Pierwszy odcinek „Sondy” został wyemitowany w 1977 roku z okazji wystrzelenia sondy Voyager. Co wiedzieliśmy o kosmosie wtedy, a co wiemy dziś?
Natura podpowiada nam najlepsze rozwiązania. Tylko dlaczego jest zawsze pięć kroków przed nami?
Dzisiejsze roboty są od nas nie tylko szybsze i silniejsze. Posiadają również cechy do niedawna przypisywane wyłącznie ludziom. Czy mają także duszę?
Czy mieszkańcy miast muszą koniecznie stać w korkach i oddychać zanieczyszczonym powietrzem? W tym odcinku zajmujemy się największymi problemami współczesnych metropolii.
Czy ćwicząc odpowiednio długo jesteśmy w stanie bić rekordy w nieskończoność? Gdzie znajduje się granica możliwości naszego organizmu?
Co można powiedzieć o człowieku na podstawie śladów, które zostawia? W tym odcinku badamy włos, odcisk palca i charakter pisma pięknej nieznajomej.
Nigdy wcześniej w historii nie mieliśmy takich możliwości komunikowania się z innymi ludźmi. Jak korzystamy z dobrodziejstw Globalnej Wioski?
Gdzie jest najwięcej bakterii? Czy powinniśmy się ich bać? W tym programie zastanawiamy się, jak dokładnie powinniśmy się myć.
Diagnostyka człowieka zmieniła się diametralnie. I nie chodzi o to, że uzyskiwane obrazy wnętrza ciała są coraz dokładniejsze. Nie chodzi nawet o to, że mogą być w 3D. Zmiana polega na tym, że nauczyliśmy się obserwować organizm w działaniu.
Zielone źródła energii rozwiążą wszystkie problemy ludzkości – mówią jedni. To drogie fanaberie – twierdzą inni. Nie zawsze i nie wszędzie można stosować wiatraki i panele słoneczne. Kiedy więc stosować zielone źródła?
Czym jest sen i do czego jest nam potrzebny? Nauka wciąż szuka odpowiedzi na te pytania. Co wiemy już dziś?
Śmieci to pieniądze. Jak można na nich zarobić?
Cyborgizacja to wzbogacanie człowieka przez urządzenia elektroniczne. Nie ma już od niej odwrotu i nie może być. Mimo że temat budzi wiele emocji, głównie negatywnych, to dzięki cybernetyce setki tysięcy ludzi żyją i funkcjonują w społeczeństwie.
Czym tak naprawdę jest prognoza pogody? Mówi się, że „klimat jest tym, czego się spodziewasz; pogoda jest tym, co dostajesz”. Dlaczego w XXI w. nie jesteśmy w stanie przewidzieć pogody? Nie potrafimy też jej regulować, wykorzystać, zrozumieć.
Od zmysłów zależymy na każdym kroku, to one dostarczają nam informacji o świecie. Choć na nich polegamy, dość łatwo je zmanipulować. I być może właśnie to powoduje, że jesteśmy ludźmi i zachowujemy się jak ludzie, a nie jak roboty.
Dobry transport to klucz do potęgi. Każda cywilizacja - niezależnie od czasów - zależała od sprawnego transportu. Gdy drogi były sprawne, kraj rozwijał się szybko. Gdy król zaniedbywał rozwój sieci transportu, kraj podupadał...
Czas to jedna z tych wielkości fizycznych, które są chyba najbardziej abstrakcyjne i... nieuniknione. Potrafimy zatrzymać jadący samochód, ale z czasem to niemożliwe. A może da się to zrobić?
Skąd jesteśmy, kim jesteśmy, dokąd zmierzamy? Ludzie „narodzili się” w Afryce. Tego uczymy dzieci w szkole. Ale może to wcale tak nie wyglądało? A nawet jeżeli tak było rzeczywiście, to jacy byliśmy w Afryce? Tacy jak teraz?
Nie znamy innej niż Ziemia planety, na której istnieje życie. Nie znamy, ale to nie znaczy, że takich planet nie ma. Na Marsie najprawdopodobniej życie istniało, na księżycach Jowisza, Saturna najpewniej wciąż istnieje...
To ostatni premierowy odcinek pierwszego sezonu, a w nim m.in. trzy największe odkrycia naukowe ostatniego roku.
