike Kestemont (UAntwerpen) kunnen toch wat méér dan gewoon gokken. En ecologisch onderzoek helpt daarbij! Què?? Luister en leer!
Penissen zijn speciale dingen. Je hebt er korte en lange, dunne en dikke, rechte en kromme, besneden en onaangeroerde ... Maar bestaat er iets als een normale of een ideale penis? Uroloog Piet Hoebeke (UGent) ziet elke dag een hele stoet piemels voorbijkomen en is dan ook de ideale persoon voor al onze penisvragen.
Mag jij gerust wat kilootjes afvallen? Ooit al eens op dieet geweest? En welk dieet was dat dan? Een eiwit-, paleo- of keto-dieet? Atkins, Montignac of Pascal Naessens? Crashdiëten of langzaam afvallen? Wat is nu eigenlijk het beste dieet? Wat werkt echt? Prof. dr. ir. Christophe Matthys is voedingsexpert aan de KU Leuven en helpt je! Met behulp van die goeie, oude voedingsdriehoek.
Hoewel de wetenschap niet stil staat en er onderzoek wordt gedaan naar beloftevolle behandelingen, krijgt 1 op de 10 vrouwen ooit borstkanker. Oncoloog Hans Wildiers (KU Leuven) legt uit hoe dat komt en waarom het zo moeilijk is om dat aantal te doen dalen.
Je ruikt eau de cologne 4711 en plotsklaps sta je in de woonkamer van je grootmoeder. Een zweem van lavendel zweeft voorbij en je bent ineens weer 8 jaar en op vakantie in de Provence. Geuren hebben de mogelijkheid om heel levendige herinneringen op te wekken, meer nog dan foto's. Hoe komt dat eigenlijk? Wat is er zo speciaal aan onze reukzin? Dr. Ann Van der Jeugd (KU Leuven) legt uit!
Online dating apps gaan al een tijdje mee en het aanbod aan potentiële partners op die platformen is enorm. Vraag is dan: hoe pik je er een 'goeike' uit? Onderzoeker Lara Hallam (UAntwerpen en AP Hogeschool) legt je uit hoe je zelf je de kans op een goed lief kan vergroten.
Wist je dat er metalen bestaan die je helemaal kan vervormen, maar die meteen weer hun oorspronkelijke vorm aannemen als je ze in water legt? Geheugenmetaal, heet dat. En die technologie kan gebruikt worden om robots spieren te geven en je beugel automatisch aan te spannen. UAntwerpen-fysicus Nick Schryvers neemt ons mee naar een wereld waarin je metalen kunstjes kan leren.
Vraag je je soms af waarom die wielrenners zo'n gekke helmen dragen, zo oncomfortabel op hun fiets lijken te zitten en vooral: waarom ze altijd achter iemand willen rijden? Bert Blocken is een expert in aerodynamica en komt ons vertellen hoe wielrenners sneller kunnen fietsen zonder harder te trappen.
Wist je dat er tussen onze cellen een heel communicatienetwerk bestaat? En nee, niet gewoon "zenuwen", maar celblaasjes laten onze cellen met elkaar communiceren, onderdelen uitwisselen of zelfs het afval buitenzetten. Hoe we die celblaasjes dan ook kunnen gebruiken om ons beter te wapenen tegen ziektes, komt medisch onderzoeker Joy Irobi (UHasselt) ons vertellen.
Je bent wat je eet', hoor je vaak. Maar 'Je voelt wat je eet' is net zo waar. Er is namelijk een link tussen pijnbeleving en je eetpatroon. Kinesiste Anneleen Malfliet (VUB) vertelt je er alles over.
Wat als je elke dag honderden keren je handen moet wassen? Wat als je de deur niet kan uitgaan voordat je het lichtknopje 20 keer hebt aan- en uitgedaan? Wat als je als de dood bent voor bacteriën en elke dag je huis maniakaal moet poetsen? Psycholoog Ernst Koster (UGent) geeft inzicht in de wereld van dwangmatige gedachten en obsessief-compulsieve stoornis.
Kunnen zijn wie je bent, jouw échte 'ik' laten zien,... Het is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Want ben je eigenlijk echt? We lopen al snel vast in onze gedachten of we vergelijken met anderen die het (schijnbaar!) beter doen. Hoe kun je onbevreesd jezelf zijn? Gedragstherapeut Erik Franck (UAntwerpen) legt uit hoe het zit en geeft je concrete handvaten om zelfverzekerd jezelf te zijn.
"Over je minder goed in je vel voelen. Het overkomt ons allemaal wel eens: soms voel je je niet zo goed in je vel. Betekent dat dan onmiddellijk dat je psychologische problemen hebt? Nee! Professor Kris Van den Broeck (UAntwerpen) weet als psycholoog dat het helemaal oké is om soms eens een dipje te hebben. Maar hij geeft je ook praktische tips om je beter te voelen en het leven door een roze bril te zien. "
Van tijd tot tijd hoor je wel eens dat sport of beweging het beste medicijn is dat er bestaat. Maar hoe kan een kwartiertje wandelen ooit even goed werken als een zorgvuldig samengesteld pilletje? Dat is een vraag die inspanningsfysioloog Wim Derave graag komt beantwoorden.
Diversiteit en inclusie... je hoort er veel over, maar wat betekent het eigenlijk op het werk? Hoe worden werknemers zonder vooroordelen aangeworven en hoe zorgt een baas dat iedereen erbij hoort? Professor Koen Van Laer (UHasselt) legt uit met welke moeilijkheden minderheden kampen op het werk en hoe we ervoor kunnen zorgen dat iedereen zich goed voelt.
Elke dag spenderen we, in het beste geval, 4 minuten aan iets wat triviaal en zelfs banaal lijkt. Zouden we die 4 minuten aan iets anders besteden, dan zou dat grote gevolgen hebben voor onze gezondheid. Benieuwd? Het antwoord hoor je van microbacterioloog Marie Joossens (UGent)!
Om een brug te bouwen heb je duizenden werkkrachten nodig, experten die rekenen, herberekenen, en proeven doen, veiligheidstesten en degelijke materialen,... En dan nog gaat het soms fout. Wij vroegen aan Johan Blom (UAntwerpen) hoe je dan wél een brug bouwt die nooit instort.
De vraag hoeveel je wil uitgeven aan een flesje water of een pizza is meestal snel beantwoord. Maar sta je er ook weleens bij stil hoeveel je wil bijdragen aan zaken die je niet zomaar zelf kan kopen? Een windmolenpark bijvoorbeeld, of de aanleg van een park om de hoek? Milieu-econoom Sebastien Lizin (UHasselt) doet onderzoek naar onze mening en ook hoe die soms beïnvloed wordt.
Praten over geldzaken met je kinderen... het is voor veel gezinnen een taboe of ongemakkelijk. Daar zet je je best over, want financiële geletterdheid begin je beter vroeger dan later. Waarom en hoe je dat het best aanpakt, kom je te weten van Kenneth De Beccker, econoom aan de UHasselt.
Tweelingen lijken net kopieën van elkaar, maar toch is dat niet helemaal het geval. Want al van bij de geboorte verschillen ook eeneiige tweelingen een beetje van elkaar. En de verschillen nemen met de jaren alleen maar toe. Hoe dat kan, ook al hebben ze exact dezelfde genen, komt neurowetenschapper Tim Vanmierlo (UHasselt) uit de doeken doen.
Er bestaan veel mythes over de zaadlozing en daar heeft porno heel wat mee te maken. Hoe lang duurt het voor de gemiddelde man klaarkomt, hoeveel sperma is normaal en hoe ver kan je ejaculeren? Uroloog Piet Hoebeke (UGent) beantwoordt alle vragen die je zelf misschien nooit durfde te stellen.
