Afgelopen jaar waren er zo’n 600 dodelijke verkeersongelukken. Dat zijn er twee per dag. Het Ministerie van Verkeer en Veiligheid heeft als doelstelling om dat aantal in de komende jaren flink omlaag te brengen naar maximaal 500 in 2020. Het is aan de wegbeheerders (gemeenten, provincies en het Rijk) om een zo veilig mogelijke verkeerssituatie te creëren. Maar wij krijgen steeds meer tips van zowel burgers als deskundigen dat er ook veel beter gehandhaafd zou moeten worden door de verkeerspolitie. Verkeersveiligheid is van de agenda verdwenen en dat is een serieus probleem, vertellen deskundigen ons. ‘Als handhaving serieuzer wordt genomen zouden er minder slachtoffers vallen in het verkeer,’ zegt Peter van der Knaap, directeur van het Instituut voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV). De Monitor besteedde al eerder aandacht aan dit thema. Toen ging het vooral over de klachten van bewoners over een bepaalde verkeersonveilige situatie en of ze gehoord werden door hun gemeente. Deze aflevering richt zich op de handhaving. Want in het onderzoek lijken gemeente en politie vaak naar elkaar te wijzen bij verkeersonveilige situaties. Als bewoners klagen, worden ze regelmatig van het kastje naar de muur gestuurd. De gemeente zegt: ‘Je moet bij de politie zijn, want die moet beter handhaven.’ En de politie zegt: ‘De gemeente gaat als wegbeheerder over de veiligheid en over hoe de weg is ingericht.’ En ondertussen groeit ook dit jaar weer het aantal verkeersslachtoffers. Wie moet hier de handschoen oppakken: de gemeentes of politie? Of is het een kwestie van de handen meer ineenslaan?
Wereldwijd gaat naar schatting een derde van voor mensen bedoeld voedsel verloren. Een gigantische hoeveelheid waarmee we in één klap de honger uit de wereld zouden kunnen helpen. Maar de strijd tegen de voedselverspilling faalt. Ook in Nederland wordt nog steeds massaal veel te veel goed voedsel weggegooid. Waarom lukt het niet om dit probleem goed aan te pakken? Gemiddeld verspilt elk van ons elk jaar ruim 50 kilo voedsel. We blijven op grote schaal goed voedsel weggooien, ondanks alle afspraken die er wereldwijd gemaakt zijn. De Verenigde Naties willen dat in 2030 de voedselverspilling met 50% verminderd is. Ook de Europese Unie en onze eigen nationale overheid heeft doelen gesteld om de verspilling tegen te gaan. Zo heeft de minister van Landbouw al in 2009 besloten dat de voedselverspilling in 2015 met 20% moet zijn verminderd. Ondanks alle goede bedoelingen en inspanningen hebben we nog steeds de doelstellingen niet gehaald. Sterker nog, de voedselverspilling is in Nederland in al die jaren nauwelijks gedaald. De Monitor laat in deze uitzending zien waarom het maar niet wil lukken met de strijd tegen voedselverspilling. En hoe we tot een nieuw soort bewustzijn bij consumenten, producenten en supermarkten zouden kunnen komen. Engeland is daarin een lichtend voorbeeld.
In deze compilatie-uitzending over de meest spraakmakende dossiers besteden we onder andere aandacht aan sjoemelende woningcorporaties, fraude met persoonsgebonden budgetten en de groei van het aantal incidenten waar verwarde mensen bij betrokken zijn.
Het aantal werknemers dat overlijdt tijdens het werk neemt toe. In 2016 kwamen 70 mensen om het leven, 19 meer dan in 2015. Ook het aantal ongelukken zónder dodelijke afloop stijgt, 14% meer dan in 2015. Het jaarverslag van de Inspectie SZW (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) is zeer kritisch over het bedrijfsleven: ‘Werknemers die de ultieme prijs betaalden voor vaak onnodige fouten. Als bedrijfsleven en overheid hebben we de morele plicht om van hun dood te leren.’ Het zorgelijke is dat het aantal arbeidsongevallen decennia lang daalde door de introductie van bijvoorbeeld veiligere machines en arbozorg verplichtingen. Rond de eeuwwisseling vlakt de daling van het aantal doden af. In 2016 stijgt het aantal slachtoffers voor het eerst. De Inspectie is keihard over de oorzaken: ‘Winst gaat boven veiligheid, tijdelijke werknemers krijgen onvoldoende instructies of beheersen het Nederlands onvoldoende.’ De Inspectie schrijft dat ieder slachtoffer van een ongeval recht heeft op een onafhankelijk onderzoek. Maar was het leed te vermijden? Wat is de rol van werkgevers, werknemers en de overheid?
Laagfrequent geluid. Het verplaatst zich kilometers ver, dringt door muren en kan mensen wanhopig maken. Volgens tipgevers is het een groeiend milieuprobleem, waar te weinig aandacht voor zou zijn vanuit het Rijk. Maar is dat ook zo? Wie een bromtoon hoort die niet meetbaar is met apparatuur, heeft een probleem. Er melden zich bij de monitor veel mensen die er met metingen niet uitkomen. Er is geen geluid gemeten, dus zal het wel‘tussen de oren zitten’, is de conclusie vaak. Maar wat moet je dan? Doorgaan moet verder onderzoek, iets wat heel veel kost en niet altijd iets oplevert of je erbij neerleggen? In ons onderzoek naar overlast door laagfrequent geluid stuiten we al vrij snel op de beruchte Bromtoon van Groningen. Verschillende instanties hebben sinds 1996 laten onderzoeken wat de oorsprong kan zijn van de geluidsoverlast. Ze spendeerden er meer dan 300.000 euro aan. Zonder veel resultaat. Maar sommige Groningers zijn volhardend en eisen nog meer onderzoek naar de oorzaak. Maar er is wel degelijk goed onderzoek dat aantoont dat bijvoorbeeld snelwegen zware bromtonen opleveren, veel meer dan 30 jaar geleden. Toch wordt laag frequent geluid als bromtonen niet meegenomen in de wet Inzake Geluidshinder. In een enquête voor ons dossier Geluidsoverlast vertellen de Nederlandse milieudiensten dat de rijksoverheid de wet inzake Geluidshinder eindelijk moet aanvullen met normen voor lage tonen. Die normen ontbreken nu, en dat maakt handhaving moeilijk.
Mensen die wel ziek zijn, maar niet meer dan 35% worden afgekeurd, worden 35-minners genoemd. Zij kunnen niet voor 100% werken, maar krijgen ook geen arbeidsongeschiktheidsuitkering. Vaak zijn ze op hun werkgever of het UWV aangewezen om weer te re-integreren. Volgens de regels kun je als 35-minner volledig werken, maar deze groep heeft het vaak erg moeilijk op de arbeidsmarkt. In deze uitzending richten wij ons op deze 35-minners. We gaan langs bij alle verantwoordelijke instanties om verhaal te halen en proberen uit te zoeken waarom al 11 jaar ruim de helft van de groep werkloos is. Wie helpt hen bij hun terugkeer in de maatschappij? Waarom helpt het UWV niet genoeg om weer aan de slag te laten komen, en hadden werkgevers niet beloofd om extra veel aandacht aan deze groep te besteden? En hoe zit het eigen met de politiek?
De gastouderopvang wordt over het algemeen erg op waarde geschat, maar het systeem eromheen is onduidelijk. Hebben we voldoende zicht op de kinderen in de gastouderopvang? Waar moeten ouders op letten als ze een gastouder kiezen? En wat doet het gastouderbureau eigenlijk? Sinds het schokkende misbruik in een kinderdagverblijf in Amsterdam is de veiligheid en de kwaliteit van kinderdagverblijven verbeterd. De gastouderopvang lijkt daar bij achter te blijven. Het toezicht is veel beperkter dan bij de kinderdagverblijven en de kwaliteitseisen zijn ook lager, melden tipgevers ons. Als je als ouder een gastouder zoekt, meld je je bij een gastouderbureau. Zij zoeken voor jou een geschikte gastouder in de buurt. Het gastouderbureau moet voor verantwoorde opvang bij de gastouder zorgen, dat doen ze onder meer door twee keer per jaar langs te gaan, scholing aan te bieden en evaluatiegesprekken te houden. De GGD controleert jaarlijks alle gastouderbureaus. Daarnaast controleert de GGD minimaal 5% van alle gastouders. Tipgevers melden ons dat dit controlesysteem niet goed functioneert. Deskundigen pleitten ook voor een betere aanpak en goede wetgeving.
Zorgleerlingen moeten zoveel mogelijk naar een gewone school, dat is het idee van passend onderwijs. Drie jaar na de invoering zijn veel ouders gefrustreerd en docenten overwerkt. Wat gaat er mis? Bij de invoering van het passend onderwijs waren er een paar doelstellingen. Terugbrengen van het aantal thuiszitters: maar dit aantal lijkt alleen maar toe te nemen. Zorg op maat: maar wij krijgen tips van tientallen ouders en leraren dat dit vaak onhaalbaar is of zelfs niet geleverd wordt. Zorgplicht scholen: maar wij krijgen veel tips van ouders die zelf op tevergeefs op zoek gaan naar een school voor hun kind. Minder diagnosticering: ook dit blijkt eerder te zijn toegenomen dan te zijn afgenomen, vertellen deskundigen ons. 2,4 miljard euro wordt jaarlijks uitgetrokken voor passend onderwijs en het is aan de samenwerkingsverbanden, waar scholen onder vallen, om dat geld te besteden. Maar uit een rapport van de Rekenkamer blijkt dat het totaal onduidelijk is of dit geld ook echt ten goede komt aan die zorgleerling. En wat vooral opvallend is: het blijkt nogal te verschillen per school. Kortom: het passend onderwijs functioneert nog niet echt naar behoren.
Sinds de bezuinigingen op de geestelijke gezondheidszorg neemt het aantal incidenten met verwarde mensen toe. Ruim 75.000 meldingen kwamen er in 2016 bij de politie binnen, een stijging van 14% ten opzichte van vorig jaar. Wie zijn deze verwarde mensen, hoe worden ze begeleid en is de hulp die geboden wordt wel voldoende? Veel van deze patiënten in psychische nood zijn ook agressief. Een exact beeld van de omvang van deze groep zeer agressieve verwarde mensen is moelijk te geven, maar uit navraag bij 45 Veiligheidshuizen in Nederland denkt men dat het gaat om 3.000 tot 5.000 personen in Nederland die als gevolg van een psychische aandoening gevaarlijk gedrag vertonen. Het opvangsysteem rondom mensen die in psychische nood verkeren faalt. Hierdoor ontstaan er vaak gevaarlijke situaties voor de samenleving. In een recent rapport schrijven onderzoekers dat er onnodig veel incidenten plaatsvinden ‘waarbij niet alleen de geestelijke gezondheid van de betrokkene in het geding is, maar ook de veiligheid van anderen’. Kijk maar eens naar de berichtgeving in de kranten. Alleen al dit jaar hebben zeker 100 incidenten met agressieve verwarde mensen de kranten gehaald. Het gaat daarbij om personen die hun huis opblazen of daarmee dreigen, op straat mensen verwonden of zelfs doden. De problemen zijn evident en urgent. Wat moet er zo snel mogelijk gedaan worden?