W zdrowym ciele, zdrowy duch, a w starym ciele? Chcielibyśmy, żeby nasze ciało nigdy nie było stare. Czy istnieje eliksir młodości? Czy wynaleziono już sposób na to, by żyć wiecznie? Jeszcze nie. Ale chyba jesteśmy bardzo blisko rozwiązania zagadki nieśmiertelności.
Nie igra się z miłością. Mówi się, że od miłości do nienawiści krótka droga. A jak to wygląda z punktu widzenia neurologa? O miłości wiemy wszystko i nic. Sprawdźmy, jak się zakochać, jak odkochać, jak przestać nienawidzić i czy jest lekarstwo na miłość?
Drugi sezon cyklicznego programu popularnonaukowego, prowadzonego przez dr. Tomasza Rożka. Inteligentne rośliny? Brzmi jak żart. A jednak. W tym odcinku opowiemy o tym, jak rośliny komunikują się z sobą, jak oszukują i jak czują.
Notatki ludzkości. Komunikacja kojarzy się z autobusem miejskim, język z lekcją w szkole, a zapisywanie informacji z zeszytem albo klawiaturą komputera. A tymczasem komunikacja, język i zapisywanie informacji to podstawa naszej cywilizacji.
Spoglądając w gwiazdy na nocnym niebie można by odnieść wrażenie, że wszechświat jest oazą spokoju. Ale to tylko złudzenie. Globalne zagrożenia możemy podzielić na dwie grupy. Jedne to takie, które można przewidzieć. Przewidzieć, wcale nie znaczy jednak, że przeciwdziałać. O tych drugich dowiemy się na kilka sekund przed zagładą...
Społeczeństwo owadów. Mówimy owady, a myślimy brzęcząca mucha, kłujący komar albo gryząca mrówka. Owady stworzyły najstarsze społeczności na tej planecie. Dowiemy się, jak one funkcjonują, poznamy najbardziej zaskakujące zachowania owadów...
Większości z nas Bałtyk kojarzy się z brudną wodą i nieprzyjazną pogodą. W rzeczywistości woda ma specyficzny odcień nie z powodu brudu, tylko specyficznej flory. Pogoda cóż, Bałtyk jest morzem północnym. Jak powstał i jak się zmienia? Jak kształtuje pogodę a jak rozwój krajów, które nad nim leżą. Co znajduje się na jego dnie i jak to się stało, że choć jest w środku bodaj najbardziej cywilizowanego i rozwiniętego kontynentu, jest jednym z najmniej zbadanych akwenów?
Powód dla którego jemy, jest dla wszystkich jasny. Musimy czerpać energię. Ale gdzie np. w pomarańczy, kromce chleba czy kawałku mięsa ta energia się znajduje? Skąd się tam wzięła? Bez jedzenia nie ma życia. Ale czy to co jemy jest zdrowe? Czym jest tabela kodów E? Czy jest sens spożywać suplementy diety? Jak w przyszłości będzie wyglądał nasz stół? Będą na nim glony, owady czy modyfikowane genetycznie(sztuczne) mięso?
Patrzymy na niego niemal codziennie, ale niewiele wiemy o jego wpływie na nasze życie. Księżyc był kiedyś częścią Ziemi. Gdyby nie kolizja, do której doszło, gdy Ziemia nie była jeszcze w pełni uformowana, nie mielibyśmy naturalnego satelity.
To będzie historia o obcych. O obcych, którzy żyją w naszych ciałach. O tym, że tworzą system tak skomplikowany i szczelny, że do dzisiaj nie jesteśmy w stanie go w pełni zrozumieć. System, który się uczy i który umożliwia nam życie.
W tym odcinku zastanawiamy się, skąd się bierze energia w benzynie. Jak powstała ropa naftowa i jaką rolę w jej upowszechnieniu mieli Polacy. Śledzimy drogę paliw płynnych – od wydobycia, poprzez przeróbkę w rafinerii i na stacji benzynowej skończywszy.
Zwierzęta otaczają nas, nie potrafimy bez nich funkcjonować. Niektóre z nich hodujemy dla mięsa, inne dla mleka, a także dla rozrywki. Ale przeważająca większość z nich żyje na wolności. Jak widzą? Jak słyszą? Czy mają tyle zmysłów ile człowiek?