Het is een haast onmogelijke opdracht om de winnaar van een wielerwedstrijd te voorspellen. Je moet rekening houden met de vermoeidheid, de conditie, het favoriete weer en de tactiek van meer dan 150 renners en dan zwijgen we nog over valpartijen en lekke banden. Maar Steven Latré (UAntwerpen) heeft toch een statistisch model ontwikkeld waarmee je de pronostiek van je vrienden kan overtreffen. Hoe dat werkt, laten we hem zelf vertellen.
Een bonzende, stekende pijn in je slapen, lichtvlekken zien of geheel blind worden, tijdelijke verlamming, braken, soms zelf je spraak verliezen... Migraine... Voor sommigen is het de hel... en het rare is: eigenlijk weten wetenschappers nog altijd niet exact wat het is. Migraine-expert Jan Versijpt, hoogleraar aan de VUB, vertelt hier wat wél geweten is.
Vandaag zeggen wetenschappers dat mondmaskers helpen tegen corona, en morgen vinden ze misschien weer van niet. Vroeger zeiden wetenschappers dat je een persoon met een hartstilstand éérst moest beademen en dan hartmassage toepassen, nu zeggen ze het omgekeerde. Waarom veranderen wetenschappers zo vaak van gedachten? Wetenschapsfilosoof Gustaaf Cornelis (VUB en UAntwerpen) over het consensusmodel en voortschrijdend inzicht.
Parelwitte stranden en uitgestrekte woestijnen... Het lijkt soms alsof er zand teveel is. Maar zoals we ondertussen al weten: niets is wat het lijkt. De Gentse sedimentoloog (dat is een zand-expert) Maarten Van Daele weet hoeveel zand er is, en da's maar goed ook, want we gebruiken ook veel zand!
In ons leven worden we vele tientallen keren ziek en dat is helemaal normaal. Maar hoe komt het dat kinderen met een snotneus zich kiplekker voelen, een volwassenen met een verkoudheid toch liever met een theetje in de zetel kruipt en een hoogbejaarde er soms aan overlijdt? En hoe kan je ervoor zorgen dat je gezond ouder te wordt? Dat doet de Hasseltse immunoloog Niels Hellings uit de doeken.
Is het nog wel verantwoord om voor een kortstondig zakenreisje naar Amerika en terug te vliegen? Met de hoeveelheid aan kerosine dat het vliegtuig verbrandt tijdens die vlucht misschien niet, nee. Maar wat nu als je een vliegtuig uit veel lichter materiaal kan bouwen, waardoor het dus minder brandstof nodig heeft? Dat materiaal bestaat! Maar... het kan helaas niet zo goed tegen een stootje. Dr. ir. Sidney Goossens, ingenieur fotonica (we leggen je uit wat dat is!) aan de VUB vertelt in zijn college hoe hij dat gaat oplossen.
Het is niet eerlijk, maar sommigen mensen verdikken nu eenmaal sneller dan anderen. "Die heeft een goed en snel metabolisme", zeggen we dan. Dr. Karolien Van De Maele is pediater aan de Universiteit van Antwerpen en leert je dat er veel meer dan dat bij komt kijken.
Ben jij nieuwsgierig naar wie jouw voorouders waren? Dan heb je er misschien al eens over gedacht om je stamboom onder te loep te nemen en te graven naar jouw verborgen voorgeschiedenis. De kans is redelijk groot dat je uitkomt bij... Karel de Grote! Echt waar! Maar, zou hij dan écht jouw overoveroveroveroverovergrootvader zijn? Maarten Larmuseau, stamboom-expert en geneticus aan de KU Leuven, heeft misschien een beetje teleurstellend nieuws...
Bij sommige patiënten duurt het jaren voor ze de juiste diagnose en een therapie op maat krijgen. Dat is vaak kostbare tijd die verloren gaat, terwijl de oplossing voor het grijpen ligt. Kunnen we al onze kennis en data inzetten om meer mensenlevens te redden? Prof. dr. ir. Liesbet Peeters (UHasselt) zweeft ergens tussen de hoogtechnologische en de hoogmedische wereld en doet er alles aan om die twee samen te brengen.
Zie jij de bomen door het grote mediabos nog? Is je smartphone een verlengstuk van je arm? Doe jij alles online? Of heb je het gevoel dat je niet meer mee bent? De digitale wereld evolueert razendsnel, dat staat vast. Prof. dr. Ilse Mariën is expert digitale ongelijkheid aan de VUB en komt je vertellen hoe jij die digitale revolutie overleeft.
Acht smalle poten, zwarte haren, duizend ogen en een dik achterlijf. Misschien krijg je al rillingen als je er nog maar spinnen denkt. En dat terwijl het beestje zoveel kleiner is dan ons. Waarom zijn we zo bang van spinnen en zo weinig van de echte "killers" als roken of alcohol? Psycholoog Bram Vervliet (KU Leuven) legt ons uit waar angst voor spinnen en andere gevaarlijke dieren vandaan komt én of remedies zijn.
Als je aan kinderen begint, heb je misschien wel een lichte voorkeur voor een jongen of een meisje. Er doen veel verhalen de ronde over manieren waarop je dat kan beïnvloeden, maar hoeveel geloof kan je daaraan hechten? Klinisch geneticus prof. dr. Hilde Van Esch (KU Leuven) weet er het fijne van en onderscheidt feiten van fictie.
In de lente worden we verwend met die prachtige groene kleur van net bovengekomen plantjes. Dat gebeurt elk jaar opnieuw en daar stellen we ons intussen geen vragen meer bij. Maar dat is buiten moleculair bioloog dr. Sébastjen Schoenaers (UAntwerpen) gerekend. Hij zoomt zo hard in op groeiende planten dat hij niet alleen groen, maar een heus lichtspektaktel te zien krijgt. En wat daar achter zit, komt hij ons graag vertellen.
Operazangeressen in tekenfilms of stripboeken zingen vaak zo luid dat alle glazen in de ruimte kapot springen. Maar is dat in het echt ook mogelijk? Professor en astrofysicus Katrien Kolenberg (KU Leuven, UAntwerpen en VUB) neemt de proef op de som en introduceert je in de wereld van geluidsgolven, stemvorken en exploderende glazen.
De hacker: een schimmige figuur met een zwarte hoodie, achter honderd computerschermen, die al je gegevens en wachtwoorden probeert te ontfutselen. Maar wie zijn ze en wat doen ze? Drs. Mariano Di Martino is cybersecurity & privacy onderzoeker aan de UHasselt en geeft jou een kijk in het hoofd van een hacker.
Over smaken en kleuren valt niet te twisten, zo ook in de muziek. En toch kan je van sommige popnummers moeilijk ontkennen dat ze echt goed in elkaar zitten. Maar wat is dan het geheime ingrediënt? En hoe kunnen subtiele aanpassingen een nummer helemaal veranderen? Musicoloog prof. dr. Jeroen D'hoe (KU Leuven) zet zich achter de piano en laat het je gewoon horen.
"Ice, ice, baby" is de grootste en eigenlijk enige bekende hit van de Amerikaanse rapper Vanilla Ice. Speel nu even de baslijn van dat liedje in je hoofd af... Komt het je herkenbaar voor? En nee, je bent niet aan het hallucineren: dat begin ken je misschien ook van een ander liedje. Want... de baslijn is grotendeels gestolen van de wereldhit "Under Pressure" van David Bowie en Queen. Het kwam niet tot een rechtzaak, maar onderling zijn er grote sommen uitbetaald. En zij zijn lang die de enigen die elkaar beschuldigen van plagiaat. Vanaf wanneer is nu eigenlijk iets plagiaat? Dat is een ingewikkeld antwoord volgens prof. dr. Marie-Christine Janssens, specialist eigendomsrecht aan de KU Leuven.