Zeldzame zandhagedissen doodgereden op omstreden fietspad. Vale vleermuizen weggejaagd door hardcore muziekfestival? Hoe gaan we om met botsende belangen tussen economische ontwikkelingen en de bescherming van de natuur? Wordt er genoeg rekening gehouden met beschermde diersoorten? En kan economische ontwikkeling samen gaan met behoud van flora en fauna? Sinds 1 januari 2017 is er de nieuwe Wet Natuurbescherming. In die wet staat onder meer welke dieren in Nederland worden beschermd. Wil je ergens een ‘ruimtelijke ingreep’ doen, bijvoorbeeld een fietspad aanleggen of een weg verbreden, dan moet je van tevoren laten onderzoeken wat voor flora en fauna er aanwezig is in het gebied waar je wilt bouwen. Dat wordt vaak gedaan door een ecologisch adviesbureau. Stel dat zo’n bureau een beschermd dier aantreft in het gebied, gaat de bouw dan niet door? In onze eerste uitzending was te zien dat vrijwel alle bouwprojecten in Nederland gewoon doorgaan, zelfs als er een beschermd dier zoals de das is aangetroffen. Je moet dan een ontheffing van de Wet Natuurbescherming aanvragen, het leefgebied van de dieren compenseren en de dieren verplaatsen. Maar compensatiemaatregelen blijken lang niet altijd effectief. In deze uitzending ligt de focus op toezicht en handhaving van de wet Natuurbescherming (voorheen de Flora en Fauna-wet). Sinds januari 2017 zijn de provincies verantwoordelijk voor het naleven van de wet natuurbescherming.
De AOW-leeftijd gaat sinds 2013 met stapjes omhoog zodat in 2022 de leeftijd 67 jaar en 3 maanden is. Dat betekent meer geld in de staatskas, en dus meer geld om diezelfde AOW te financieren. Dat is meteen de belangrijkste reden voor die oplopende leeftijdsgrens. Maar gaat iedereen die nieuwe grens wel werkend halen? Er zijn berichten dat dit voor mensen met fysieke beroepen te zwaar zal blijken. Als dat zo is, moeten we die groep helpen, want anders komen ze op latere leeftijd financieel in de knel. Of kan deze groep wél degelijk doorwerken tot 67?
Nederlanders worden oud in eigen huis. Ouderen willen dat zelf ook, maar veel keuze hebben zij niet. Het aantal plekken in verzorgingshuizen wordt snel afgebouwd, terwijl Nederland in rap tempo vergrijst. Wat betekent dit voor de al overbelaste wijkverpleegkundigen? En hoe haalbaar is de doelstelling om over 5 jaar 30.000 nieuwe thuiszorgmedewerkers in de wijk te hebben?
De politie begeeft zich niet alleen op straat, maar de laatste jaren ook steeds meer online. Er worden politieberichten op internet geplaatst en wijkagenten tonen hun werk op social media zoals Twitter, Facebook en Instagram. De politie wil transparant zijn en hoopt op meer aansluiting met de samenleving Hoe gaan agenten te werk als zij twitteren of als zij een vlog maken? Zijn er wel heldere richtlijnen en regels. En wordt er wel altijd voldoende rekening gehouden met de privacy van mensen die via politieberichten online verschijnen. Deskundigen, politieagenten en slachtoffers komen aan het woord.
Wat te doen als je kind vastloopt op school? Of wanneer geen school je kind toe kan laten omdat ze de ondersteuning niet kunnen bieden die je kind nodig heeft? Sinds de invoering van de Wet passend onderwijs in 2014 moeten leerlingen met een gedrags- of leerprobleem zoveel mogelijk naar een reguliere school. Sommige ouders kiezen echter voor particulier onderwijs. Het schoolgeld van vaak tienduizenden euro’s per jaar moeten zij zelf betalen. Maar is dat terecht? Volgens 86% van de leerkrachten in het reguliere basisonderwijs gaat de aandacht voor de groep ‘zorg’leerlingen ten koste van de ‘gewone’ leerlingen in de klas. Veel scholen zijn deze leerlingen dan ook liever kwijt dan rijk. Ook bij scholen die wel hun best doen gaat het soms mis. De begeleiding schiet tekort of het kind gedijt niet in de grote klas. Particulier onderwijs kan dan een oplossing zijn, met veelal kleine klassen en veel begeleiding. Maar dat is geheel voor rekening van de ouders, zelfs als reguliere scholen aantoonbaar geen passend onderwijs kunnen bieden. De Monitor onderzoekt de rol die particulier onderwijs speelt voor leerlingen die vastlopen op school. En is het eigenlijk niet de verantwoordelijkheid van reguliere scholen om deze leerlingen goed te begeleiden? Of hebben ze daar weinig belang bij?
Ouders in Nederland bepalen graag zelf hoe en vooral wáár ze hun kindje ter wereld brengen. Dankzij ons verloskundig systeem van zorg in de buurt en gemakkelijke toegang tot een ziekenhuis hebben we deze keuzes. Of beter gezegd: hádden we deze keuzes. Tipgevers uit het verloskundige veld melden dat een tekort aan personeel en plekken in het ziekenhuis, de kwaliteit van de geboortezorg en keuzevrijheid van aanstaande ouders onder druk zet. Door fusies van ziekenhuizen en de centralisering van zorg zouden bevallocaties hun deuren sluiten. En die plekken komen niet altijd terug in de directe omgeving, terwijl er juist wel steeds meer vrouwen in het ziekenhuis bevallen. Verloskundigen moeten soms wel vier ziekenhuizen bellen voordat ze ergens een plek vinden voor een bevallende vrouw. Dat levert stressvolle en zelfs gevaarlijke situaties op, waarin bevallende vrouwen van hot naar her worden gedirigeerd en soms ongewenst thuis of langs de snelweg bevallen. Wat zit er achter het tekort aan plekken en personeel in het ziekenhuis? Hoe zorgen we dat bevallende vrouwen weer snel en soepel de beste zorg krijgen?
We worden met z'n allen steeds ouder en blijven vaak tot op hoge leeftijd zelfstandig thuis wonen. Maar wat als de eerste tekenen van dementie zich bij je vader aandienen en zijn nieuwe partner zich ineens bemoeit met zijn geldzaken en grote bedragen opneemt van zijn bankrekening? Of als de huishoudster bij vader intrekt en de pincodes van de bank worden veranderd? Is je vader vrijgevig met zijn geld en is het zijn vrije keus? Of is hij door (beginnende dementie) niet meer wilsbekwaam en is hij niet meer in staat om zelf zijn financiën zelf te beheren? Wat kan je doen als je vermoedt dat je hoogbejaarde vader bestolen wordt door de buurvrouw, de nieuwe vriendin of de huishoudster en ze flinke bedragen opneemt van de bankrekening? Verschillende tipgevers vertellen hoe zij lijdzaam toezien hoe hun ouder wordt uitgebuit. Juridische stappen halen niets uit en ook huisartsen, zorgorganisaties en de politie kunnen weinig voor hen betekenen. Beschermen we onze groeiende groep kwetsbare ouderen, die steeds langer op zichzelf moet blijven wonen, wel voldoende?
Eenmaal werkloos blijven 55-plussers langer langs de kant staan dan andere groepen. En dat heeft voor sommigen van hen dramatische gevolgen. Na de WW wacht veelal de bijstand. Na een lang werkzaam leven zijn er dan ineens zorgen over de financiële toekomst. Maar er is ook goed nieuws, want de economie trekt aan en het aantal vacatures neemt toe. In de zorg, bouw en transport zitten werkgevers te springen om nieuwe mensen. Toch lijkt er een mismatch te zijn tussen deze roep om werknemers aan de ene kant en de werkzoekende oudere aan de andere kant. Hoe kan dat? Zitten werkgevers niet op hen te wachten? Of beschikken ze niet over de juiste diploma's en vaardigheden? En is omscholing voor oudere werknemers wel goed geregeld en zinvol? Of moeten we deze groep ontzien en een basisinkomen geven?
Voor ons onderzoek Zorg aan huis verdiepen we ons in een knelpunt waar thuiszorgmedewerkers veelvuldig op wijzen. Zij maken mee hoe in de kwetsbare periode, waarin ouderen op de wachtlijst staan voor het verpleeghuis, het budget voor thuiszorg lager wordt. En wat helemaal opvallend is: ouderen moeten dan voor minder zorg ineens meer betalen.
De politie is steeds vaker online: agenten posten foto's en filmpjes van hun werk op social media en ook in televisieprogramma's is te zien hoe de politie te werk gaat. Er verschijnen politieberichten op internet en wijkagenten tonen hun werk op social media zoals Twitter, Facebook en Instagram. De politie wil transparant zijn en hoopt op meer aansluiting met de samenleving. Tegelijkertijd hebben politieagenten geheimhoudingsplicht. Mag de politie wel op deze manier publiceren? In een tweede aflevering over de politie online onderzoeken we hoe het ambtsgeheim rijmt met de berichten van de politie op social media en op televisie. Zo krijgen we een tip van een moeder van een vijftienjarig meisje dat, in haar ogen, door een wijkagent aan de digitale schandpaal is genageld. Er staat een foto van het meisje op Facebook waarop te zien is dat zij een politiebus schoonmaakt.
Steeds meer ouders kiezen voor duur particulier onderwijs voor hun kind. In twee jaar tijd is het aantal leerlingen op particuliere scholen met een vijfde gegroeid. Een bewuste keuze van ouders, maar niet altijd een vrije keuze. Voor sommige ouders is particulier onderwijs een laatste redmiddel. Hun kind is vastgelopen in het regulier onderwijs, voelt zich er niet thuis of krijgt niet de ondersteuning die het nodig heeft. Particulier onderwijs is dan soms een oplossing. Maar de eisen die aan particuliere scholen worden gesteld zijn een stuk minder streng. Zo hoeven zij niet verplicht een eindtoets (lagere school) of examens (middelbare school) aan te bieden en is er geen minimum aantal lesuren. Bovendien hebben particuliere scholen geen zorgplicht, wat betekent dat zij niet verplicht zijn om ook leerlingen met gedrags- of leerproblemen een passende plek te bieden. Ze mogen hen simpelweg weigeren. Een populaire vorm van particulier onderwijs is het democratisch onderwijs. Op deze scholen mogen leerlingen zelf bepalen wat, wanneer en hoe ze leren. Beslissingen op school worden in onderling overleg genomen, waarbij iedereen in moet stemmen met een besluit. De stem van een leerling telt daarbij even zwaar als die van een volwassene. Ook over de toelating van nieuwe leerlingen wordt vaak gestemd. In de uitzending het verhaal van de 15-jarige Julie. Ze bezocht twee jaar lang een democratische school en heeft daar volgens haar moeder niets geleerd. De pleegzoon van Corrie Gietmans werd in zijn bijzijn weggestemd nadat hij twee weken had proefgedraaid. Hoogleraar neuropsychologie en auteur van het boek het Puberbrein, Jelle Jolles, is kritisch: 'Een school waar alles mag, dat betekent dat een kind veel niet leert van wat het nodig heeft.' Zijn de eisen die aan particuliere scholen worden gesteld streng genoeg? En is dit een wenselijke oplossing voor deze leerlingen? Of zou er een plek moeten zijn voor hen op een reguliere school, betaald door de overheid?