Mówiąc o uzależnieniach, myślimy o narkotykach. Ale substancji uzależniających w naszym otoczeniu jest bardzo dużo. Wśród nich są takie, których nie podejrzewa się o jakiekolwiek negatywne działanie, bo są używane codziennie.
W Sondzie 2 wiele razy próbowano znaleźć odpowiedź na pytanie: co różni nas od zwierząt? To jedno z tych pytań, na które być może nigdy nie poznamy pełnej odpowiedzi. Są za to odpowiedzi cząstkowe.
Światło wciąż jest dla nas tajemnicą. Czemu w kosmosie jest ciemno? Dlaczego jest widno pod stołem, choć żyrandol wisi wyżej? Czemu światło żarówki żarowej jest dla nas przyjemne, a jarzeniówki budzą w nas niepokój? I czy kolory istnieją?
Codziennie korzystamy z internetu, karty kredytowej i telefonu. Bywamy w miejscach publicznych, gdzie widzą nas kamery monitoringu. Czy dzisiaj możliwa jest jeszcze anonimowość? Czy jej brak oznacza większe bezpieczeństwo?
Puszcza Białowieska podlega ochronie od co najmniej 600 lat. Stare drzewo znajdujące się w lesie pierwotnym jest nośnikiem genów, które są oryginalne i charakterystyczne tylko dla tego regionu świata. Jest to ogromnie istotne...
Są trzy filary bezpieczeństwa na drodze: samochód, umiejętności, otoczenie (jakość jezdni). Codziennie miliony ludzi korzystają z komunikacji kołowej. Po polskich drogach jeżdżą setki tysięcy samochodów. Co chroni ich pasażerów?
Nasz mózg jest najdoskonalszym i najbardziej złożonym urządzeniem we wszechświecie. Pasjonujące jest jednak nie tylko to jak jest zbudowany, ale przede wszystkim w jaki sposób radzi sobie z postrzeganiem rzeczywistości. Odcinek będzie próbą zrozumienia tego jak odnajdujemy się w przestrzeni. Po to by w niej funkcjonować, wszystko musimy narysować na mapach. I tak poza tymi tradycyjnym kojarzonymi z lekcjami geografii mapami istnieją mapy mózgu i mapy wszechświata. Więcej! Istnieją nawet mapy myśli. Do czego są nam potrzebne mapy? Dlaczego wyrysowane na nich informacje zapamiętujemy szybciej niż te spisane tekstem. I może najważniejsze. Czy to prawda (a jeżeli tak to dlaczego) że kobiety mają gorszą orientację w przestrzeni niż mężczyźni?
Czy robienie głupich rzeczy jest przeciwieństwem robienia rzeczy mądrych? Okazuje się że nie do końca. Irracjonalne decyzje są także oznaką inteligencji. Mózg człowieka z jakiegoś powodu nie zawsze działa jak optymalnie zaprogramowany mechanizm. Popełnia błędy, podejmuje głupie decyzje, daje się ponosić emocjom. Ale to właśnie te cechy powodują, że jesteśmy ludźmi. W dłuższej perspektywie czasu to co powinno działać na naszą niekorzyść, jest źródłem naszego sukcesu. Odcinek będzie próbą zrozumienia tego fenomenu.
Tworzywa sztuczne są obecne w każdej dziedzinie naszego życia. Dzięki nim można przechowywać i transportować żywność, dzięki nim bezpieczniej jest w samochodzie, cieplej i wygodniej w domu. Nie sposób wymienić wszystkich zastosowań tworzyw sztucznych.
Bez wody nie byłoby życia. Skąd się wzięła na Ziemi i kiedy nam jej zabraknie? Gdzie szukać jej w kosmosie? Czemu ciepła woda zamarznie szybciej niż zimna? Jaką wodę powinniśmy pić, aby żyć zdrowo? Czym woda mineralna różni się od źródlanej?
Ludzie żyją na ziemi od 200 tysięcy lat, a dominują góra od kilku tysięcy. Dinozaury dominowały przez 160 milionów lat! Jakie były? Gdzie mieszkały? Jak wyglądała ziemia za ich czasów? Gdzie odnaleziono „polskie dinozaury”?