Een oester die miljoenen jaren geleden leefde en vandaag een fossiel is, zou ons klimaat wel eens heel precies kunnen voorspellen. Paleoklimatoloog dr. Niels de Winter (VUB) laat zijn glazen bol achterwege, maar neemt ons mee naar zijn labo en toont ons hoe klimaatwetenschappers met fossiele schelpen uitspraken kunnen doen over het klimaat van de toekomst.
Hoe vaak gebeurt het niet dat we flarden tekst van popliedjes moeiteloos kunnen meezingen, maar nauwelijks stilstaan bij wat de woorden betekenen? Popmuziek lijkt zich zonder enige moeite wereldwijd te kunnen verspreiden en taalbarrières lijken helemaal geen issue te zijn. Maar begrijpen we wel waar we naar luisteren? Doet de betekenis van de teksten er iets toe? Taalwetenschapper dr. Francis Mus duikt in de liedjesteksten en vertelt je of je wel moet begrijpen wat er gezongen wordt.
Je kent waarschijnlijk een liedje of muziekstuk dat je zo onwaarschijnlijk mooi vindt dat je er koude rillingen van krijgt. Bijzonder toch, dat je zo'n sterke emoties kan ervaren bij muziek. We ontdekken samen met muziekpsycholoog prof. dr. Mark Reybrouck (KU Leuven) wat de wetenschap erover zegt.
Als je naar het ziekenhuis moet voor een grote operatie, dan is de anesthesist degene die ervoor zal zorgen dat jij helemaal geen pijn voelt terwijl de chirurg het mes erin zet. Maar hoe doet hij dat juist? Hoe zorgt die slaapdokter ervoor dat jij terug wakker wordt uit die diepe slaap? Specialist anesthesie prof. dr. Luc Herregods (UGent) neemt je mee achter de schermen.
In een puntzak met een flinke kwak mayonaise of op je bord naast een heerlijke portie stoofvlees, frietjes gaan er altijd in. Onze goudgele gefrituurde aardappelreepjes zijn gewild over de héle wereld. Maar hoe bak je nu de allerbeste friet? Voedingswetenschapper prof. dr. Bruno De Meulenaer (UGent) geeft jouw culinaire, maar op wetenschap gebaseerde tips!
Onder de douche een onemanshow geven lijkt een formidabel idee, toch? Alles klinkt fenomenaal goed. Maar geldt hetzelfde voor de mensen in de kamer ernaast? Prof. dr. Monika Rychtarikova is fysicus aan de KULeuven en komt je vertellen over hoe geluid tussen verschillende materialen en (na)galm werkt.
Aardbevingen hebben een verwoestende kracht. Stel je eens voor hoeveel schade en menselijk leed je zou kunnen vermijden als je zo'n aardbeving zou kunnen voorspellen. Dat is precies wat geoloog dr. Katleen Wils (UGent) onderzoekt. Of dat haalbaar is en hoe ze dat dan zou doen, komt ze allemaal vertellen.
Vroeger had elke politieke strekking zijn eigen krant en radiostation. Dat is intussen ver verleden tijd, of dat lijkt toch zo. Want brengt de intrede van het internet ons niet langzaamaan terug naar die verzuiling? Is dat echt het geval? En hoe kan je daar als nieuwsconsument mee omgaan? Media-onderzoeker Jonathan Hendrickx (VUB) zocht het voor je uit.
Alles om ons heen - ook jij - bestaat uit moleculen. Die zijn weer opgebouwd uit atomen. Het knutselen met die atomen om zo nieuwe moleculen te bouwen, noem je nanotechnologie. Eén nanometer is honderdduizend keer kleiner dan de dikte van een haar. Maar dat houdt prof. dr. Sara Bals niet tegen om er zich dagelijks mee bezig te houden aan de Universiteit Antwerpen. Ze leert je hoe ze naar die super-mini-deeltjes kan kijken en vooral: waarom ze daar naar wilt kijken!
It's interesting how people react to music. Not only after a couple of drinks at a wedding, but also when we sit, walk or run. Rehabilitation scientist Lousin Moumdjian (UHasselt and UGent) is looking into the potential of music and rhythm in the rehabilitation process of a diverse group of patients and is eager to tell you about her findings.
Simpel antwoord op de vraag: omdat je iemands leven kan redden! Maar weet jij exact hoe je een hartmassage uitvoert, wat een AED is en of mond-op-mondbeademing verplicht is? Urgentiearts Cornelia Genbrugge (UHasselt & KU Leuven) legt in dit college nog eens tot in de details uit hoe je moet reanimeren.
Wie vanaf 2029 een nieuwe auto wil kopen, zal alleen nog maar kunnen kiezen uit elektrische wagens. Dat heeft de regering in 2021 afgeklopt om zo de klimaatdoelstellingen te kunnen halen. Maar hoe haalbaar is dat? Zijn er wel genoeg laadpalen? En is een batterij wel zoveel milieuvriendelijker? Prof. dr. Joeri Van Mierlo is expert in elektrische voertuigen aan de VUB en doet een voorspelling.
Wetenschappers merkten op dat in het broedseizoen van pinguïns 25% van de koppels twee twee mannetjes zijn. Wat betekent dat? Vergissen ze zich? Zijn ze echt verliefd en zijn ze homoseksueel? Wetenschappers zijn er nog niet helemaal over uit. Prof. dr. Pieter Adriaens is wetenschapsfilosoof aan de KU Leuven en vertelt ons waarom die vraag überhaupt belangrijk is.
In België alleen al zijn er zijn tientallen moordzaken die maar niet opgelost geraken, daarom noemen we die cold cases. Op de crime scene is dan vaak het DNA van de dader gevonden, maar is er geen enkele verdachte die daarmee voor honderd procent matcht. En daar stopt het onderzoek dan... Of toch niet? Forensisch onderzoekster dr. Sofie Claerhout aan de KU Leuven heeft een nieuwe manier gevonden om een dader via zijn DNA toch nog op te sporen.
Als je naar een 3D-film gaat kijken in de cinema, krijg je zo'n speciaal brilletje dat je moet opzetten. Maar hoe werkt dat juist? Hoe zorgt dat brilletje ervoor dat er plots monsters, gebouwen en tennisballen op je af vliegen? Elektrotechnicus prof. dr. Tinne Tuytelaars van de KU Leuven vertelt je alles over ons menselijk zicht en 3D-films.
Zit jij ook gemiddeld meer dan 2 uur per op je gsm? Kan jij dat rode bolletje naast je apps negeren of moet je alles direct openklikken? Heb je de neiging om elke 5 minuten naar je scherm te kijken? Lieven De Marez vertelt hoe je aan een digitale detox begint!
Er is al veel gezegd en geschreven over de al dan niet heilzame effecten van games. Sommigen beweren dat je ze beter links laat liggen omdat je er dom, lui of zelfs agressief van wordt. Anderen beweren dan weer dat games niets dan goeds te bieden hebben. Dr. Rowan Daneels is game-onderzoeker aan de Universiteit Antwerpen en komt je uitleggen dat het antwoord waarschijnlijk ergens in het midden ligt.
De afgelopen dertig jaar werden enorm veel olifanten gedood omwille van hun slagtanden. De stropers zijn maar niet weg te krijgen, want de vraag naar ivoor in Azië blijft groot. Maar, in het Afrikaanse Mozambique moeten de stropers vanaf nu een (slag)tandje bijsteken. Er worden sinds enkele jaren veel minder mannetjesolifanten geboren en heel wat vrouwelijke olifanten hebben geen slagtanden meer. Heeft de olifant heeft zich razendsnel aangepast aan de stroperij? Of is er iets anders aan de hand? Evolutiebioloog prof. dr. Ellen Decaestecker van de KU Leuven komt je vertellen waarom er steeds minder olifanten met slagtanden geboren worden.