Je bent gescheiden en je hebt snel een nieuwe woning nodig voor jezelf en je kinderen. Is die woning er dan wel? We onderzoeken de kansen van zogenaamde 'spoedzoekers' op de woningmarkt. Stel dat die woning er niet komt. Wat zijn dan de gevolgen voor de mensen om wie het gaat, maar ook voor de overheid? En hoe gaat het met die mensen die uiteindelijk vanuit woningnood op een camping of vakantiepark terecht komen?
Schiphol is de afgelopen jaren sterk gegroeid en die trend zal zich in de komende jaren naar verwachting doorzetten. De nationale luchthaven is goed voor de economie en bovendien willen we ook massaal op vakantie. Maar er is een keerzijde. Sommige omwonenden ervaren (geluids)hinder en zitten niet te wachten op nog meer vluchten. Bovendien mag er rondom de luchthaven sinds kort ook makkelijker worden gebouwd. Maar hoe rijmen de groei van Schiphol en meer woningen met elkaar? Wat is de invloed van vliegtuiggeluid op mensen die er wonen en nog gaan wonen? En waarom moeten nieuwe bewoners tekenen dat ze zich bewust zijn van de mogelijke geluidshinder. Is dat slechts informatievoorziening of zit er meer achter?
Mensen die via internet een partner zoeken moeten goed opletten: In Nederland zijn er volgens de Autoriteit Consument & Markt (ACM) duizenden datingsites met nepprofielen actief. Je betaalt er om te chatten met vrouwen die niet bestaan. De websites vermelden in de kleine lettertjes wel dat de profielen fictief kunnen zijn en entertainment tot doel hebben. Maar veel mensen lezen daar, verblind door de leuke foto’s en aardige berichtjes, overheen. Het zijn kwetsbare mensen die erin trappen. Ze betalen veel geld voor het versturen van berichtjes maar tot een echt afspraakje komt het nooit. Deskundigen zijn het erover eens dat het oplichting is. Maar gek genoeg hebben de ondernemers achter de misleidende websites met nepprofielen al jaren vrij spel. Toezichthouder ACM doet nu onderzoek. Maar betekent dit dan ook dat er eindelijk een einde komt aan deze misleidende praktijken in de datingbranche?
Een op de zes werknemers heeft last van ongewenst gedrag op het werk. Dat betekent ruim 1,2 miljoen werknemers in Nederland. En dat is niet zonder gevolgen. Werknemers gaan hierdoor slecht presteren, worden ziek of vallen op den duur zelfs uit. In combinatie met hoge werkdruk is ongewenst gedrag op de werkvloer zelfs beroepsziekte nummer 1. Een klacht indienen over je pestende collega loopt alleen niet altijd goed af, vertelt Alie Kuiper, specialist op het gebied van ongewenste omgangsvormen op de werkvloer. 'Leidinggevenden weten niet altijd hoe te handelen. En niet zelden vinden ze dat medewerkers dit soort zaken zelf moeten oplossen.' Werkgevers zijn volgens de arbowetgeving echter verplicht om een veilige werkomgeving te creëren voor hun medewerkers. En dus óók om beleid waar medewerkers op terug kunnen vallen als ze gepest of (seksueel) geïntimideerd worden door collega's. Uit inspecties blijkt alleen dat slechts 25 tot 40 procent van de bedrijven daadwerkelijk maatregelen neemt tegen het bestrijden van ongewenst gedrag. Als slachtoffer heb je daardoor nog te vaak het nakijken.
Bijna alle gemeenten in Nederland willen volledig duurzaam worden. Dat betekent dat ze alleen nog maar schone energie willen gebruiken en de uitstoot van CO2 tot bijna nul willen terugbrengen. De ambitie is vaak om dit al in 2030 of 2040 voor elkaar te krijgen. Nederland staat hiermee aan de vooravond van een nieuw tijdperk waarin alle huizen van het aardgas afgesloten worden, elk dak vol moeten komen te liggen met zonnepanelen en er geen auto's meer verkocht mogen worden die rijden op fossiele brandstoffen. De Monitor trekt door heel Nederland om te kijken of lokale politici wel weten hoeveel ze voor hun ambities moeten doen. En als ze dat weten, durven ze dan ook voor de gemeenteraadsverkiezingen aan de kiezers te vertellen welke maatregelen er genomen moeten worden? Kunnen gemeenten zonder windmolens wel volledig hun eigen duurzame energie gaan opwekken? Via Groningen, Schagen, Apeldoorn en Wassenaar probeert De Monitor een beeld te schetsen van de dilemma's waar gemeenten om hun doelen te behalen mee worstelen.
De lakenvelder, de Fries-Hollandse koe en de blaarkop: dit zijn zeldzame rundveerassen in Nederland. In totaal gaat het om zo'n 9200 oerkoeien, 0,25 procent van alle Nederlandse koeien. Hun status is bedreigd of zelfs kritiek, maar door de nieuwe fosfaatregels dreigen ze echt te verdwijnen. Dat stellen boeren die zeldzame koeien hebben. Sinds de Europese Commissie het melkquotum in april 2015 afschafte, groeide de melkveehouderij explosief. Maar meer koeien en meer melk betekenen ook meer mest en dus meer vervuiling. In 2017 werd daarom het fosfaatreductieplan ingesteld om de veestapel te laten inkrimpen, waarbij er een uitzondering werd gemaakt voor de zeldzame rundveerassen. Maar sinds 1 januari 2018 is er de nieuwe meststoffenwet: de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) berekent op basis van het aantal koeien dat een boer op 2 juli 2015 had hoeveel fosfaatrechten die boer krijgt en dus hoeveel koeien die boer mag hebben. De koeien die te veel zijn moeten weg of worden geslacht. Het ministerie maakt in dit nieuwe systeem echter geen uitzondering of het gaat om een zeldzaam met uitsterven bedreigd runderras als de lakenvelder of een 'ordinaire' zwartbonte Holstein, waar er ruim 1,2 miljoen van zijn. Boeren met zeldzame rundveerassen vinden dat er voor hen een uitzondering moet worden gemaakt, omdat deze koeien anders mogelijk uitsterven. En dat zou een ramp zijn voor de voedselzekerheid en voor de biodiversiteit in ons land. Hebben zij gelijk of moeten alle boeren bijdragen aan het verkleinen van de veestapel?
Op de particuliere democratische school De Ruimte in Soest is een aanzienlijk deel van de staf lid van de op Scientology gelijkende beweging Avatar. In hoeverre dringt het gedachtegoed van de organisatie door in het onderwijs? En is het wel geschikt voor kinderen? Democratische scholen worden relatief veel bezocht door kinderen die eerder vastliepen op een reguliere school. Op een democratische school mogen zij zelf bepalen hoe, wat en wanneer zij leren. Vaak is de democratische school een laatste strohalm voor ouders. 'Maar toen hoorden we dat de school vol zat met Avatars in de leiding', aldus een van de ouders. Volgens deskundigen heeft Avatar kenmerken van Scientology en kan het gevaarlijk zijn. Rick Ross van het Amerikaanse Cult Education Institute volgt Avatar en haar leider Harry Palmer kritisch. 'Hij is zelfs op een gegeven moment aangeklaagd door Scientology omdat hij hun training en technieken gekopieerd zou hebben.' Volgens Ross is er sprake van hersenspoeltechnieken bij Avatar en is de organisatie potentieel 'destructief' voor familierelaties. Een aanzienlijk deel van de staf van De Ruimte behoort tot de beweging en heeft zelfs het niveau van Wizard (of tovenaar) bereikt. Vragen over deze achtergrond van het personeel en de eventuele invloed op het onderwijs wil de school niet beantwoorden. Het is een onschuldig programma, stelt de school, maar het speelt geen enkele rol in het onderwijs. We spreken meerdere ouders die een of meerdere kinderen op De Ruimte hadden. Een aantal daarvan haalde hun kinderen van school toen zij de link met Avatar ontdekten. Een moeder vertelt ons: 'De democratische school De Ruimte was ons laatste redmiddel. We zijn er met open armen ontvangen en in het begin kwamen de kinderen echt tot rust. Maar toen hoorden we dat de school vol zat met Avatars in de leiding. Ouders sleepten hun kinderen zelfs mee. Ik ben me toen gaan verdiepen in Avatar en schrok me rot!'
Door het tekort aan betaalbare huurwoningen in Nederland komen steeds meer mensen op een vakantiepark of camping terecht. Maar daar mag je lang niet altijd wonen. Sommige gemeenten handhaven stevig op permanente bewoning. Vakantiehuizen zijn bedoeld voor recreatie, is de gedachte. Gemeenten willen koste wat kost voorkomen dat vakantieparken verloederen. Daarom moeten bewoners vertrekken, op last van fikse dwangsommen. Maar is er wel een alternatieve woning als je weg moet?
Hoe kan de notaris bepalen of iemand wilsbekwaam is om een testament te tekenen? Wat is hun rol bij het beschermen van kwetsbare groepen zoals dementerende ouderen en verstandelijk beperkten? In De Monitor het verhaal van twee familieleden die na de dood van hun verstandelijk beperkte familielid ontdekken dat zij uit het testament geschrapt zijn. Zij vragen zich af of de notaris bij het opmaken van de akte voldoende alert geweest is. En of zij wel voldoende kennis hebben om de wilsbekwaamheid van deze kwetsbare groep te beoordelen?
Wie is er verantwoordelijk voor datingsites met nepprofielen? Sites waar je betaalt om te chatten met vrouwen die niet bestaan. Het zijn vaak eenzame ouderen die erin trappen. Ze betalen veel geld voor het versturen van berichtjes, maar tot een echt afspraakje komt het nooit. Is dit oplichting? En zo ja, wie is daar verantwoordelijk voor? Ondernemers achter de websites hebben al jaren vrij spel en blijken bovendien niet gemakkelijk te traceren. Maar daar komt binnenkort mogelijk verandering in. Consumentenwaakhond ACM doet onderzoek naar duizenden websites en maakt binnenkort bekend of ze op kunnen treden.