Na profilu Sondy 2 na Facebooku ogłosiliśmy plebiscyt na najciekawsze odkrycia naukowe ostatnich miesięcy. Spośród wielu zgłoszeń nasi stali goście wybrali cztery, które uznali za najważniejsze dla rozwoju nauki. Piątego laureata wybrał dr Tomasz Rożek.
Trzeci sezon programu rozpoczyna się od odcinka o smogu w Polsce. Słynny już eksperyment z wacikiem przeprowadzony przez dr Rożka w styczniu tego roku błyskawicznie podbił Internet, uświadamiając wielu ludziom z jak niebezpiecznym zjawiskiem mamy tu do czynienia.
W tym odcinku rozmowy o pamięci. Dlaczego czasami pamiętamy wydarzenia sprzed wielu lat, a mamy kłopot z przypomnieniem sobie tych z wczoraj? Dlaczego nie pamiętamy porodu i życia przed porodem? Gość odcinka: Tomasz Witkowski.
Genetyka a właściwie modyfikacje genetyczne wciąż budzą ogromne emocje. Czy słusznie? Jak się okazuje geny modyfikujemy od zawsze. Co tak naprawdę oznacza hasło GMO? Dlaczego się go boimy, skoro może uratować ludzkość przed głodem?
W tym odcinku przeniesiemy się w czasie do drugiej połowy XIX wieku. Nauka zna jedynie 63 pierwiastki, choć tajemnicą pozostaje wciąż proces ich powstawania. W carskiej Rosji Dmitrij Iwanowicz Mendelejew układa pasjansa. Na kartach nie ma jednak symboli trefla czy karo, a masy atomowe znanych pierwiastków. Tak zaczyna się fascynująca historia niezwykłej tabeli, w której zawarto wszystkie informacje o całym wszechświecie.
Bohaterem tego odcinka jest pies – najstarszy przyjaciel człowieka. Według jednej z teorii pochodzi od wilka szarego. Początki udomowienia sięgają okresu sprzed 30 tys. lat. Kiedyś pies pomagał w transporcie, polował z człowiekiem, tropił, bronił. A dzisiaj?
Jak dźwięk wpływa na człowieka? Dlaczego niektóre dźwięki nas pobudzają a inne usypiają? Jak zaprojektować idealną salę koncertową. Czy taka w ogóle istnieje? W odcinku rozmawiamy także o chorobach słuchu i sposobach zapobiegania im. Gościem odcinka jest Michał Krupiński.
Co roku na świecie ginie kilkaset gatunków zwierząt, a większość z nich pozostaje nieodkryta przez człowieka. Za wiele z tych przypadków odpowiadają ludzie. Jak to możliwe, że tak wiele zwierząt znika w tak krótkim czasie? Na to pytanie odpowie dr Andrzej Kruszewicz, ornitolog, weterynarz i dyrektor warszawskiego zoo.
Cukier, mąka, sól nazywane cichymi zabójcami - stają się najczęstszą praprzyczyną przedwczesnej śmierci w krajach cywilizowanych. Co w nich takiego jest, że uzależniają i rujnują nasze zdrowie? Można starać się eliminować, musimy jednak czymś je zastąpić.
Historia powstania państwa polskiego jest fascynująca, m.in. dlatego, że jego początki wciąż są tajemnicą. Skąd wywodzą się Polacy? Czy nasi pierwsi władcy byli wikingami? Czy w naszych żyłach płynie krew włoska, norweska, hinduska?
Dlaczego mosty się nie zawalają? Co wspólnego ma z nimi zwykły makaron? Jakie prawa fizyki nimi rządzą i jakie mosty w Polsce i na świecie warto obejrzeć? Dziś w programie wszystko o mostach i tunelach. Nie zabraknie przypomnienia o największych porażkach w konstrukcjach mostów i tuneli. Gościem odcinka jest dr Michał Krupiński z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie
Dlaczego kłamiemy? Czy świat mógłby funkcjonować bez kłamstwa? Jak to jest, że nabieramy się na kłamstwa aktorów w teatrze? Czy zwierzęta także kłamią?