Als je een groep tijgers in België zou vrijlaten, zouden er al snel niet veel andere diersoorten overblijven. Ons ecosysteem zou grondig in de war geraken! En dat hoeft niet altijd zo spectaculair te zijn. Ook een insectensoort of een plant zou het ecologisch evenwicht helemaal kunnen ontregelen. Hoe moet je dat dan gaan oplossen? Biologe Iris Stiers (VUB) onderzoekt of je die exoten ook met andere exoten kan bestrijden.
Ben jij zo iemand die Sportmagazine verslindt? Of elke week naar Extra Time kijkt en zelfs Filip Joos onder tafel praat met voetbal-, wielren-, basket- of andere statistieken? En denk je daarom dat je na het WK eindelijk dat zwembad in je tuin kan aanleggen dankzij enkele weldoordachte gokjes op de juiste matchen? Of is de kans groter dat je je huis moet verkopen na wat sportgokjes te veel? Prof. dr. Bram Constandt (UGent) doet onderzoek naar sportgokken en voor iedereen die weleens een gokje waagt of het van plan is: kijk toch maar eens naar deze video! En nee, hij gaat niét vertellen dat je niet mag gokken...
Sommige dino's waren gigantisch - 25 keer zo groot als olifanten. De gemiddelde mens wordt ook elk jaar groter. Is het dan een kwestie van tijd (een paar honderd miljoen jaar of zo) voor mensen zo groot zijn als dino's? Dr. Koen Stein is paleontoloog aan de VUB. In het Museum voor Natuurwetenschappen liet hij ons zien waarom dino's zo groot konden worden en het ons wat méér moeite dan tijd en wat extra boterhammen zal kosten.
Vallen blaadjes tegenwoordig later van de bomen nu de zomers warmer en langer worden? Dat onderzoekt plantenecoloog prof. dr. Matteo Campioli (UAntwerpen). Want momenteel weet eigenlijk niemand echt hoe bomen beslissen wanneer ze hun bladeren moeten loslaten. We weten het nog niet... want Matteo gaat dit mysterie oplossen.
Reuzentomaten, extra zoete aardbeien, droogteresistente bananenplanten,... Het kan in theorie allemaal dankzij CRISPR-Cas, een techniek waarmee wetenschappers het DNA van planten en dieren kunnen aanpassen. Plantgenetici zoals Ramon de Koning (VUB) zijn er ook in praktijk mee bezig! We bezochten hem in de serres op het dak van de VUB waar hij kidneyboontjes kweekt... waar je geen windjes van moet laten!
Neen, het koudste plekje ter wereld bevindt zich niet in een uithoek op Antartica en zélfs niet in de verste krochten van het heelal. Het bevindt zich gewoon in Gent. In het labo van theoretisch fysicus Karel Van Acoleyen (UGent). Omdat het voor fysici superinteressant is om te zien wat er dan gebeurt, want bij die extreem koude temperaturen gedragen atomen zich heel bijzonder!
De Aarde ziet er in het echt helemaal anders uit dan op wereldkaarten. Rusland is ocharme maar een derde van Afrika, maar op de kaart ziet het er veel groter uit. Waarom passen ze die kaarten dan niet aan? Het antwoord op die vraag komt van de wiskunde. Meer bepaald van VUB'er Jonathan Mannaert.
Gerinkel, getuut, gezoem, gebrom, gekraak, gesuis... horen, terwijl er rondom jou alles stil is. Dat is tinnitus. Er is dan niet per se iets mis met je oren, 't is ook niet psychologisch, nee, het zijn je hersenen die die geluiden maken. Eén op 10 mensen heeft er last van. Professor Sarah Michiels is kinesiste aan de UHasselt en zij doet onderzoek naar waarom tinnitus anders (soms erger!) wordt tijdens het sporten. En naar of je tinnitus kan krijgen door hard op je tanden te bijten...
Musea... 't is toch iets raars hé. Twee uur in de rij staan om in hett Louvre even naar een teleurstellend kleine 'Mona Lisa' te kijken. Zijn musea eigenlijk passé? Museumonderzoeker Olga Van Oost, prof aan de VUB en directeur van Faro, verdedigt vanuit het Museum Dr. Guislain met vuur musea. Niet de stoffige en gedateerde. Maar de hedendaagse musea die je laten zien én voelen wat er in de wereld gebeurt.
Weet jij echt juist hoe een vagina eruitziet? Waar alles ligt? En... welke kleur, vorm, grootte, beharing... normaal is? Spoiler alert: de vagina's uit pornofilms én uit de biologieles zijn niét de gemiddelde of normale vagina's. Die zien er meestal heel anders uit. Prof. Els Elaut, seksuologe aan de UGent, vertelt je wat wél normaal is. En... dat we met vagina meestal vulva bedoelen. Vagina zit binnenin, vulva is de buitenkant ;-).
Als jij de nummer één wil worden in een sport, dan moet je daar het juiste spiervezeltype voor hebben! Je bent oftewel het trage type, of het snelle type, of iets tussenin. Een traag spiervezeltype zal nóóit een honderd meter sprint zal winnen. Nooit. Hoe hard ie ook traint. Bewegingswetenschapper Eline Lievens (UGent) legt je uit hoe dat komt en hoe je weet welk type jij bent. En dus, in welke sport jij de beste kan worden!
Wie lispelt, of ooit lispelde, weet het wel: die juiste "Vlaamse" s goed leren uitspreken is echt niet simpel. Maar hoe komt dat? En… is er eigenlijk echt iets mis met een beetje "slissen"? Professor Kristiane van Lierde (UGent) is logopedist en legt met veel mildheid uit waarom de s zo moeilijk is.
Algen... wie een visbokaal of vijver heeft kan erop sakkeren, maar dat doe je na het zien van deze video nooit meer. Want algen zijn geweldig. En al helemaal de kiezelwieren. Onder experts diatomeeën genoemd. En wij, bij Universiteit van Vlaanderen, voelen ons stilaan expert na een opnamedag met de echte.
Een depressie is een venijnige ziekte... Ze sluipt ongezien je leven binnen, maar ervan af geraken kost véél moeite. Antidepressiva kunnen helpen, therapie, soms zelfs ontstekingsremmers. Maar wat niet veel mensen weten is dat ook elektroshocktherapie kan helpen. Heel goed zelfs! En néé, dat is niét zoals in de (akelige) oude films. Psychiater Didier Schrijvers (UAntwerpen) helpt in het Universitair Psychiatrisch Centrum van Duffel zo tientallen patiënten per week. Met succes!
Dr. Céline Wessa is psychiater in het Universitair Psychiatrisch Centrum van Duffel. Maar ze doet ook onderzoek naar welke ontstekingsremmers kunnen helpen bij een depressie. Klinkt héél raar! Maar ja, als je een depressie hebt, is het een goed idee om te checken of je geen chronische ontstekingen hebt! Waarom? Dat legt dr. Wessa hier uit!
Hoor jij vaak dat je een babyface hebt? Moet jij nog altijd je ID tonen wanneer je een flesje wijn wil kopen? Of denken kennissen die je na lange tijd terugziet dat ze met je moeder/vader aan het spreken zijn? Sommige mensen verouderen biologisch écht sneller dan anderen. En dat ligt onder andere aan de lengte van je telomeren. Wat dat zijn, dat legt moleculair epidemioloog dr. Dries Martens (UHasselt) ons uit. En let goed op, want die telomeren, die wil je zo lang mogelijk lang houden.