Schelden, slaan, schoppen, spugen en soms zelfs poging tot verwurging en gijzeling. Hulpverleners in de psychiatrie krijgen regelmatig met agressie door patiënten te maken. Het gaat om een relatief kleine groep die verantwoordelijk is voor de meest ernstige incidenten, maar ook verbale agressie zoals doodsbedreigingen kunnen een grote impact hebben op hulpverleners. De overheid voert al jaren campagne tegen agressie en geweld tegen hulpverleners. Maar aangiften van hulpverleners in de geestelijk gezondheidszorg worden vaak door justitie geseponeerd. Een veelgehoorde reden: agressie hoort bij het werken in de psychiatrie. Maar tot welke grens is dit geweld acceptabel? Heeft een psychiatrisch patiënt een vrijbrief om geweld te gebruiken tegen het personeel?
We zetten volop in op duurzame energie en om de doelstellingen te halen bouwen we veel windmolens, onder meer in de Noordzee. Dit heeft echter gevolgen voor de natuur: bruinvissen vertrekken, vogels vliegen tegen de wieken aan en ze raken leefgebied kwijt door windmolens. We zien hoe eigenaren van windparken, politici en natuurliefhebbers worstelen met dit dilemma. Zo worden In de Eemshaven in Groningen meer windmolens gebouwd, maar uit onderzoek blijkt dat er relatief veel vogels dood zullen gaan omdat ze tegen de wieken vliegen. Het plan is nu om de windmolens af en toe 's nachts stil te zetten als de vogeltrek is, maar niet alle windparken zijn daar blij mee.
Verschillende onderzoeken tonen aan dat er nog steeds teveel schadelijke stoffen vanuit de landbouw in de natuur komen. Met name de ammoniak uit de mest van de grootschalige veeteelt en melkveehouderijen zou zorgen voor een aantasting van veel natuurgebieden. Maar hoe zien de boeren dat zelf? En zijn zij bereid om minder dieren te gaan houden als dat beter is voor de natuur? We onderzoeken of onze flora en fauna te lijden heeft onder de landbouw en wat boeren en wetenschappers als oplossing zien voor dit probleem.
Het asbestdakenverbod per 2024 is nog niet wettelijk verankerd, maar toch zet het Rijk sterk in op versnelde sanering van de ruim 95 miljoen vierkante meter aan asbestdak. Huiseigenaren worden tot hoge kosten verplicht door de overheid, terwijl diezelfde overheid asbest in de vorige eeuw stimuleerde. Het besef dat asbest gezondheidsrisico's met zich meedraagt, leidde in 1993 tot een asbestverbod. Het verbod kwam te laat voor werknemers in de asbestindustrie die vaak jarenlang en zonder medeweten aan asbest blootgesteld zijn en daar vaak tientallen jaren later de nadelige gevolgen van ondervinden. Asbestblootstelling kan namelijk asbestkanker, longkanker en stoflongen veroorzaken. Per 2040 wil de overheid dan ook geen nieuwe asbestslachtoffers meer. Met het voorgestelde asbestdakenverbod streeft zij ernaar de laatste grote bron van kankerverwekkende asbestvezels in onze leefomgeving weg te nemen. Asbestdaken kunnen verweren, waardoor asbestvezels in de lucht terechtkomen die wij weer kunnen inademen. Maar hoe groot is het daadwerkelijke gezondheidsrisico van deze asbestdaken? Onderzoeken wijzen uit dat asbestdaken inderdaad verweren, maar dat het overgrote deel van de loskomende vezels met de regen wordt weggespoeld de regengoot in. Hierdoor blijft de asbestvezelconcentratie in de buitenlucht door verwering van asbestdaken onder de grens van het zogeheten 'Verwaarloosbaar Risico'. De geschatte kosten voor de sanering van alle asbestdaken bedraagt 1,6 miljard euro en komen voornamelijk op het bordje van huiseigenaren, ondernemers en boeren terecht. Zij worden geconfronteerd met hoge kosten, doordat gecertificeerde bedrijven daken groter dan 35 vierkante meter moeten verwijderen. Daarnaast komen bij deze kosten ook nog de extra kosten voor een nieuw dak. Hoge kosten waar weinig subsidie tegenover staat. De verstrekte Rijkssubsidie van 4,50 euro per vierkante meter is dan ook een druppel op de gloeiende plaat. Wie moet voor de kosten opdraaien?
Door technologische ontwikkelingen kunnen we steeds ouder worden. Maar wat doen we met ouderen die tegen wil en dank in leven worden gehouden? Door de vergrijzing belanden kwetsbare ouderen steeds vaker in het ziekenhuis. Artsen en families komen daardoor voor lastige dilemma's te staan: doorbehandelen of niet? En wie neemt daarin de beslissing: de patiënt, de familie of de specialist? We volgen het verhaal van een 84-jarige vrouw die niet meer behandeld wilde worden, maar toch geopereerd is. We leggen de dilemma's voor aan chirurgen in het ziekenhuis, aan geriaters en huisartsen. Wat als blijven doorbehandelen niet meer gewenst is?
Hoogbegaafde kinderen hebben het soms moeilijk op school. Wekelijks ontvangen we mails van ouders over hun hoogbegaafde kinderen die vastlopen in het onderwijs. Wat is hoogbegaafdheid eigenlijk en hoe gaan leraren hiermee om? Wordt het onderwijs wel voldoende aangepast aan deze groep hele slimme kinderen? Hoe kan het dat sommige hoogbegaafde kinderen zelfs thuis komen te zitten, omdat ze zo ongelukkig worden op school? Een zoektocht naar hoogbegaafdheid en de Wet Passend Onderwijs.
Wie het chronisch vermoeidheidssyndroom heeft kan gedragstherapie krijgen. Maar volgens patiëntenorganisaties is deze behandeling potentieel gevaarlijk. Hebben ze een punt?
Het wilde zwijn is in opkomst. Door warme winters is er een overschot aan voedsel en komen ze op steeds meer plekken voor. Goed nieuws voor natuurliefhebbers, maar boeren kijken met argusogen naar deze 'nieuwe wildernis'. Ze vrezen de Afrikaanse varkenspest, een besmettelijke ziekte die zwijnen en varkens kan treffen en waar geen vaccin tegen bestaat. Uitbraken onder wilde zwijnen in Oost-Europa hebben de export van varkensvlees uit die landen zo goed als stilgelegd. Teun van de Keuken neemt daarom een kijkje in Denemarken, dat de grens hermetisch afsluit voor wilde zwijnen. En hij neemt het Nederlandse beleid onder de loep. Hoe botsen onze handelsbelangen met onze wens om meer natuur?
Steeds meer kinderen krijgen een vrijstelling op grond van artikel 5a van de leerplichtwet. Deze vrijstelling is bedoeld voor kinderen die door een zware lichamelijke of psychische beperking niet naar school kunnen, omdat ze niet 'leerbaar' zouden zijn. Maar steeds meer slimme en lichamelijk gezonde kinderen krijgen ook zo'n vrijstelling, bijvoorbeeld omdat ze een schooltrauma hebben opgelopen. Soms zelfs voor de hele duur van de leerplicht. In de afgelopen vijf jaar is het aantal vrijstellingen op grond van dit artikel met zestig procent gestegen. Wat zeggen deze cijfers? En komen scholen wel hun zorgplicht na? Drie jaar geleden werd het passend onderwijs ingevoerd, wat scholen verplicht een plek te vinden voor iedere leerling. Ook voor leerlingen die extra zorg nodig hebben, bijvoorbeeld vanwege een leer- of gedragsprobleem. Die zorgplicht blijkt in de praktijk geen garantie op onderwijs. Steeds meer kinderen komen thuis te zitten of gaan naar zorgboerderijen of andere vormen van dagbesteding en krijgen weinig of geen onderwijs. Hoe is het zover gekomen en wat zijn de gevolgen voor kinderen als ze niet meer naar school hoeven?
Een op de drie kwetsbare ouderen met thuiszorg is ondervoed. Het is een groeiend probleem omdat ouderen steeds langer thuis blijven wonen en omdat de hulp bij de maaltijd in maar liefst drie wetten is ondergebracht. In de praktijk is het voor mantelzorgers en hulpverleners onduidelijk wie de hulp bij het eten en het drinken vergoedt.
Wonen in de buurt van industrie kan overlast veroorzaken. Dat ervaart ook een groep bewoners in het Gelderse Renkum. Al twee jaar hebben zij last van stank, afkomstig van de nabijgelegen papierfabriek. En ook in Eerbeek maken bewoners zich zorgen over de groei van de papierindustrie. De Monitor volgt hun strijd met de fabriek, gemeente en provincie. Doen zij voldoende om de leefbaarheid in het dorp terug te brengen? Of moeten de bewoners er mee leren leven? En hoe worden door lokale bestuurders keuzes gemaakt tussen economische belangen enerzijds en woongenot anderzijds?
Ouders van kinderen met een ernstige beperking doen er vaak jaren over om de zorg voor hun kind thuis te regelen. De Monitor onderzoekt hoe het kan dat de bureaucratie in Nederland goede en stabiele zorg in de weg kan gaan staan. De zoektocht leidt langs ouders in heel Nederland met een ernstig beperkt kind, zorginstellingen en instanties die de toegang tot zorg verlenen. Waarom lukt het niet om de ouders alles uit handen te nemen en achter de schermen de vraag op te lossen wie de zorg gaat betalen? Waarom moeten ouders experts worden in drie verschillende zorgwetten om het allemaal goed te regelen? Teun van de Keuken gaat op zoek naar het antwoord op deze vragen en spreekt ook met minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over het lot van ouders met ernstig beperkte kinderen.
Boeren en particulieren gebruiken bestrijdingsmiddelen om ongedierte en ongewenste planten tegen te gaan. Jaarlijks gaat het in Nederland om zo'n tien miljoen kilo. Deze middelen komen in onze bodem en in ons water terecht. We hebben tips binnenkregen van mensen die ermee werken. Zij vragen zich af hoe verantwoord het gebruik van de middelen is en vinden dat er onnodig veel gebruikt wordt. Dat zien we terug in de kwaliteit van ons oppervlaktewater; bij meer dan de helft van de meetlocaties worden overschrijdingen gemeten van de milieunormen. Wat voor invloed hebben bestrijdingsmiddelen op planten, dieren en mensen? Wie brengt het aan de man? En kunnen we ook zónder?
De Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken (NVKP) en tal van homeopaten zijn niet alleen sceptisch over vaccineren, ze bieden ook een alternatief aan bezorgde ouders: homeopathische profylaxe, een vrijwel oneindige verdunning van de ziekteverwekker of een andere stof. De NVKP schrijft hierover: 'Als u wilt voorkomen dat uw kind de bof, mazelen, kinkhoest of een andere infectieziekte krijgt en u kiest ervoor uw kind niet te laten vaccineren, dan is dit een methode die aantoonbaar net zo'n goede bescherming geeft als vaccinatie en gegarandeerd zonder de schadelijke gevolgen van de vaccins'. De NVKP speelt een belangrijke rol in het vaccinatiedebat, zo blijkt uit onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). De site van de vereniging staat in de top 4 van sites die ouders bezoeken om zich te informeren over vaccinaties. Voor geen enkel homeopathisch product mag in Nederland een medische claim gedaan worden, maar omdat de homeopaten de middelen niet bij naam noemen maar bij de algemene term 'homeopathische profylaxe', lijkt er weinig tegen te doen. De Monitor over homeopathie en vaccinaties: kunnen homeopaten hun claims hardmaken? Kun je inderdaad ziektes voorkomen met homeopathische korrels? Of is dit juist gevaarlijk?