Warszawa, syrena i fiat 126 – to niegdysiejsze gwiazdy na firmamencie polskiego przemysłu motoryzacyjnego. Błyszczały też w programie dr Tomasza Rożka. Obecnie, tak jak żuki, nysy, polonezy,czy stary – trudno je spotkać na naszych drogach. A co obecnie dzieje się w polskiej motoryzacji?
Pod koniec XIX wieku Henri Bequerel w swoim laboratorium zupełnie przypadkowo odkrywa promieniotwórczość naturalną. Badał inne zjawisko, polegające na świeceniu niektórych materiałów.
Temat odcinka: Historia Wisły. Nazwa rzeki istnieje ponad 2000 lat. Przez wieki ulegała przekształceniom brzmieniowym, aby ostatecznie zostać Wisłą. Pierwsze wzmianki pojawiły się już u starożytnych Rzymian w 5. roku przed naszą erą. Ile rzeka ma źródeł i jak długo płynie do Bałtyku? 2017 jest Rokiem Rzeki Wisły.
Drzewa są najbardziej długowiecznymi organizmami żywymi na Ziemi. Według niektórych szacunków, mogą żyć nawet 8-9 tys. lat. Kiedy tak naprawdę powstały? Jak daleko sięga ich historia?
Jesteśmy podatni na wiele mitów. W tym odcinku zajmiemy się mitami w medycynie. Jest ich bardzo dużo, ale to widzowie „Sondy 2” wybrali te, o których opowiemy. Czy homeopatia działa? Czy witamina C zmniejsza ryzyko przeziębienia? Czy odkażanie ran woda utlenioną ma sens? To tylko niektóre z tych, które omawiamy i prostujemy. Bo mity w medycynie mogą zabić, ale fakty ratują życie.
Większość materiałów z naszego świata możemy z pewnym przybliżeniem zakwalifikować do jednej z dwóch grup: przewodników albo izolatorów. Ale dlaczego przewodniki przewodzą prąd, a izolatory nie?
Świat XX i XXI wieku jest uzależniony od paliw kopalnych, w tym ropy i gazu. Co prawda udział tych paliw w całkowitej produkcji energii sukcesywnie spada, dzisiaj i w przewidywalnej przyszłości trudno sobie wyobrazić gospodarkę bez węglowodorów płynnych i gazowych. Jak się ich szuka? Jak się je wydobywa? Jaką drogę pokonują one od wydobycia do stacji benzynowej lub kuchenki gazowej
Jakie góry są, każdy widzi. Ale czy na pewno? W miejscu w którym dzisiaj są Tatry, kiedyś było morze. Za to bardzo wysokie góry rosły tam, gdzie dzisiaj jest pojezierze mazurskie. Gdzie podziały się tamte góry? Cały czas tam są, tylko pod ziemią. Czy Tatry też kiedyś znikną?
Żeby nie widzieć, wystarczy zamknąć oczy. Żeby nie czuć zapachów trzeba byłoby przestać oddychać. Choć wydaje się, że to dzięki zmysłowi wzroku pozyskujemy najwięcej informacji o świecie, to węch jest najstarszym zmysłem. Dopiero zaczynamy poznawać jego ogromne znaczenie dla naszego zachowania. Zapachy – dosłownie – kierują naszym życiem. W tym odcinku tłumaczymy czym jest zapach, jak działa ludzki nos i co to ma wspólnego z zapracowanymi Japończykami.
Nuda kojarzy się z lenistwem. Tymczasem badania wskazują na to, że dzieci, które nie mają czasu się nudzić, wolniej się rozwijają i są mniej kreatywne. Tylko wtedy, gdy mają czas, mogą wymyślać, tworzyć i kwestionować to, co mówią im rodzice. Martwić się tym? Absolutnie nie! Czas wolny i nuda są wpisane w mechanizm naszego rozwoju.
Ziemia jest jedynym globem we wszechświecie co do którego mamy całkowitą pewność, że jest kolebką życia. Ale badacze są zdania, że życie we wszechświecie jest normą. Jakie to obce życie może być? Czy może być dla nas zagrożeniem? I skąd mamy wiedzieć gdzie tego kosmicznego życia szukać?
Poszukiwanie ukrytych w oceanach nowych źródeł energii i pożywienia już wkrótce może się stać przyczyną walki, a nawet wojen o podział wód i dna globalnego oceanu.