Twenty years ago, after the wars in ex-Yugoslavia, the European Union said that the future of the western Balkan countries would be within the European Union. They would, as soon as possible, join the EU. Today, however, Serbia, Kosovo, Albania and the others, still don't belong to the EU. Why is that? Willen de huidige EU-landen dan geen verenigd Europa? Of willen deze landen het zelf niet meer? Vjosa Musliu is politicoloog aan de VUB en legt (in het Engels!) uit wat het probleem is.
Gletsjers over de hele wereld smelten aan een gigantisch tempo door de klimaatopwarming. Daardoor zal de zeespiegel een heel pak stijgen, tot wel 2 meter in 2300. Daarom zijn een paar glaciologen – dat zijn wetenschappers die gletsjers en ijs bestuderen – op het idee gekomen om gletjsers in te pakken met doeken, tegen het smelten. Hoe dat precies werkt, of het überhaupt wel haalbaar is en of er misschien betere ideeën zijn, daarover laat glacioloog Lander Van Tricht (VUB) zijn licht schijnen.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA is erin geslaagd om een asteroïde van baan te doen veranderen. Het was eigenlijk een test. Voor stél dat er ooit een gigantisch levensbedreigende asteroïde zou afstevenen op onze aarde. Armaggedon in 't echt... Maar wat betekenis dat nu precies voor ons? Kunnen ze vanaf nu de wereld echt redden als dat nodig zou zijn? Astrofysicus Joris Blommaert (VUB) legt het aan de keukentafel bij Sven Speybrouck en Koen Fillet uit.
Als we wereldwijd méér zonnepanelen willen (en dat willen we, want topidee om de klimaatopwarming tegen te gaan), dan moet er nog 't één en ander veranderen aan de zonnepanelen van nu. Ze zouden best nog wat langer meegaan, efficiënter gefabriceerd worden, niet alleen op daken liggen en uit andere materialen gemaakt worden. Professor Bart Vermang, ingenieur aan de UHasselt, doet in Energyville onderzoek naar slimmere en betere zonnepanelen.
Hoe fijn is het om na een vermoeiende dag op kantoor in je pyjama te schieten en onder een dekentje een serie te bingen? Maar misschien trek je de volgende keer beter een jogging aan en doe je een work-out voor de tv.
Overkomt het jou ook wel eens? Je hebt een nieuwe jas nodig en je komt thuis met 2 paar schoenen en een broek. Of je kocht alweer theelichtjes terwijl je kast nog vol met kaarsen ligt. 't Is niet jouw schuld! Het is de schuld van professor Katelijn Quartier, retail expert aan de UHasselt. Want zij weet hoe je een winkel zo kan inrichten dat jij véél koopt. Waarom koop je zo vaak meer dan je nodig hebt?
Heel af en toe komt een minuscuul klein deeltje (véél kleiner dan die dikke atomen) vanuit de verste uithoeken van het heelal op Aarde terecht. 't Is te zeggen, het vliegt overal doorheen, dus ook doorheen de Aarde. Voor je "blueberry pancake" kan zeggen, is 't alweer weg. Dat deeltje heet "neutrino" en er zijn wetenschappers, zoals VUB-astronoom Krijn de Vries, die er hun levenswerk van maken die deeltjes te bestuderen. In de hoop zo méér te weten te komen over die verre, verre sterrenstelsels waar ze vandaan komen.
Wist jij dat internet tussen de VS en Europa onmogelijk zou zijn zonder optische kabels? Dat zijn kabels waar geen elektriciteit door gaat, maar licht. Betrouwbaar, stabiel en razendsnel. Maar wetenschappers willen altijd méér. Dus ze willen ook méér met licht kunnen doen. Dr. Koen Vanmol is ingenieur aan het fotonica-lab van de VUB. En hij houdt er zich bezig met petierige lenzen (niet zichtbaar met het blote oog!) in de meest rare vormen... Want daarmee kan hij licht temmen.
Het is geen plezante boodschap, maar het is helaas een feit: we zullen moeten stoppen met vlees eten. Want los van het dierenleed, kan de aarde het kweken van die hele vele dieren gewoon niet aan. De wereld gaat eraan kapot. Maar... gelukkig zijn er wetenschappers zoals Wim Soetaert. Als bio-ingenieur aan de UGent fabriceert Wim eiwitten die exact dezelfde zijn als die van kippenvlees of kalfsvlees. Waarom kweken we beter microben in plaats van dieren?
De meeste mensen weten wel wat bloedgroepen zijn. En ook dat je bij een bloedtransfusie het juiste bloed moet krijgen. Maar waarom? Wat gebeurt er als je het foute bloed krijgt? Professor Tessa Kerre is hematoloog aan de UGent en deelt met plezier haar oneindige kennis over bloed...
The tree of life, of gewoon: de stamboom van het leven... Het genie Darwin bedacht het idee voor het eerst, om alle leven ooit op aarde op een boom af te beelden. Maar de wetenschap is geëvolueerd sinds Darwin en dus ook die boom. Want nu hebben onze rechtstreekse voorouders, de archaea, daar ook een belangrijke plaats op gekregen. De arche-wat?! De archaea! De favoriete... euhm... diertjes (?!) van VUB-microbiologe dr. Rani Baes.
De voorbije maanden zit er zowat elke dag iets over chatGPT in het nieuws. Want chatGPT (en zijn concurrenten) schrijven voor jou wat je maar wil en hoe je het maar wil. Klinkt enerzijds geweldig, maar tegelijk vinden we het ook verontrustend. Maar... is dat ook zo? Geweldig en/of akelig? Hoogleraar communicatiewetenschappen aan de Arteveldehogeschool en UGent Kristin Van Damme legt uit hoe het zit met die chatGPT.
Niet te veel opvallen, eerlijk zijn maar niet ál te eerlijk, oogcontact maken wanneer je met iemand praat… Het zijn de ongeschreven regels van onze samenleving. Lastig, voor iedereen, maar toch net nog wat meer voor mensen met autisme. Orthopedagoog Ilse Noens (KU Leuven) en ervaringsdeskundige Ynske Reynaert vertellen hoe mensen met autisme zich in allerlei bochten wringen om zo ‘normaal’ mogelijk over te komen.
AI-computers kunnen van alles en heel ons leven lijkt erdoor te veranderen. Maar wist je dat ook de koers, snowboarden en voetbal erdoor zal veranderen? In 't beste geval: eerlijker, veiliger, sneller. Of... ook saaier? Amateurwielrenner en computerwetenschapper Steven Verstockt (UGent) gaat voor "veiliger", "sneller" en alleen maar leuker om naar te kijken!
Vier op de tien Belgen krijgt ooit kanker. Maar in Vlaanderen gebeurt ook ontzettend veel kankeronderzoek. Drie wetenschappers vertellen hoe ze elk vanuit hun eigen vakgebied mensen met kanker proberen te helpen. Prof. Maarten De Vos (KU Leuven) is ingenieur en zet AI in, dr. Giorgio Hallaert is neurochirurg aan het UZGent en behandelt mensen met hersentumoren en dr. Jolien Robijns (UHasselt) zorgt ervoor dat je na chemo zo snel mogelijk weer je mooie haren van daarvoor terugkrijgt.
Kunnen we, als de olie en het gas op zijn, even comfortabel blijven leven als nu? Of gaan we weer moeten leven zoals 200 jaar geleden? Komt de redding van wetenschappers en technologie? Marlies Van Bael is hoogleraar chemie en waterstof-expert aan de UHasselt, Griet Verbeeck is hoogleraar architectuur aan de Uhasselt en Johan Driesen is hoogleraar ingenieurswetenschappen aan de KU Leuven en ze vertellen vanuit hun expertise waar we nu staan en wat de mogelijkheden zijn.