De politie is de enige beroepsgroep in Nederland die tijdens het werk geweld mag toepassen. Tijdens hun werk worden agenten nu eenmaal geconfronteerd met ernstige situaties die zo snel en zo veilig mogelijk moeten worden beëindigd. Dat betekent niet dat een agent zomaar een wapen mag trekken of iemand tegen de grond mag werken. Wanneer en hoe de politie geweld mag toepassen is gevat in richtlijnen, die momenteel worden herschreven (de zogeheten Ambtsinstructie). Teun van de Keuken ondergaat de basistraining voor agenten en spreekt met een dementerende man die met een stroomstootwapen is neergehaald. Hoe goed kun je politiegeweld eigenlijk controleren?
'We kwamen in een warm bad terecht! Het leek te mooi om waar te zijn en dat was het ook.' De Monitor komt in contact met tientallen werknemers die in dienst waren bij de overheid, maar die door boventalligheid of een burn-out op een zijspoor stonden. En wat is er dan mooier als je via LinkedIn wordt geworven door een bedrijf dat duurzaam werk en een gouden toekomst belooft. Maar veel van hen staan na een jaar weer op straat. Én een illusie armer. Waar ging het mis?
De vraag naar draagmoederschap neemt toe. Maar de criteria voor IVF-draagmoederschap zijn in Nederland zo streng dat veel wensouders, waaronder homostellen, tot nu toe op het buitenland waren aangewezen. De beroepsgroep van gynaecologen wil dat hier verandering in komt en adviseert een verruiming van de regels. Maar wat betekent dit nu in de praktijk?
Ziekenhuizen kampen met een tekort aan verpleegkundigen, met alle gevolgen vandien: operaties worden uitgesteld en de werkdruk neemt toe. Hoe zijn deze tekorten ontstaan? Is opleiden de oplossing?
‘Het is heel belangrijk dat ouders bij hun kind zijn in het ziekenhuis. We moeten echt niet terug naar de jaren zeventig, toen kinderen alleen werden gelaten. Maar de inzet van ouders lijkt nu een mooi middel te worden om met de werkdruk om te gaan.’ Dit zegt een kinderverpleegkundige op de afdeling medium care in een academisch ziekenhuis. Op haar afdeling wordt expliciet aan ouders gevraagd om bij hun kind te blijven als die wordt opgenomen. Ook bij kinderen zonder beperking wordt aan de ouders gevraagd om erbij te blijven. Maar bij kinderen met een ernstige beperking is het volgens Paula nog harder nodig omdat zij vaak technisch-complexe zorg nodig hebben die op een bepaalde manier wordt uitgevoerd (ze hebben hun eigen 'handleiding’) en meestal niet of anders communiceren. Is ouderparticipatie verplicht in het ziekenhuis waar zij werkt? Paula: ‘Nee, maar wij verwachten het wel. Zo staat het ook in de huisregels. Als wij een rondleiding geven aan ouders vertellen we het ook direct erbij.’ Hoe is de ziekenhuiszorg voor kinderen met een ernstige beperking geregeld? Is het noodzakelijk dat ouders er 24/7 bij blijven. Of kunnen ziekenhuizen altijd zorgen dat de kinderen veilig zijn?
Vanaf dit jaar kunnen 3,5 miljoen Nederlanders kosteloos gezonder leren leven met behulp van een leefstijlcoach. Huisartsen moeten hen gaan doorverwijzen, maar zien zij zo’n coach wel zitten?
Heeft kernenergie potentie in Nederland? En is het een serieus alternatief voor windmolens? Want beide vormen van energieopwekking zijn CO2-arm en kunnen dus helpen om klimaatverandering tegen te gaan.
Woon je in Nederland, dan ben je verplicht je te registreren in de Basisregistratie Personen. Heb je geen vast woonadres of ben je dakloos? Dan is een briefadres bij familie of kennissen, bij de maatschappelijke opvang of op het adres van de gemeente de oplossing om je tóch in te kunnen schrijven bij het bevolkingsregister. Maar dat blijkt makkelijker gezegd dan gedaan. Veel gemeenten hanteren strenge regels en wijzen aanvragen voor een briefadres af. Met grote gevolgen. Zonder registratie wordt je uitkering stopgezet en kan ook je zorgverzekering worden beëindigd, waardoor je geen noodzakelijke medische en psychiatrische zorg kunt krijgen. Ook kun je geen nieuw paspoort aanvragen, weet de dakloze Miranda uit ervaring. Zij loopt al een jaar onverzekerd rond met een kaakontsteking en krijgt ook geen uitkering meer. Oorzaak: de gemeente Leeuwarden weigert haar in te schrijven op een briefadres bij haar ouders. En Miranda is maar één van de vele voorbeelden.
Sinds de Jeugdwet in 2015 worden kinderen die niet meer thuis kunnen wonen bij voorkeur opgevangen in een gezinssituatie. Maar er is al jaren een groot tekort aan pleeggezinnen. Deskundigen vragen zich nu af of deze idealistische en goedkope optie wel altijd het beste is voor het kind. Volgens hen moet er kritischer gekeken worden welke kinderen het zullen redden in een normaal gezin en voor wie een professionele omgeving nodig is. Gemiddeld één op de drie plaatsingen in een pleeggezin wordt namelijk voortijdig afgebroken. Dit heeft grote gevolgen voor het kind, dat weer een nieuwe negatieve ervaring moet verwerken. In sommige gevallen verergert zo het probleemgedrag van een kind. Dan is een plek in een residentiële instelling soms nog de enige optie.
In de Oostvaardersplassen ontstond grote ophef over de uitgehongerde grote grazers in het gebied. Omdat er teveel zijn worden ze inmiddels preventief afgeschoten, tot afschuw van veel ecologen. Ook in Limburg spelen problemen met wilde dieren. De in Nederland met uitsterven bedreigde bever werd hier vijftien jaar geleden uitgezet, maar inmiddels gaat het iets té goed met het dier. Ze veroorzaken overlast en zullen daarom worden afgeschoten. En eind januari zal de wolf zich waarschijnlijk officieel vestigen in ons land. Hoe gaan we daarmee om? Is ons vee nog wel veilig? Of wordt de angst voor het dier overdreven? In de uitzending kijken we naar het natuurbeleid in Nederland. Bestaat er nog wilde natuur in ons land? En is de manier waarop wij hiermee omgaan uiteindelijk wel het beste voor de natuur zelf?
'Iedere nacht piept en kraakt het hier. De muren zitten vol met scheuren, deuren gaan niet meer dicht. Ons huis breekt doormidden en zakt langzaam weg.' Tipgever Pieter Dekker uit het Friese Spanga weet niet wat hij meemaakt. 'De oorzaak? Sinds die extreme droogte van afgelopen zomer is het ineens hard gegaan. En we kunnen nergens terecht met onze schade. De overheden sturen ons met een kluitje in het riet.' Het verhaal van de familie Dekker staat niet op zichzelf. Uit onderzoek van de TU Delft blijkt dat de Nederlandse bodem veel meer zakt dan verwacht. Dat heeft te maken met de lage grondwaterstand. Wie is er verantwoordelijk voor de schade die ontstaat door verzakkingen?
Persoonlijke verzorging vinden we belangrijk. En als het even kan, willen we er graag mooier, slanker en jonger uitzien dan we zijn. Daar spelen fabrikanten van cosmetische producten handig op in. Consumenten gebruiken soms wel tien verschillende producten per dag. Van tandpasta en douchegel tot crèmes en make-up. Gemiddeld zitten er tien tot vijftig verschillende bestanddelen in een product. Bij complexe parfums kan dat oplopen tot wel 170 ingrediënten. Maar wat weten we eigenlijk van de cosmetica die we dagelijks gedachteloos op ons lichaam smeren? Wat zit er in? Is dat eigenlijk wel gezond? En wie controleert dat?
Ieder jaar worden er in Nederland zo'n 35.000 gedetineerden vrijgelaten. Voor een goede reïntegratie is werk van cruciaal belang. Maar met een detentieverleden is het niet makkelijk om een baan te krijgen. Bijna de helft leeft van een uitkering. Een deel heeft helemaal geen inkomen. De grote afstand tot de arbeidsmarkt gaat vaak vergezeld met problemen op het gebied van wonen. Daarnaast zijn er schulden en ontbreekt er vaak een sociaal netwerk. Het risico op recidive wordt hierdoor vergroot. De helft van de ex-gedetineerden gaat binnen twee jaar opnieuw de fout in. Hoe worden de gedetineerden binnen de gevangenismuren op hun terugkeer voorbereid? Zorgt de overheid voor goede nazorg? En zit een werkgever wel op een ex-gevangene te wachten? En niet in de laatste plaats: hoe gemotiveerd is de ex-gedetineerde zelf?
Op veel plekken worden we verleid tot een ongezonde hap, wat overgewicht in de hand werkt. Moet de overheid ingrijpen en de verkoop van voeding gezonder maken? En zit de consument daar op te wachten?
Teamindeling en selectiebeleid, in de jeugdsport is dit inmiddels de normaalste zaak van de wereld. Maar sportbonden en -clubs voeren hier intern steeds meer discussie over en vragen zich af: Moeten kinderen al vanaf 7 jaar gerangschikt worden op basis van vaardigheden? En staan ze niet teveel onder druk als ze op jonge leeftijd al drie keer in de week een verplichting hebben? Experts pleiten voor een cultuuromslag waarin plezier prevaleert boven prestatiedruk. Steeds meer sportbonden en –clubs passen hun spelregels aan voor kinderen tot 12 jaar en stellen het selectiebeleid ter discussie, maar stuiten nog vaak op weerstand van ouders en trainers.
De hoeveelheid bos neemt af in ons land. De voornaamste oorzaak hiervan is de kap van bomen om plaats te maken voor andere soorten natuur. Dit is volgens provincies en natuurbeheerders nodig omdat het bijdraagt aan de versterking van de biodiversiteit. Maar tegelijkertijd is bos weer belangrijk voor de opslag van CO2. In De Monitor bezoeken we de Lemelerberg (Overijssel) en het Drents-Friese Wold waar grote oppervlakten bos verdwijnen, onder andere om plaats te maken voor heide. We spreken met omwonenden, ecologen, Staatsbosbeheer en hoogleraar Gert-Jan Nabuurs. Is bos kappen voor andere natuur wel zo’n goed idee? En wat doen natuurbeheerders en de overheid om ons krimpende bos te behouden?