Jak to możliwe że potrafimy wylądować na powierzchni Księżyca, nurkować na samo dno oceanów, modyfikować genetycznie rośliny i zwierzęta, a nie potrafimy przewidzieć na kilka dni do przodu pogody? Co takiego skomplikowanego jest w ziemskiej atmosferze? Czy jej nieprzewidywalność jest związana z działalnością człowieka?
Jak to się zaczęło? Wszystko wskazuje na to, że od wielkiego wybuchu. To co wiemy – cała fizyka, matematyka, ale też chemia – były ściśnięte i zamknięte w jednej osobliwości. Co to takiego? To bodaj największa tajemnica natury. Ile z niej rozumiemy? Ewolucję wszechświata potrafimy odtworzyć w tył aż do niewyobrażalnie krótkiego czasu. Ale nie rozumiemy samego wybuchu. Dziś w programie największe pytania i tajemnice, na które nauka nie zna odpowiedzi.
Nie ma żadnej wątpliwości, że sztuczna inteligencja zmieni nasz świat. Nie wiemy tylko w jakim kierunku. Sztuczna inteligencja może nas albo wznieść do gwiazd albo zmieść z powierzchni Ziemi. I to nie żadna pieśń przyszłości. Sztuczna inteligencja już tu jest.
Wirusy były z nami od samego początku. W zasadzie nie są organizmami żywymi. To kapsuły zawierające pakiet informacji. Same nie potrafią się rozmnożyć i funkcjonować, ale to dzięki nim – w pewnym sensie – staliśmy się ludźmi.
Tkaniny przez tysiące lat były i wciąż są wyznacznikiem statusu społecznego. Kiedyś tkane na krosnach, dzisiaj projektowane przez superkomputery. Jak się zmieniały? Czy stały się inteligentne? Jak będą wyglądały w przyszłości?
Ekipa Sondy 2 z wizytą w Instytucie Lotnictwa w Warszawie, gdzie znajduje się największa komora próżniowa w Europie. Czy da się osiągnąć próżnię i jakie może mieć zastosowanie?
Ludzie są przyzwyczajeni do tego, że miasta stanowią przedmiot badań socjologów, logistyków, psychologów, ale nie fizyków. W tym odcinku dowiadujemy się jakimi prawami naukowymi rządzą się metropolie oraz bez czego życie w miastach byłoby horrorem, a czego wciąż jeszcze nie doceniamy.
Druk kojarzy się z papierem, choć dla coraz większej grupy ludzi także z czymś przestrzennym. Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że w zasadzie lada chwila będziemy mogli drukować organy, Ciekawe czy dla współczesnych Gutenbergowi druk był taką samą abstrakcją jak dla nas drukowanie narządów?
Czy naukowcy popełniają błędy? A jakże! I to jakie błędy? Nauka nie jest wolna od błędów. Więcej, uprawianie nauki jest ciągłym mierzeniem się z błędami i pomyłkami. W tym odcinku pokazujemy te najbardziej spektakularne.
Z jakiegoś powodu lubimy symetrię i harmonię. Piękno symetrii dostrzegamy w niemal wszystkim, płatku śniegu, muszli ślimaka, kształcie liścia... ale także w sylwetce człowieka. Nie wiemy dlaczego, ale ta fascynacja symetrią ma swoje granice. Idealna, całkowita symetria wydaje nam się podejrzana i nudna. Dlatego cenimy te obiekty, te przedmioty czy obrazy, których symetria jest lekko złamana. Ma jakąś wadę. W tym odcinku spróbujemy tę sprzeczność zrozumieć.
Podobno ludzie dzielą się na humanistów i ścisłowców. Podobno to cechy wrodzone, które powodują, że jedni potrafią liczyć, a inni potrafią tylko rysować. Okazuje się jednak, że to nieprawda. Choć rzeczywiście niektórzy z nas wolą matematykę a inni historię, to nie „wina” naszego mózgu, tylko raczej szkoły i wychowania. Podział na humanistów i ścisłowców jest podziałem sztucznym, a w historii najwięksi artyści i naukowcy byli uniwersalni.