Warme dagen… meer wil ik de Heer niet vragen… Of misschien toch wel: geen wespen, minder plakkerig zweet en geen criminelen die alles verpesten. Maar... lange leven de wetenschap en hun oplossingen! Bio-ingenieur Chris Callewaert (UGent) onderzoekt hoe je okselgeur en zweetvoeten tegen kan gaan, criminoloog Christophe Vandeviver (UGent) vertelt alles over waar en wanneer criminelen inbreken en allergoloog Christine Breynaert (KU Leuven) legt uit hoe (injecteren met) bijengif levens kan redden.
Word jij ook onmiddellijk wat depri als het woord "klimaatverandering" valt? En kies jij er dan ook voor om daar nog zo weinig mogelijk over te horen? Je bent niet alleen! En daarom vroegen wij aan prof. Wim Thiery, klimaatwetenschapper aan de VUB, of er ook iets positiefs over de klimaatverandering te zeggen valt.
Slimme computers: gaan ze ons overmeesteren? Dat lijkt wel mee te vallen.. Voorlopig beslissen ze enkel of jij een lening kan krijgen bij de bank, of die job… Tja, ook best al van grote invloed dus. Maar een voordeel: de computer is compleet objectief, trekt niemand voor, kijkt gewoon naar de feiten en of jij geschikt bent voor die lening of job. Supereerlijk dus. Of niet, professor datawetenschapsethiek David Martens, van de Universiteit Antwerpen?
Zodra de vakantie gedaan is, houden heel wat ouders elke dag hun hart vast. Want... komen mijn kinderen wel veilig aan op school? Zal dat pas écht gegarandeerd veilig kunnen als er enkel nog zelfrijdende auto's zijn? En kan je dan als "chauffeur" ondertussen een film kijken? Hoe lang duurt het nog voor die auto er is? Wel euh... volgens verkeersexpert Tom Brijs (UHasselt) is het niet waarschijnlijk dat die auto er óóit komt.
Don't try this at home (!), maar stél: je neemt een hoopje kikkerdril uit de rivier en je mixt die helemaal aan flarden in de smoothieblender. Dan heb je zonet de levende eicelletjes van mama-kikker brutaal dood gemaakt. Geen paniek, bij de Universiteit van Vlaanderen hebben we iemand gevonden die dat papje van dode celonderdelen opnieuw levend kan maken. Echt waar, van iets dood terug naar iets levends! Fysicus prof. dr. Lendert Gelens van de KU Leuven aan het woord!
Orka's, dolfijnen en walvissen raken steeds vaker de weg kwijt en komen in rivieren in het binnenland terecht. Of ze stranden, soms dood, soms levend aan de kust. Wat is er aan de hand met al die dieren? Prof Pieter Cornillie is morfoloog aan de UGent en toont ons in het Gentse morfologiemuseum wat er allemaal mis kan gaan met het oriëntatievermogen van deze dieren.
Graan dat een paar maanden droogte overleeft, groenten die niet verrotten na een overstroming... Als we genoeg eten willen hebben, kunnen onze granen maar beter aangepast worden aan het extreme weer dat de klimaatverandering met zich meebrengt. En we hebben geen tijd te verliezen. Daarom is plantenbioloog Ive De Smet aan de UGent op zoek naar de eiwitten die van planten superplanten maken. En hij heeft er stilaan ook al wat gevonden.
Rood staat voor liefde en passie. Oranje voor creativiteit en betaalbaarheid. Blauw straalt dan weer vertrouwen uit. Elke kleur roept bij ieder van ons min of meer dezelfde gevoelens op. Denken we... Maar is dat écht zo? Wordt ons lichaam, fysiek dus, echt actief en opgewonden wanneer we rood zien? Caroline Mathieu is lichtontwerper en onderzoeker aan de VUB en het RITCS en zij zoekt het uit.
Als je bij ons een kerk binnenstapt word je overstelpt door beelden, schilderijen en glasramen met als centrale figuur: Jezus. Maar zijn er ook afbeeldingen van God de Vader? Want mag je volgens gelovigen God eigenlijk tekenen? Want euh... is Jezus voor de christenen ook niet God? Theoloog en historicus aan de KU Leuven Hans Geybels leidde ons rond in de Sint-Leonarduskerk van Zoutleeuw, een kerk vol afbeeldingen...
Blindegeleidehonden ken je wel. Maar je hebt ook hoorhonden voor dove mensen. Of epilepsiehonden. Of autismehonden. Noem maar op. Als je zo'n hond nodig hebt, kan het wel eens zijn dat je daar heel lang op moet wachten. Want van elke 10 puppies die worden opgeleid tot assistentiehond, zullen er maar 4 goedgekeurd worden. En dat zorgt niet alleen voor lange wachtlijsten, da's vooral ook veel weggesmeten geld. Dierenarts en geneticus Bart Broeckx heeft een antwoord gevonden in het DNA! We bezochten hem in zijn labo aan de Universiteit van Gent waar hij ons vertelt hoe hij nog vóór hondjes geboren zijn al kan zien of het goede assistentiehonden zullen worden!
Als je een mooie tuin vol planten en bloemen wil, dan moet je die aanplanten en verder gewoon wachten op regen? Of... moeten alle planten af en toe ook wat mest krijgen? Kunnen planten ook een overdosis mest krijgen? Want stikstof is toch mest, terwijl er een probleem is met planten omdat er te veel stikstof in de lucht zit? VUB-plantenecoloog Harry olde Venterink legt het uit.
Tijdens de prehistorie leefden hier België jager-verzamelaars. Die werden uiteindelijk boeren omdat ze steeds meer op dezelfde plek bleven en daar hun groenten verbouwden. Maar hoe hebben wetenschappers kunnen uitzoeken hoe die mensen leefden? Die mensen hielden geen dagboek bij en al zeker geen notities op een smartphone.,, Chemisch ingenieur en archeoloog Christophe Snoeck van de VUB vertelt hoe hij met nieuwe technieken nog altijd nieuwe ontdekkingen doet over onze voor-voor-voor-voor-voorouders.
5000 jaar geleden begon de mens zeep te gebruiken. Eerst om dierenhuiden schoon te maken, wat later begonnen de Egyptenaren er ook hun eigen lichaam mee te wassen. Zeep is geweldig als je vuil bent, maar helaas is zeep niet zo goed voor de huid. Dus... kan je ook echt proper zijn zonder zeep? Wij zochten een wetenschappelijk antwoord op al onze vragen bij het hoofd van het departement in vitro-toxicologie en dermato-cosmetologie aan de VUB, prof. dr. Vera Rogiers.
Onze aarde is één van 8 planeten die rond onze zon draaien (sorry Pluto). Maar er zijn ook duizenden andere planeten die niét rond onze zon draaien maar rond andere sterren? We noemen ze exoplaneten en ze zijn zelfs met de beste telescopen amper waar te nemen. Prof. Leen Decin is astrofysicus aan de KU Leuven. Zij bestudeerde maandenlang Wasp107b, een exoplaneet op 200 lichtjaar van bij ons, waar een jaar 5 dagen duurt, de atmosfeer donzig is en het geen water maar zand regent.
Koning Arthur, Merlijn de Tovenaar, de Ridders van de Ronde Tafel, ... Die gaan al mee sinds de middeleeuwen. Hoe komt het dat we die legendarische figuren na 800 jaar nog altijd kennen? Want er zijn nog honderden andere verhalen uit die tijd die we nu al lang vergeten zijn. Wat heeft Koning Arthur wél wat vergeten middeleeuwse verhalen niet hebben? Met deze vragen trokken wij naar historisch letterkundige Elisabeth de Bruijn aan de Universiteit van Antwerpen.