Het is de nachtmerrie van iedere woningeigenaar: je komt er opeens achter dat de overheid plannen heeft met de grond waar jouw huis op staat en nog wel voor ondergrondse 'gifbuizen'. Het overkomt inwoners van verschillende dorpen en steden in Brabant en Limburg. De ondergrondse buisleidingen gaan waarschijnlijk gevaarlijke stoffen transporteren van de chemische industrie in Limburg naar Rotterdam. Het is 'nog maar een plan' verzucht een omwonende maar je weet hoe dát gaat in Nederland. Uit alle macht probeert een groepje burgers de plannen van tafel te krijgen, maar tot nu toe tevergeefs. Hoe gaat de overheid om met dit complexe dossier waar pijpleidingen vol gevaarlijke chemische stoffen, belangen van de zware industrie en bezorgde burgers de hoofdrol spelen? In deze uitzending zien we onder andere mensen die vlak langs de route wonen waar de buizen gepland staan. Ook interviewen we directeur Robert Claasen van Chemelot . Hij legt uit dat zij graag willen dat het tracé voor buizen die gevaarlijke stoffen kunnen transporteren gerealiseerd gaat worden, omdat ze belangrijk zijn voor Nederland: de buizen kunnen ook worden ingezet voor de energietransitie.
Werkgevers hebben Oost-Europese arbeidsmigranten nodig. Dat is goed voor onze economie. Gemeenten beloofden genoeg woningen, maar er is verzet van omwonenden. Kunnen de gemeenten hun belofte houden?
Een miljoen Nederlandse huizen dreigen te verzakken. Bij het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) blijven de meldingen van scheuren en verzakkingen binnenstromen. Vanuit één gebied wordt ons onderzoek met argusogen gevolgd: Groningen. In het aardbevingsgebied wordt namelijk al jaren gesteggeld over de oorzaak van de verzakkingen: aardbevingen, slappe grond, een slechte fundering of een combinatie daarvan. Is de manier waarop het in Groningen gaat een voorbode voor de rest van Nederland?
De crisis is voorbij, maar niet iedereen lijkt te profiteren van de economische vooruitgang. Een grote groep Nederlanders zit nog diep in de schulden en komt daar maar moeilijk vanaf. Voor sommigen van hen is de wettelijke schuldsanering de enige weg naar een schuldenvrij bestaan. Maar het aantal mensen in deze regeling daalt al sinds 2011. Hoe kan dat? Stokt het systeem van schuldhulp? Meer over de lange weg die schuldenaren moeten afleggen om uiteindelijk weer met een schone lei te kunnen beginnen.
Veel zzp’ers zijn onvoldoende verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid. Ze vinden het vaak te duur of denken dat hen toch niks overkomt. Het risico is tenslotte klein. Maar de gevolgen voor het individu én voor de samenleving zijn groot zeggen deskundigen. De roep om een verplichte basisverzekering voor alle werkenden in Nederland klinkt dan ook steeds luider.
Het wordt steeds drukker op het spoor. Nederland heeft zichzelf ambitieuze klimaatdoelen gesteld en vervoer per trein is een stuk duurzamer dan een auto of vrachtwagen. Maar wat betekent dit voor de circa 1 miljoen Nederlanders die langs het spoor wonen? De laatste jaren nemen klachten over trillingen toe. Bewoners verliezen slaap, maar klagen ook over schade aan hun huizen. Kan dat? Volgens ProRail, maar ook volgens andere europese spoorbeheerders, zijn de trillingen die treinen veroorzaken te zwak om zelfs maar cosmetische schade te veroorzaken. Dat neemt niet weg dat omwonenden die trillingen wel kunnen voelen. Wat we zeker weten is dat het aantal mensen dat daarvan hinder ervaart groeit. Voor trillingen bestaat, in tegenstelling tot geluid, nauwelijks wetgeving dat grenzen aangeeft aan wat toelaatbaar is. Hoewel de Tweede Kamer in 2010 al vroeg om rekenregels waarmee trillingen kunen worden voorspeld, is die methode er nog altijd niet. Dat maakt het ingewikkeld om inzicht te krijgen wat je kunt verwachten als er ineens trajecten worden gewijzigd of 'spoorboekloos' wordt gereden. Moeten omwonenden rond het spoor beter worden beschermd? En zo ja, hoe dan? En tegen welke prijs? Help ons mee dit uit te zoeken.
De krimpgebieden aan de randen van Nederland dreigen onleefbaar te worden. De vergrijzing zet in rap tempo door, jongeren trekken weg, scholen lopen gevaar te moeten sluiten en de gezondheidszorg heeft de grootste moeite op peil te blijven. Zes krimpgemeenten in Groningen en de kop van Drenthe trekken daarom aan de bel: Stadskanaal, Westerwolde, Pekela, Veendam, Borger-Odoorn en Aa en Hunze maken zich grote zorgen over de voorzieningen in hun dorpen. Directe aanleiding is de sluiting van de Spoedeisende Hulp (SEH) in het nabijgelegen ziekenhuis. Gevreesd wordt dat de sluiting van de SEH zorgt voor een domino-effect en de leegloop uit de dorpen versterkt. De Monitor onderzoekt hoe we het op het platteland leefbaar houden. Hoe groot is de kloof met de Randstad en waar liggen de kansen voor deze krimpgebieden? Doet de overheid voldoende om het platteland aantrekkelijk te houden en te maken?
Patiënten die alsmaar opnieuw hun verhaal moeten vertellen, patiëntengegevens die onvindbaar of onleesbaar zijn, behandelingen die vertraging oplopen. Faxen en overtypen van patiëntengegevens is anno 2019 nog aan de orde van de dag. Oorzaak: ict-systemen in ziekenhuizen falen om goed met elkaar te communiceren. Hoe komt dat? En welke gevolgen heeft dit voor het ziekenhuispersoneel en de patiënt?
Veel Nederlanders maken zich zorgen over het plastic dat van alle kanten onze wateren in waait en stroomt. Ze zien dat het zich ophoopt en dat dieren er last van hebben. Vrijwilligers ruimen regelmatig onze stranden op. Maar hoe zit dat met onze rivieren en grachten: hoeveel plastic zit daarin? En wie moet het opruimen?
We hebben steeds meer herrie om ons heen. Een op de drie mensen wordt blootgesteld aan geluidniveaus die volgens wetenschappers onverantwoord hoog zijn. Het moet dus stiller. De vraag is alleen: hoe?
Je hoort het steeds vaker: een verwarde man of verwarde vrouw is gesignaleerd. Maar: wie zijn deze verwarde mensen en hoe is de hulpverlening rondom deze groep georganiseerd?
MSM, Glucosamine, vitamine D. Bijna de helft van de Nederlanders slikt voedingssupplementen, zoals vitaminepillen en kruidenpreparaten. Helpen deze middeltjes om gezond te worden en te blijven? ‘Baat het niet dan schaadt het niet’, denken veel mensen. Maar is dat wel zo? Volgens veel fabrikanten van voedingssupplementen is het noodzakelijk om bepaalde pillen te slikken. In winkels en op websites wordt klanten gouden bergen beloofd. Mag dit wel? In De Monitor een zoektocht naar het nut en de noodzaak van voedingssupplementen en de claims die worden gebruikt over de effecten ervan.
Plastics zijn in één woord fantastisch. We gebruiken ze voor onmisbare producten als brillen, babyflessen en injectienaalden. Ook gebruiken we ze voor ons luxe leven: zonder plastics bijvoorbeeld geen koffiezetapparaat, geen televisie en geen comfortabele tuinstoel. Tot slot verpakken we ons eten ermee; dankzij het kunststof laagje blijft onze komkommer schoon en kunnen we ‘m langer bewaren. Inmiddels lopen we echter tegen de keerzijde van ons massale plasticgebruik aan. Het goedje zwerft door onze natuur, waar dieren er last van hebben. En met het afval kunnen we nog steeds niet zoveel als we zouden willen. Er zijn immers honderden soorten plastics: de ene kunnen we goedkoop en makkelijk recyclen tot een nieuw product, de andere gaat linea recta de verbrandingsoven in. Een deel van ons plastic afval belandt bovendien aan de andere kant van de oceaan in armere landen, die het niet altijd goed kunnen verwerken. Wij onderzoeken hoe we omgaan met ons plastic: wie ruimt het op als het in de natuur komt? En wat gebeurt er met de plastics die we wel netjes inzamelen? Weet jij hier meer over? Laat het ons weten!!
Stel je hebt een flinke factuur gestuurd naar een bedrijf die niet betaald wordt. Na de zoveelste herinnering, bel je naar de Kamer van Koophandel. Het bedrijf staat niet meer ingeschreven en blijkt geturboliquideerd, maar jij hebt je geld nooit gezien. Hoe kan dit? Wij zoeken het uit.
Dit kabinet is van plan om een experiment te doen met een gesloten teelt en toevoer van cannabis aan coffeeshops. Tien gemeentes doen mee en in die gemeentes moet elke coffeeshop vervolgens ook meedoen. Na 4 jaar moet duidelijk zijn wat de effecten zijn van dit experiment op de criminaliteit en de volksgezondheid. Bovendien is dan duidelijk in hoeverre zo’n gesloten systeem haalbaar is. Wij duiken in dit experiment en zoeken uit of het zin heeft of niet.
Er sterven steeds meer mensen in een hospice in Nederland. Hoe is het gesteld met de kwaliteit van de zorg in de laatste levensfase in hospices? We gaan langs bij hospice Lansingerland in het Zuid-Hollandse Bergschenhoek, waar dag en nacht verpleegkundigen aanwezig zijn en vrijwilligers een onmisbare rol spelen in de zorg voor mensen die binnenkort hun laatste adem uitblazen. In dit bijna-thuis-huis zijn de taken van vrijwilligers en verpleegkundigen duidelijk afgebakend, maar dat blijkt niet in elk hospice het geval. In hoeverre is het wenselijk dat vrijwilligers zorgtaken uitvoeren, zoals het verschonen van patiënten of het toedienen van paracetamol of morfine?
Motorrijden is populairder dan ooit, maar daar zit ook een keerzijde aan. Luidruchtige motoren zorgen in steden, dorpen en op dijken voor veel geluidsoverlast bij bewoners. De herrie waarmee motorrijden gepaard gaat, wordt door sommige motorliefhebbers zelfs als een grondrecht gezien. Het lawaai van hun uitlaat is een belangrijk onderdeel van de lol. Uitlaten, die niet aan de geluidsnormen voldoen, zijn overal op internet en in de winkel te koop. En de politie? Die heeft andere prioriteiten. Hebben overlastgevende motorrijders vrij spel?
Het gaat slecht met de biodiversiteit in Nederland en we moeten de doelen van het klimaatakkoord halen. De landbouwsector is vervuilend en stoot veel stikstof uit.
Bestaat er een wonderpil waarmee je blijvend kilo's kunt kwijtraken of zijn dieetpillen ongezond en misschien zelfs wel gevaarlijk? De Monitor maakt een zoektocht door de wereld van afslankmiddelen. Zo bestaan er een afslankkuur waarvoor het zwangerschapshormoon HCG wordt gebruikt en pillen die inwerken op de hersenen: hiermee zou de lekkere trek afnemen. Wat is de rol van apotheken waar je afslankmiddelen kunt kopen? Misbruiken zij hun medische uitstraling voor de verkoop van retailproducten die helemaal niet werken?