Narzekamy na hałas, ale dźwięki są nieodłącznym elementem naszej codzienności. Dlaczego niektóre dźwięki brzmią dobrze, a inne źle? Jak muzyka wpływa na nasze funkcjonowanie i samopoczucie? I czy muzykę można zobaczyć?
Kosmos wydaje nam się miejscem pięknym, spokojnym i przewidywalnym. W praktyce, choć dzieli nas od niego cieniutka warstwa atmosfery, jest dla życia groźny i nieprzewidywalny. Czy kiedykolwiek go skolonizujemy? A jeżeli tak, to kiedy? Czy pierwszy rzeczywiście będzie Mars? Zanim tam polecimy, zanim zaczniemy tam budować marsjańskie habitaty, musimy – tu na Ziemi – rozwiązać wiele problemów. I wbrew pozorom te największe, to wcale nie problemy techniczne.
Czy twórcy filmów science fiction inspirują się nauką czy może to naukowcem zostaje się wtedy, gdy w młodości zachwyci się wizjami przyszłości? Świat, technologie rozwijają się tak szybko, że to co dzisiaj jest fantazją, jutro staje się rzeczywistością.
Ludzkie oko jest jednym z najbardziej doskonałych narządów jakie posiadamy. Co nie znaczy, że nie ma swoich ograniczeń. Nie możemy widzieć ani przedmiotów za małych, ani tych, które są za daleko. Potrafimy jednak ten problem obejść. Dzisiaj możemy oglądać obiekty i zjawiska, o których istnieniu, jeszcze niedawno nie mieliśmy pojęcia.
Napędzamy wszystko co nas otacza, ale i sami jesteśmy napędzani. Niestety silniki w naszych komórkach wciąż są niedoścignionym wzorem dla bioinżynierów. W programie przyjrzymy się różnego rodzaju napędom – od tych komórkowych, przez spalinowe i odrzutowe a na rakietowych skończywszy.
Nasze babcie mówiły, że pulchne dziecko to zdrowe dziecko. Dzisiaj z oponki na brzuchu raczej dumni nie jesteśmy, a poprawienie sylwetki to jedno z najczęstszych postanowień noworocznych. Na ile otyłość jest efektem naszego dobrobytu, złych nawyków żywieniowych i przetworzonej żywności, a na ile jest to obiektywna jednostka chorobowa? Dzisiejszy odcinek poświęciliśmy odchudzaniu.
Miasto nie istniałoby bez transportu ludzi i towarów, ale to nie miasta dały początek logistyce. Logistyka powstała z myślą o wojnie, o wojsku. Dzisiaj logistyka kojarzy się raczej z magazynami sieci handlowych, czy firm kurierskich. Ale to tylko wierzchołek góry lodowej.
Ptaki od zawsze były dla człowieka źródłem inspiracji. I wciąż są niedoścignionym wzorem. Człowiek patrząc na nie, marzył, by wzbić się w przestworza. W dzisiejszym odcinku przyjrzymy się ptakom. Sprawdzimy jak to się dzieje, że latają, prześledzimy trasy ich wędrówek i zastanowimy się nad tym, czy są zwierzętami inteligentnymi.
Dziś opowiemy o najbardziej znienawidzonych zwierzętach. Małych, przebiegłych, uporczywych krwiopijcach a także o komarach. Meszki, gzy czy końskie muchy utrudniają nam cieszenie się urokami lata i choć są względnie niegroźne, to często marzymy, aby zniknęły z naszego świata. Ale to w ogóle możliwe? I co wtedy by się stało?
Wystarczy rozejrzeć się wokół siebie, aby stwierdzić, że wszędzie jest dość płasko. Jednak już starożytni Grecy wiedzieli, że Ziemia jest okrągła. W dzisiejszym odcinku pokażemy, że nie trzeba lecieć w kosmos, aby udowodnić, że nasza planeta jest kulą. Na własne oczy przekonamy się jak wykorzystać do tego statki pływające po morzach czy cień rzucany przez Ziemię.
Bakterie, wirusy czy jednokomórkowe grzyby to bardzo proste organizmy, ale okazuje się, że z niektórymi z nich nie potrafimy sobie poradzić nawet dziś. Zaawansowana medycyna przegrywa walkę np. z bakteriami opornymi na antybiotyki.