Er zijn echt enorm veel wetten. Sinds het ontstaan van België worden er elk jaar duizenden nieuwe aangenomen en er worden er maar heel weinig geschrapt. Veel van die regels zijn dus verouderd. Prof. dr. Marie Decock, juriste aan de UHasselt, onderzocht de 100 jaar oude wet op de intercommunales die, omdat ze zo oud is, maakt dat vieze achterpoortjes mogelijk zijn. Marie gaf de wet een make-over waardoor gesjoemel niet meer kan. Of toch niet meer wettelijk is...
Buitenaards leven bestaat. Daar zijn wetenschappers zeker van. Het zou nogal straf zijn als wij de enige levensvorm zouden zijn in héél het universum en ze hebben ook al heel wat indicaties gevonden dat leven op andere planeten mogelijk is. Maar tot nu toe hebben we nog geen leven zelf gevonden. Bio-ingenieur Ronnie Willaert (VUB) heeft een revolutionair robotje gemaakt waarmee we écht kans maken om dat leven te vinden!
Bij elk toiletbezoek laat je informatie achter over je leven en je gewoontes. Want uit onze uitwerpselen en urine kunnen wetenschappers achterhalen wat jij hebt gegeten en gedronken, maar ook welke geneesmiddelen of drugs jij hebt genomen. Dr. Tim Boogaerts, farmaceutisch wetenschapper aan de Universiteit van Antwerpen, onderzoekt rioolwater en zo weet hij hoeveel en welke pillen er wanneer gebruikt worden in een stad of dorp.
Gemiddeld eens in de 300 jaar vindt er bij ons een zware aardbeving plaats. En wanneer het gebeurt weet niemand. Dus... worden gebouwen voor alle zekerheid (min of meer) aardbeving-proof gebouwd. Daarvoor ontwikkelen de ingenieurs van de UHasselt steeds nieuwe bouwtechnieken. Wij mochten erbij zijn toen prof. dr. ir. Hervé Degée zijn nieuwste ontwerp uittestte.
Andreas Vesalius was een van de eersten die per se een menselijk lichaam wilde opensnijden. Vóór Vesalius dissecteerden anatomen dieren om meer te weten te komen over het menselijk lichaam. Toen Vesalius het met mensen wilde doen, wist hij niet goed waar hij aan lijken kon geraken, dus stal hij de lichamen van misdadigers aan de galg. Hoe het verder ging en hoe wetenschapppers ons daarna hebben kunnen overtuigen om ons lichaam vrijwillig af te staan aan de wetenschap, dat prof. dr. Tinne Claes, historica aan de KU Leuven.
Hoe komt het dat je kamer altijd vanzelf rommelig wordt en nooit vanzelf weer netjes? Waarom kan je een Rubik's Cube niet per ongeluk oplossen maar wel per ongeluk kapot maken? En wist je dat glasscherven in theorie spontaan weer een glas kunnen vormen? Prof. dr. Christian Maes, theoretisch fysicus aan de KU Leuven, legt uit wat entropie is en hoe dit fenomeen alles in het universum (én in jouw huis!) domineert.
In onze darmen zitten miljoenen bacteriën. En dat is goed, want die helpen mee voor de vertering van je eten. Iedereen heeft zo zijn eigen ecosysteempje van darmbacteriën, met verschillende soorten en aantallen. Bestaat er zoiets als de ideale darmflora? Daar is Jeroen Raes, microbioloog aan de KU Leuven, naar op zoek. Elke dag krijgt hij stalen stoelgang binnen om te onderzoeken. Er is alvast één ingrediënt dat zeker niet thuishoort in de perfecte darmflora en dat is: antibiotica!
Microplastics zitten overal en dus ook in je lijf. Want je eet ze op, je ademt ze in en je smeert ze zelfs op je huid. Na de Tweede Wereldoorlog zijn we héél veel plastic beginnen gebruiken en daardoor kan je niet meer ontkomen aan de kleine restantjes, de micro- en zelfs nanoplastics. Maar wetenschappers maken zich zorgen om al die plasticdeeltjes in ons lichaam. Dr. Nelly Saenen, toxicoloog aan de UHasselt, doet daarom onderzoek naar hoe die piepkleine plastics juist in ons lichaam terechtkomen.
Als je sport, is het leuk om op je sporthorloge te zien hoe hoog je hartslag is of hoe snel je gaat. Maar zo'n horloge is soms lastig en vooral ook... lelijk! Wat als je een chipje kon inplanten in je arm? En wat als dat chipje ook je temperatuur, cholesterol, suiker... zou kunnen meten? Superhandig! Niet alleen voor sporters, maar ook voor bv. diabetici! Het bestaat helaas nog niet, maar prof. dr. ir. Koen Vandewal, materiaalonderzoeker aan de UHasselt, en zijn team werken er hard aan!
Elke minuut adem je zo'n achttal keer in en uit. Zonder dat je daarover moet nadenken. Maar je longen beginnen al vanaf je 35ste af te takelen, net zoals een ballon die verslijt als je hem vaak opblaast. Die aftakeling kan je niet tegengaan, maar... je kan je longen wel in conditie proberen te houden. Maar hoe? Kan je ze trainen of helpt gezond eten? Daar heeft revalidatiewetenschapper Chris Burtin van de UHasselt het antwoord op.
"Goed eten om groot en sterk te worden." Klopt het wat de bonma zegt terwijl ze nog een extra schep aardappelen en spek aan een 12-jarige geeft? Worden kinderen die veel eten echt groter? Of is het belangrijker wàt je eet. Prof. dr. Carl Lachat van de Universiteit Gent doet onderzoek naar groei, en groeiachterstand, en legt in deze video uit hoe je zo groot mogelijk wordt.
Een uitstapje naar de zee werkt ontspannend. Maar is dat omdat je daar meestal vakantie hebt, of… is er echt iets met de zee zelf dat zo ontspant? Dat is wat Alexander Hooyberg, bioloog aan de Universiteit Gent en het Vlaams Instituut voor de Zee, uitzoekt. Krijgen we binnenkort een dagje zee op voorschrift van onze huisdokter?
Wout van Aert en Lotte Kopecky die nog enkele weken op hoogtestage gaan om helemaal klaar te zijn voor de Tour. Elke wielerliefhebber vindt dat normaal. Maar... waarom moet je naar de bergen om beter te kunnen fietsen? En zou zo'n hoogtestage (of gewoon: weekje vakantie in Oostenrijk?) ook voor jou zinvol zijn? In deze Universiteit van Vlaanderen Summer School komen de antwoorden van performance manager bij FDJ-Suez, ex-prof-wielrenster én VUB-inspanningsfysiologe Lieselot Decroix.
Wie zomer zegt, zegt barbecue. En wie barbecue zegt, zegt mannen die samentroepen rond het vuur en met een jolige schort véél vlees bakken. Of toch volgens het cliché. Prof. Charlotte De Backer is communicatiewetenschapper aan de UAntwerpen en bestudeert communicatie via eten en eetgewoontes. In deze Summer School legt ze uit waarom het altijd de mannen zijn die het vlees op de barbecue gooien, en waarom een veggie-barbecue nog altijd wat moeilijk blijft...
Rechtendoortocht of bunkeren met de scouts of chiro. Je gaat voor niks opzij maar gaat erover, erronder, erdoor, tot... je een koeienweide tegenkomt. Durf jij door de schrikdraad te gaan? Of heb je truukjes om geen schokken te voelen? Prof. Liesbet Van der Perre, ingenieur aan de KU Leuven, geeft in deze Universiteit van Vlaanderen Summer School-aflevering alle tips & tricks mee zodat jij er zonder elektrische schokken vanaf komt!