Ouders staan buitenspel als ze ongewild de zeggenschap over hun meerderjarige kind in de zorg verliezen. Toch mogen zorginstellingen sinds 2014 een verzoek indienen tot ontslag van ouders als wettelijk vertegenwoordigers. Wat zijn de gevolgen? Onderzoeksplatform Investico, De Monitor en Dagblad Trouw duiken samen in de rol van bewindvoerders en mentoren voor mensen in zorginstellingen.
Sommige buurten worden geteisterd door rattenplagen. Ze verschuilen zich in struiken, rennen door de speeltuintjes van de kinderen of komen in het ergste geval binnen in huis. Als we niets doen wordt het in de toekomst alleen maar erger, zo stellen sommige deskundigen vast. Maar wie is verantwoordelijk om de rat te stoppen? En hoe kan het dat er vaak pas wordt ingegrepen als er al een rattenplaag is?
In de laatste 10 jaar groeide het logistiek vastgoed uit met maar liefst 10 miljoen vierkante meter in Nederland. Een onderdeel van dit vastgoed zijn de zogeheten megahallen, de XXL-distributiecentra. Verpesten ze het landschap en onze leefomgeving? Of bieden ze juist economische kansen en banen voor Nederland distributieland? Het Planbureau voor de Leefomgeving en het College van Rijksadviseurs kwamen hoe dan ook met een duidelijk advies: er moet beter worden nagedacht over het bouwen van megadistributiehallen in Nederland. Meer regie dus als het gaat om de grote XXL-distributiehallen. Maar wie dient de touwtjes in handen te nemen? En hoe kan de wildgroei van verdozing het beste aangepakt worden?
Steeds minder jongeren roken sigaretten. Dat lijkt goed nieuws, maar jongeren experimenteren wel steeds meer met e-sigaretten. Zij worden vaak verleid door de lekkere zoete smaakstoffen die toegevoegd kunnen worden aan e-sigaretten. Eenmaal begonnen met de e-sigaret? Dan is de overstap naar tabak roken makkelijk gezet, zo denken artsen en onderzoekers. Zij vrezen voor een epidemie aan jonge e-rokers, net als in de Verenigde Staten. Daar overleden afgelopen maanden meerdere jongeren na het rommelen met THC (de werkzame stof in cannabis) in e-sigaretten. Zijn de zorgen terecht? En hoe schadelijk en ongezond is de e-sigaret eigenlijk?
Kinderen die stotteren of autisme hebben: bij sommige religieuze bewegingen is dit het werk van de duivel. Zoals bij de christelijke beweging 'The Last Reformation', die aan duiveluitdrijvingen doet bij kinderen. De organisatie is van oorsprong Deens, maar doekte daar haar activiteiten op nadat stelselmatige duiveluitdrijvingen bij kinderen in dat land als kindermishandeling bestempeld werden. Leider Torben Søndergaard verhuisde zijn opleidingsinstituut naar Nederland. En ook hier vinden duiveluitdrijvingen plaats bij kinderen, zo blijkt uit een analyse van beelden van deze uitdrijvingen. Moeten we dit soort activiteiten toestaan onder het mom van vrijheid van godsdienst en opvoeding? Of moeten deze kinderen in bescherming worden genomen? En zo ja: hoe dan?
Per jaar krijgen duizenden mensen een maagverkleining en vallen enorm af. Sommige mensen raken zelfs de helft van hun totale gewicht kwijt. De eerste jaren na de operatie zijn zwaar, maar vaak wel een jubelfase. Na een paar jaar gebeurt er echter iets gek. Alle mensen die de operatie ondergaan worden weer wat zwaarder, maar sommige mensen krijgen opnieuw obesitas. Waarom werkt de operatie niet voor de rest van je leven? En hoe zicht het met de begeleiding van mensen die een maagverkleining krijgen, maar moeite hebben om daarna gezond te leven? Zijn ziekenhuizen eerlijk over het succes van de operatie op de lange termijn?
Koffiebekers, eierdozen, frietbakjes en zelfs regenponcho's, we komen steeds meer producten van composteerbaar plastic tegen. Consumenten kopen ze graag, want het geeft een beter gevoel dan het kopen van fossiel plastic. De vraag is alleen: Wordt het ook echt gecomposteerd? En is dit dan de oplossing voor ons plasticprobleem?
Je contract wordt niet verlengd nadat je je baas vertelt hebt dat je zwanger bent of je wordt na de bevalling in een lagere functie gezet. Het zijn vormen van zwangerschapsdiscriminatie op de werkvloer. Het mag niet van de wet, maar het gebeurt wel. Hoe kan het dat dit anno 2020 nog steeds gebeurt? Het College voor de Rechten van de Mens pleit voor heldere doelen om het aantal gevallen van zwangerschapsdiscriminatie terug te dringen. Het ontving namelijk in 2018 de meeste vragen en meldingen over deze vorm van ongelijke behandeling. De Monitor onderzoekt hoe het kan dat deze vorm van discriminatie anno 2020 nog steeds regelmatig voorkomt. Wat is de rol van zwangere vrouwen zelf? En doen werkgevers en overheid genoeg om vrouwen gelijke kansen te geven, ook tijdens hun zwangerschap?
Hoofdpijn, vermoeidheid, concentratieverlies en stress. Werken in een grote open ruimte met meerdere collega's is voor veel mensen belastend. Het kan zelfs leiden tot verzuim. Volgens sommigen zelfs tot een burn-out. Bellende collega's, geklets over privéleven, steeds een ander bureau. De arbowetgeving en bestaande normen voor het werken in de kantoortuin zijn vaag en ingewikkeld. Waar kan je heen als je ziek wordt van de kantoortuin?
Koffietentjes, bakfietsen, luxe koopappartementen: het straatbeeld in sommige Rotterdamse buurten is de afgelopen decennia drastisch veranderd. Huurders moeten soms vertrekken uit hun buurt, omdat hun woning de sloopkogel krijgt. Rotterdam wil midden- en hoge inkomens aantrekken. Gaat dit ten koste van de bewoners met een kleinere portemonnee? Voelt iedereen zich nog welkom in deze stad?
Red de Rechtsbijstand!’ ‘Recht voor iedereen!’ Sociaal advocaten gingen afgelopen tijd de straat op voor behoud van de rechtshulp aan mensen met een kleine beurs. Staat het rechtssysteem onder druk?
We krijgen na onze eerste uitzending veel tips over demonenuitdrijving bij minderjarigen door heel Nederland. Waar vindt dit plaats en hoe beschermen we deze kinderen?
Voor 60 tot 120 euro per sessie beloven bedrijfjes als Neurobics, Brainfit, Neurobalans en Breinrevisie je af te helpen van je slapeloosheid, burn-out, angsten, maar ook adhd en autisme. Door neurofeedback, een hersentraining waarbij het brein verkeerd gedrag afleert. Wat is dit voor wondermiddel en hoe werkt het? In de wetenschappelijke wereld wordt er gefronst, maar talloze mensen zeggen dat ze er veel baat bij hebben. Sterker, verschillende afgestudeerde psychologen bieden zelf neurofeedback aan. Wie een behandeling ondergaat, is al gauw enkele duizenden euro's kwijt. Onder het kopje 'alternatieve geneeswijzen' bieden sommige verzekeringsmaatschappijen een vergoeding, maar lang niet allemaal. De Monitor duikt in de wonderlijke wereld van neurofeedback.
Huisartsen, verpleegkundigen, specialisten en ambulancemedewerkers, ons zorgpersoneel staat aan de frontlinie in deze bizarre tijden. Hoe gaat het met hen? Wat maken ze mee? En wat zijn de uitdagingen? Via video's, WhatsApp en Skype houden ze ons op de hoogte van hun wel en wee.
De meeste ouders zullen weinig zorgen hebben over de gevolgen van het coronavirus voor hun kind, maar voor ouders van kinderen met een ernstige meervoudige beperking (EMB) is dat compleet anders. De ingewikkelde dagelijkse verzorging is nog lastiger geworden. Dagbestedingen zijn dicht, verpleegkundigen komen soms niet meer aan huis en materialen zoals handschoenen raken op. De gevolgen van de coronacrisis hebben een enorme invloed op EMB-kinderen die bij een gewoon griepje soms al op de ic komen te liggen. Want hoe zit het met de beschikbaarheid van bedden op de kinder-ic's in de overvolle ziekenhuizen? En wat als je als ouder ziek wordt, wie zorgt er dan nog voor je zorgbehoevende kind?
In deze tijden van corona werken heel veel mensen thuis, maar er komt een moment dat je weer naar je werk moet. Waarschijnlijk zijn je ideeën over hygiëne dan veranderd. Sowieso geef je voorlopig nog geen handen. En die anderhalve meter afstand houd je ook nog maar even vol, want vooralsnog is er geen vaccin voor corona. Misschien denk je terug op kantoor wel: hoe coronaproof is het hier eigenlijk, met al die mensen, soms dicht op elkaar? Met al die flexbureau's, gedeelde telefoons en toetsenborden, deurklinken en koffiezetapparaten die jij en al je collega's steeds aanraken? Hoe zit het met bacteriën en virussen op je werk? Hoe verantwoord is het werken met collega's straks, als corona nog onder ons is?
Het vinden van een betaalbaar huis is voor sommigen een onmogelijke opgave. Wachtlijsten voor sociale huur kunnen oplopen tot wel zestien jaar. Particuliere huurbedragen rijzen soms de pan uit. Een goedkopere woning krijgen is niet altijd eenvoudig in tijden van woningnood. Als je net gescheiden bent bijvoorbeeld en snel een nieuwe woning nodig hebt. Of als je tijdelijk huurcontract afloopt en het huis uit moet. Waar kun je dan naar toe? Ook de coronacrisis brengt voor sommigen onzekerheden met zich mee. Met minder werk en inkomsten is de angst om straks de huur niet meer te kunnen betalen niet ongegrond. Nu al slapen steeds meer mensen met een baan op de bank bij een vriend, in hun auto op een vakantiepark, of ze belanden in de opvang. Economische daklozen, heten ze ook wel. Mensen met een inkomen, maar zonder grote psychische problemen of verslaving. En zonder woning. Hoe helpen we hen aan een thuis?
Wat betekent corona voor de geestelijke gezondheidszorg? De Monitor volgt behandelaars en patiënten tijdens de coranacrisis. Hoe gaat het met ze? Al lang proberen veel GGZ-instellingen meer zorg online aan te bieden, maar contact met je behandelaar via een beeldscherm leidde vaak tot scepsis bij medewerkers én patiënten. Nu wordt de GGZ gedwongen om digitaal te gaan. Wat betekent dat voor de toekomst van de zorg? En wat doet het met patiënten als ze hun behandelaars niet meer in levenden lijve ontmoeten?