Każdy z nas widzi ogień prawie każdego dnia, ale nie zastanawia się nad tym, skąd bierze swoją energię, temperaturę czy kolor. Dlaczego jedne materiały się palą, a inne nie? Takie rzeczy kryją tajemnice, które rozwiejemy w wielu gorących eksperymentach.
Polska nie kojarzy się z potęgą kosmiczną, ale dokonań może pozazdrościć nam kilku sąsiadów. W dzisiejszym odcinku zaczniemy od Kopernika, ale szybko przeniesiemy się do XXI wieku, w którym wysyłamy nano - satelity na orbitę, konstruujemy łaziki marsjańskie czy badamy kosmiczną pogodę.
Od zarania dziejów ludzie zastanawiali się, z czego są zbudowani. Dopiero stosunkowo niedawno, odkrycia naukowe dały możliwość zaglądania pod skórę, bez konieczności jej rozcinania. W dzisiejszym odcinku wykonamy prześwietlenie promieniami X, sprawdzimy, jak działa tomograf i poddamy się rezonansowi magnetycznemu.
Szyfry mamy dziś wszędzie. W banku, w telefonie, u lekarza a nawet w szkole. Przez szyfrowanie jesteśmy otoczeni już od wieków. Dla jednych ich rozwiązywanie jest świetną zabawą, dla innych to kwestia racji stanu. Czy da się stworzyć szyfr nie do złamania i dlaczego młodzi rozmawiają szyfrem niezrozumiałym dla starszych?
Ludzie są w stanie rywalizować o prawie wszystko, więc wydaje się, że konflikt jest wpisany w nasze DNA. Zaczynaliśmy od kamieni i patyków, a dziś pod ręką mamy bomby atomowe, które nie rozróżniają żołnierzy i cywilów. Jak wojna wyglądała kiedyś i czym będziemy walczyli w przyszłości? Czy wojskowych zastąpią hakerzy?
Starzejemy się i póki co nie umiemy powstrzymać tego procesu, ale jaka jest w ogóle jego rola? I to nie tylko na poziomie konkretnej komórki, ale całego społeczeństwa? Starzejące się kraje to ogromne wyzwanie dla ekonomistów, architektów i lekarzy, jednak ludzie starsi to nieoceniony depozyt wiedzy i doświadczenia.
Choć nie spotykamy się z tym na co dzień, to każdy powinien wiedzieć, jak udzielić pierwszej pomocy innemu człowiekowi. Są jednak takie profesje, które ratują życie każdego dnia. Tym razem odwiedzimy ratowników ekstremalnych: morskich, górskich i strażaków. Opowiedzą nam o najtrudniejszych sytuacjach, z jakimi musieli się mierzyć.
Decyzje podejmujemy na każdym kroku. Dosłownie. Często robimy to podświadomie i właśnie wtedy spotykamy się z manipulacjami. Na zakupach, w reklamach, fotografii czy nawet konsumując informacje wszędzie możemy paść ofiarą nieodpartej sugestii. Jak nas oszukują i jak oszukujemy się sami?
Choć nie minęło wcale dużo czasu od kiedy telefony przypominały cegły, to dziś nie wyobrażamy sobie bez nich życia. Jesteśmy otoczeni przez aplikacje społecznościowe, powiadomienia i wiadomości, więc ze smartfonami nie rozstajemy się dłużej jak na kilka minut. Czy to dobrze, czy to źle i jak to się dzieje, że coś tak małego potrafi tak dużo?
Czy ryby w ogóle nie chorują skoro mówimy „zdrów jak ryba” i dlaczego ich jedzenie jest tak ważne dla naszego organizmu? Dziś dowiemy się skąd ryby pochodzą i jakie mają zwyczaje. Poznamy tajniki pływania i odporności na ogromne ciśnienie, a także przyjrzymy się, ile ich jeszcze w Bałtyku zostało.
Współczesne rolnictwo jest na rozdrożu. Kiedyś pozwoliło nam zmienić styl życia i osiąść na jednym kawałku ziemi, ale dziś tego gruntu robi się coraz mniej. Nowoczesne technologie pomagają wydajniej uprawiać rośliny i lepiej hodować zwierzęta, ale presja na środowisko naturalne wciąż wzrasta. Czy właśnie dlatego w przyszłości staniemy się kosmicznymi rolnikami?