Zomer in België is ook festivalseizoen! Tienduizenden mensen gaan met hun tent en campingstoeltje naar de weides van Rock Werchter, Tomorrowland, Pukkelpop. En wij gingen met het Universiteit van Vlaanderen-team naar de Lokerse Feesten. En we namen een wetenschapper mee. Musicoloog Edith Van Dyck van de UGent vertelde er ons voor onze Summer School waarom zelfs niet-dansers dansen op Dancing Queen, van ABBA.
Midden augustus gaan mensen weleens 's nachts op hun rug in het gras liggen, in de hoop vallende sterren te zien. Maar... ook tijdens de rest van het jaar kan je vallende sterren zien. Sterrenkundige Sven De Rycke, prof aan de UGent, nam ons een nacht mee naar de Ardennen, waar hij ons liet zien dat niet elk lichtgevend streepje een vallende ster is. En... waar hij ons vertelde dat je vallende sterren ook kan horen!
De klimaatverandering is geen cadeau voor de boeren. Heel wat boeren zien hun oogsten mislukken door periodes van extreme hitte, extreme droogte of net extreme regen. Ze zullen zich (of hun gewassen) aan het veranderende klimaat moeten aanpassen en daar wil Sarah Garré, onderzoeker bij het ILVO en gastprofessor aan de KU Leuven, bij helpen! Spoiler: met stroom onder het veld.
Hoe komt het dat je voor altijd verlamd kan blijven als je je nek of rug breekt, terwijl je gebroken arm meestal na een paar maand weer als nieuw is? 't Heeft allemaal met zenuwen te maken en het zenuwstelsel. UHasselt-biomedicus Tim Vangansewinkel legt in deze video uit waar die zenuwen zoal in je lichaam zitten en wat er gebeurt als ze gekwetst geraken. En hoe hij probeert om erg kapotte zenuwen toch weer te repareren.
Varkens moeten op dieet. Niet omdat ze te dik zijn, maar omdat het eten van fabrieksvarkens echt heel slecht is voor het milieu én het klimaat. Aan de KU Leuven zijn de bio-ingenieurs op zoek naar nieuw varkensvoedsel. En daarvoor maakt professor Nadia Everaert in haar labo varkensdarmen na die ze voedt met algen en larven. Maar... is dat even lekker, voedzaam en gezond als het ecologisch onhoudbare soja uit Zuid-Amerika?
Herkenbaar? Na de lunchpauze knikkebollen achter je bureau, geen zin meer, alles is lastig en je bent ook wat chagrijnig aan het worden. De middagdip. Daar kunnen verschillende oorzaken voor zijn: je bent gewoon moe, want je hebt niet genoeg geslapen, je at een te groot bord spaghetti als lunch of... je hebt een vermoeid brein. Bart Roelands is fysioloog aan de VUB en onderzoekt hoe mentale vermoeidheid ontstaat en ook hoe je het weer weg krijgt.
Het is de liefde die we niet begrijpen... en toch... De voorbije jaren hebben we al verschillende wetenschappers over de liefde aan het woord gelaten. Over hoe een lief zoeken, wat voor lief en met wie je kan trouwen. En over de liefde weer verliezen. We maakten er een eerste UvVL-masterclass over.
Gamen, scrollen, in je eentje die nieuwe serie volledig uitbingen... Iedereen heeft weleens wat meer introverte periodes. Maar kan het kwaad als je je elke dag vanuit school in je kamer opsluit en steeds minder met vrienden afspreekt? Inez Germeys is psycholoog aan de KU Leuven en brengt je het wetenschappelijke antwoord.
Veel mensen zijn de laatste jaren van hun leven eenzaam. En dat is verdrietig, want sterven is juist een sociale gebeurtenis. Zorgpersoneel kan maar een deel van de zorg voor de zieke patiënt op zich nemen - maar wie zorgt er voor je zieke buur wanneer hij niet in het ziekenhuis maar thuis is? Communicatiewetenschapper dr. Leen Van Brussel (VUB) probeert er vanuit de onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde en het expertisecentrum Compassionate Communities mee voor te zorgen dat niemand nog eenzaam sterft.
Zou het kunnen dat je anders stemt als je eenzaam bent? En houden politici zich bezig met die eenzame stem en hoe ze die kunnen ronselen? Of positiever gesteld: hoe ze er mee voor zorgen dat mensen zich niet meer eenzaam voelen. Over die vragen buigt politiek sociologe dr, Laura Jacobs (UAntwerpen) zich.
Sommige mensen kunnen tijdens een heerlijke vakantie plots last krijgen van heimwee. Hoe kan dat als je alles hebt wat je maar kan wensen? En als je plots je vertrouwde huis en vrienden mist, kan je er dan iets tegen doen? Prof. dr. Veerle Soyez is pedagoog aan de VUB komt je er alles over vertellen.
Winter... voor sommigen is dat heerlijke wandelingen maken en dan gezellig binnen. Voor anderen is het enkel koude en donkere dagen, kale bomen en trieste dagen. Maar hoe komt het dat het op aarde niet altijd lente kan zijn? Waarom hebben we verschillende seizoenen? Dr. Katleen Wils, geoloog aan de UGent, vertelt dat het alvast niet met de afstand tussen de aarde en de zon te maken heeft...
Een video over gezellige kerstmarktjes en met koude tenen glühwein slurpen onder een sferig verlichte tent op het stadsplein. En wat hoort daar ook bij? Kerstbandjes die de ene klassieker na de andere spelen. Hoe goed die muziek ook is voor de sfeer, het klinkt dikwijls toch wat vals... Hoe komt dat? Want nee, het ligt niet alleen aan de soms lichtjes beschonken muzikanten. Fysicus aan de UAntwerpen Joris Dirckx vertelt welke wet van de fysica verantwoordelijk is voor valse kerstmuziek.
Wat hebben speculaas, lasagne en granola met elkaar te maken? Het is allemaal keilekker omdat... het allemaal bruingebakken eten is! En dat bruine en dat korstje... dat maakt eten dus lekker. De reden? Chemische reacties die eenvoudige stoffen doen uiteenvallen in honderden andere stoffen, elk met een eigen aroma. Hoe dat zit legt voedingstechnoloog Bruno De Meulenaer (UGent) uit deze video!
Alcohol... heel wat mensen vinden het een heerlijke drug om op te feesten. Maar de dag erna... die is dikwijls heel wat minder leuk. Is er iets wat écht helpt tegen een kater? Is zebradrinken misschien een goed idee? Prof. dr. em. Vera Rogiers, toxicoloog aan de VUB, vertelt in deze video wat alcohol doet met je lichaam en hoe je de day after iets aangenamer kan maken.
"Keitof, we begrijpen elkaar, we maken veel plezier, maar... mmm... ik weet niet of het iets méér kan worden..." Moet je echt staaaapelverliefd zijn aan het begin van een (goeie) relatie? Kan je ook gewoon vrienden zijn en hopen dat het méér wordt? Trouwen met je beste vriend, is het een goed idee, of gewoon lui en niet-romantisch? Dr. Laura Sels is psycholoog aan de UGent en deelt de (verrassende) wetenschap over liefde, verliefdheid en een goeie relatie.
Als het enkele dagen vriest, komt er ijs op plassen, vijvers, grachten en meren. En als het lang genoeg koud blijft, wordt dat ijslaagje dikker en dikker totdat je erop kan schaatsen. Maar... dat water zal nooit tot op de bodem bevriezen. Zelfs niet als het maanden- of jarenlang vriest. Ook in Lapland kan je een gat in het ijs zagen en ijsvissen. Fysicus Joris Dirckx (UAntwerpen) legt uit waarom de vissen niet vastvriezen tijdens de winter.