De theaterwereld lijdt grote verliezen door de coronacrisis. Honderden voorstellingen zijn afgelast en theaterdirecteuren schreeuwen moord en brand. Een op de drie Nederlandse schouwburgen dreigt het nieuwe theaterseizoen niet te halen indien extra overheidssteun uitblijft. Ook theaterproducenten dreigen om te vallen en zelfstandigen in de culturele sector kloppen massaal aan bij hun gemeente voor steun. Kaalslag in het culturele landschap ligt op de loer. Maar hoe wordt de pijn verdeeld tussen makers, producenten en het theater? En wat gebeurt er met jouw theaterkaartje?
Vanwege de coronacrisis zijn scholen gedwongen online onderwijs te geven aan thuiszittende leerlingen. Maar wat blijkt: de leerkrachten krijgen niet met alle kinderen contact, bijvoorbeeld omdat ze helemaal geen computer hebben of omdat er thuis allemaal problemen spelen. Kwetsbare leerlingen hebben het door corona zwaarder, omdat het normale contact met school is weggevallen. Dat blijkt ook uit een eerste onderzoek, half mei, van de onderwijsinspectie: er is een grote groep leerlingen voor wie onderwijs op afstand moeizaam verloopt of helemaal niet lukt. De Amsterdamse wethouder van onderwijs, Marjolein Moorman, maakt zich zorgen: 'School moet een gelijkmaker zijn voor kinderen. De plek waar het niet uitmaakt wat je achtergrond is. Maar door corona maakt de thuissituatie ineens nog meer het verschil'. Wij onderzoeken hoe de scholen daarmee omgaan. Wordt er hulp geregeld, is er goede samenwerking met jeugdhulpverlening?
Dit is het moment om de schuur eens flink op te ruimen, en oude tuinstoelen en gieters naar de milieustraat te brengen. Maar wat gebeurt daarmee in coronatijd? Plastic recyclers hadden al last van de moordende concurrentie van goedkoop nieuw plastic. En de coronacrisis maakt het er allemaal niet beter op. Ze kunnen hun voorraad aan de straatstenen niet kwijt. Waar moeten die duizenden zakken vol plastic snippers nu naartoe? Welke maatregelen kunnen onze recycling redden?
We bestellen steeds vaker online. Maar veel onderaannemers van PostNL, die driekwart van de pakketten bezorgen voor het oude staatsbedrijf, klagen over tarieven waar ze nauwelijks van kunnen rondkomen. Zo ook Ruud Wassenaar, die een van honderden onderaannemers is van PostNL. Hij worstelt financieel en vindt dat PostNL zijn onderaannemers uitknijpt. Zomaar stoppen is lastig, omdat hij chauffeurs in loondienst heeft en investeringen heeft gedaan in zijn bedrijf. 'Ik zit klem', zegt Wassenaar die zich als voorzitter is van de Belangenvereniging voor Pakket en Distributie inzet voor een hogere vergoeding. Klopt het dat ondernemers van PostNL geen passende vergoeding krijgen voor hun werk? En waarom zijn sommigen zo angstig om openlijk kritiek te uiten op de Nederlandse marktleider in pakketten?
Elijah is 17 en heeft klassiek autisme. Voor een schoolopdracht verdiepte hij zich in het verband tussen autisme en vaccineren en stuitte op therapieën die bedoeld zijn om autisme te genezen. De therapieën zijn veelal gestoeld op het (onbewezen) idee dat autisme veroorzaakt wordt door vaccinaties. Elijah stelt sindsdien alles in het werk om de therapieën verboden te krijgen. Uiteindelijk belandt hij bij staatssecretaris Blokhuis van het ministerie van Volksgezondheid. Gaat hij Elijah helpen?
Op warme dagen slapen vrachtwagenchauffeurs overdag of ’s nachts vaak in een hete cabine. Chauffeurs die slecht slapen kunnen een gevaar zijn op de weg. Kan een stand-airco, een airco die het ook doet als de vrachtwagen stilstaat, helpen om chauffeurs beter te laten slapen? Internationaal vrachtwagenchauffeur Aschwin Cannoo denkt van wel. We volgen hem in zijn strijd om de stand-airco wettelijk verplicht te krijgen. Volgens Cannoo is een stand-airco niet alleen comfortabel voor de chauffeurs, maar is het essentieel voor de verkeersveiligheid op de Europese wegen.
'Het idee dat de terugkeerders na de oorlog financieel zo behandeld werden en het hen zo moeilijk werd gemaakt om hun bezittingen gecompenseerd te krijgen, dat voelt voor mij als groot onrecht dat rechtgezet moet worden.' Frank Andriesse wil dolgraag weten wat er gebeurd is met het familiepand dat zijn vader terugkreeg, nadat hij na de oorlog terugkeerde uit verschillende concentratiekampen. Zijn vader heeft Frank verteld dat hij het huis in Eindhoven binnen een dag moest verkopen en de opbrengst meteen heeft moeten afdragen. In sommige gemeenten moesten joden na de oorlog een belastingschuld afbetalen voor de jaren dat ze geen belasting hadden afgedragen terwijl ze in de kampen zaten. Nu Frank Andriesse dat weet, wil hij onderzoeken of dat ook de reden was waarom zijn vader het huis van zijn ouders noodgedwongen moest verkopen. Hoe kom je erachter wat er na de oorlog met je familievastgoed gebeurd is en hoe er rechtsherstel heeft plaatsgevonden?
Het zal je maar gebeuren. Je zit opgescheept met een industrieterrein vol met 1300 lekkende vaten, gevuld met giftig blusschuim. Ze zijn niet van jou, maar staan wel op jouw terrein. Wat moet je dan? Samen met Follow The Money duikt De Monitor in de wereld van gore grond. Hoe kan het dat op een bedrijventerrein in Doetinchem 1,3 miljoen liter PFAS-houdend blusschuim staat opgeslagen? Veel meer dan de vergunde 10.000 liter. Waarom werd er niet ingegrepen toen de vaten begonnen te lekken? En wie krijgt uiteindelijk de rekening gepresenteerd?
Ons nieuws van een jaar geleden dat één miljoen Nederlandse huizen dreigen te verzakken, heeft nogal wat teweeg gebracht. Bij het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) komen sindsdien dagelijks tientallen meldingen van scheuren en verzakte huizen binnen. En ook onze mailbox stroomt na de uitzending vol met tips vanuit heel Nederland. Inmiddels is het aantal gemeenten waaruit meldingen komen flink opgelopen. Ook mensen uit het oosten en zuiden van het land melden zich, terwijl dat niet per se de gebieden zijn waar de bodem daalt. Wat is daar aan de hand?
Robin heeft al enkele jaren een conflict met de Sociale Dienst over zijn bijstandstuitkering. Volgens hen heeft hij gefraudeerd, de zogenoemde inlichtingenplicht geschonden en daarom onterecht geld van de gemeente gekregen. Door het conflict is ook zijn schuldhulpregeling stopgezet. Volgens Robin zijn de aantijgingen van de gemeente onjuist en heeft hij bovendien e-mails die zijn gelijk kunnen aantonen. De Monitor volgt Robin in zijn strijd voor een betere en schuldenvrije toekomst. Inmiddels wonen Robin en zijn vrouw overal en nergens, staan niet meer ingeschreven in de Basisregistratie Personen en hebben een schuld van een ton. Een situatie waaraan zij zich nog maar moeilijk kunnen ontworstelen. Robin: 'Onze levens zijn verwoest, dit is buitenproportioneel.' Fraude mag niet lonen, maar sommige bijstandsgerechtigden worden hard aangepakt. Ook als er sprake is van een 'foutje' of te laat gestuurde informatie. De Monitor onderzoekt of gemeenten niet te streng zijn voor bijstandsfraudeurs? Sinds de invoering van de Participatiewet moeten bijstandsgerechtigden de gemeente over alles informeren wat van invloed kan zijn op hun uitkering, de zogenoemde inlichtingenplicht. Maar dat gaat ook wel eens mis: mensen vergeten te melden dat ze een harde schijf verkocht hebben via Marktplaats of een en-ofrekening hebben met hun hoogbejaarde moeder. Dan kan je beticht worden van fraude, ook al is er geen opzet in het spel. Met alle gevolgen van dien voor uitkering én schuldhulpverlening. Schiet de jacht op fraudeurs hiermee niet haar doel voorbij en zijn gemeenten niet te streng voor vaak toch al kwetsbare burgers?
Eva heeft astma waarvoor ze medicijnen gebruikt. Regelmatig krijgt ze van de apotheek andere geneesmiddelen mee dan ze gewend is. Daar is ze niet blij mee, want ze wordt er moe en benauwd van. Ondanks dat de arts 'medische noodzaak' op het recept zet, wil de apotheek niet zomaar haar vertrouwde middel meegeven. Volgens de apotheker moet ze eerst een alternatief hebben geprobeerd voordat ze haar eigen medicijn weer kan krijgen. Dat heeft te maken met het beleid van Eva's zorgverzekeraar, die wil dat ze een goedkoper middel gebruikt. Eva is niet de enige die last heeft van medicijnwisselingen, zo blijkt uit de vele tips die we binnenkrijgen. Heel wat mensen raken ontregeld omdat ze een andere middel krijgen dan ze gewend zijn. Hoe verantwoord is het wisselen? En wie bepaalt er eigenlijk welk medicijn je krijgt?
De helft van de vrachtwagenchauffeurs overtreedt de rij- en rusttijdenwet. Dat blijkt uit een enquête van De Monitor in samenwerking met FNV Transport en Logistiek, CNV Vakmensen en Stichting Chauffeursnieuws onder ruim 1800 vrachtwagenchauffeurs. Wat betekent dit voor de verkeersveiligheid?
Veel hulpverleners ervaren regelmatig geweld tijdens hun werk. Zeker nu in tijden van corona niet iedereen zich aan de regels wil houden. ​Joeri is politieagent en werd een jaar geleden midden op de dag knock-out geslagen. Het overkwam ook ambulancemedewerkster Hanna die in haar gezicht geslagen werd door een patiënt. Geweld tegen hulpverleners wordt ook door politiek Den Haag niet geaccepteerd. Maar cijfers laten zien dat het geweld alleen maar toeneemt. Zeker nu in tijden van corona niet iedereen zich aan regels wil houden. Hoe kunnen we geweld tegen hulpverleners indammen?
Marko kocht een voormalig schietterrein van de politie. Op papier is het schoongemaakt natuurgebied. In de praktijk een bosperceel vol met loden kogels. Had hij dit kunnen weten? Samen met Follow the Money duikt De Monitor in de wereld van gore grond. Waarom is het schietterrein van Marko niet goed opgeruimd? Wie is hier verantwoordelijk voor? En wat heeft de politie te verzwijgen?
Niet alleen in Groningen wordt gas gewonnen. Daarbuiten telt Nederland meer dan 200 gasveldjes en groeit het verzet daartegen. Het Canadese bedrijf Vermilion boort onder meer in Overijssel, Drenthe en Friesland naar gas, maar stuit op stevig verzet. Bewoners vrezen een herhaling van de ellende in Groningen. Is hun angst gegrond?
