35 lat temu strajkujący robotnicy upomnieli się o swoje prawa. 17 sierpnia 1980 roku przedstawili 21 postulatów. Dlaczego wybuchły strajki? Porozumienia Sierpniowe doprowadziły do powstania NSZZ „Solidarność”. Co pozostało w naszym życiu społecznym i politycznym z marzeń o Polsce (...)
Kiedy Napoleon Bonaparte został pozbawiony tronu i odesłany wiosną 1814 roku na Elbę na dworach europejskich odetchnięto z ulgą. Na gruzach imperium napoleońskiego miała powstać nowa Europa. Na miejsce obrad konferencji pokojowej wybrano Wiedeń. Jesienią 1814 roku zaczęła tu (...)
Państwo polskie i jego rząd faktycznie przestały istnieć – oświadczył nad ranem 17 września 1939 roku ambasadorowi Wacławowi Grzybowskiemu sowiecki minister spraw zagranicznych Wiaczesław Mołotow. Sowieci przekroczyli wschodnią granicę Rzeczypospolitej.
Czerwiec to ważny miesiąc dla współczesnej Polski. Pierwsze wybory od 1947 roku, w których komuniści zezwolili na obecność opozycji miały miejsce 4 i 18 czerwca 1989 roku. Tzw. sejm kontraktowy powstał pod koniec PRL i na początku III RP.
Zakończenie Wielkiej Wojny w 1918 roku zmieniło ład europejski. Na mapie pojawiły się nowe państwa, także Polska. Brytyjski premier David Lloyd George mówił wtedy, że „Polska jest defektem historii”, ale już 25 lutego 1919 roku Warszawa i Londyn nawiązały stosunki dyplomatyczne.
W latach 30. w obliczu zagrożenia niektórzy Żydzi decydowali się na emigrację, np. do USA. Już wówczas Wielka Brytania i Ameryka nie miały ochoty pomagać europejskim Żydom. Od 1941 roku Amerykanie praktycznie całkowicie odmawiali przyjmowania żydowskich imigrantów,
Po I w. św. Polska była krajem, w którym społeczność żydowska stanowiła prawie 10% ludności i było to drugie, po Stanach Zjednoczonych, tak duże jej skupisko na świecie. Już w 1918 r. doszło do pogromów Żydów oskarżanych o sprzyjanie Niemcom i bolszewikom
Podczas II wojny światowej przez 2077 dni Polacy walczyli na wszystkich frontach. Kto tak naprawdę wygrał wojnę, w której uczestniczyło 61 państw? Stalin mówił: „Brytyjczycy dali czas, Amerykanie – pieniądze, a my – krew.” Co w takim razie dali Polacy
Czy w zjednoczonej Europie możliwe jest ustalenie jednej wersji historii? Czy idea napisania wspólnego podręcznika dla wszystkich europejskich uczniów ma sens? Dyskutują o tym politycy – Niemiec Hans-Gert Pöttering, Estończyk Tunne Kelam, Ryszard Legutko i David Campbell Bannerman.
Dla młodego państwa Śląsk był prawdziwym klejnotem w koronie. Ponad 90 procent potencjału przemysłowego odrodzonej Rzeczypospolitej znajdowało się właśnie tam. Aby jednak te ziemie wróciły do Polski potrzeba było trzech powstań i plebiscytu.
Zapowiedź „prawnej rehabilitacji” ofiar mordu NKWD wywołuje wiele pytań: jak można „rehabilitowac”, skoro nie było żadnego procesu ani wyroku na zamordowanych Polakach? Jakie mogą być konsekwencje takiej deklaracji?
W 1938 roku w plebiscycie za przyłączeniem do III Rzeszy opowiedziało się oficjalnie 99,7 Austriaków. Przez całą wojnę stali oni wiernie za Führerem, jednak zaraz po porażce przekonywali, że W rzeczywistości byli jego pierwszą ofiarą.
Winston Churchill zaskarbił sobie życzliwość Polaków stwierdzeniem, że Nigdy jeszcze w dziejach ludzkich konfliktów tak wielu nie zawdzięczało tak wiele tak nielicznym
Czy możliwa jest rehabilitacja zamordowanych polskich oficerów, skoro nie było żadnego sądu? Czy akt rehabilitacji jest potrzebny? Polscy prawnicy od dawna twierdzą, że tak, choćby dlatego że umożliwi to występowanie o zadośćuczynienie przed rosyjskimi sądami.
Udzielając nam bratniej pomocy Stalin zadbał, aby kluczowe role w polskiej armii zajmowały zaufane mu osoby. Sowieckich kadrowych nazywano Popami, czyli Pełniącymi Obowiązki Polaków. Jak naprawdę wyglądał ich wpływ na polską powojenną rzeczywistość?
W II Rzeczpospolitej wiodącą siłą polityczną wśród Żydów byli syjoniści. Jednoczyły ich: praca na rzecz nowego państwa żydowskiego w Palestynie oraz poprawa warunków życiowych w samej Polsce. Dzieliły poglądy na temat sposobu zrealizowania tych postulatów.
30 lipca 1941 roku w Londynie przewidujący podpisano układ Sikorski – Majski, przewidujący m.in. wznowienie stosunków dyplomatycznych, amnestię dla polskich więźniów i utworzenie armii polskiej w ZSRR. Jakie było znaczenie tej umowy? Czy Polacy mogli „ugrać” więcej?
Słowo rokosz było hasłem, na które każdy szlachcic był zobowiązany odpowiedzieć zbrojnie. Pierwszy rokosz zawiązano w 1537 roku pod Lwowem. Niektóre z nich pustoszyły kraj, oddalały perspektywę reform i doprowadzały do bezkrólewia. Czy to właśnie rokosze zniszczyły Rzeczpospolitą?
W chwili wybuchu II wojny światowej w Europie było 8 państw neutralnych. Jednak to Szwecja i Szwajcaria były krajami, które najbardziej skorzystały gospodarczo na handlu z Trzecią Rzeszą. W latach 1939-1944 Szwecja za zakupione towary otrzymała ponad 34 tony złota od Niemiec
Margrabia Aleksander Wielopolski powszechnie uważany był za rosyjskiego kolaboranta, zdrajcę sprawy narodowej, inicjatora branki, która przyspieszyła wybuch Powstania Styczniowego. Klęska powstania i późniejszy ruch pozytwistyczny stanowiły pośmiertny triumf margrabiego.
Bitwa nad Orszą w 1514 r., obok Grunwaldu, była najważniejszą batalią epoki Jagiellonów. Liczące ok. 30 tys. siły litewsko - polskie, dowodzone przez hetmana księcia Konstantego Ostrogskiego, starły się z armią Wielkiego Księstwa Moskiewskiego.
O ile desant w Normandii skrócił II wojnę światową? Dlaczego dopiero lądowanie na francuskich plażach nazwano „otwarciem drugiego frontu”, podczas gdy wcześniejszy desant na Sycylii i później działania we Włoszech nie doczekały się tak znaczącego określenia?
Stanisław Mikołajczyk był antykomunistą, jednak sprzeciwiał się walce zbrojnej przeciwko komunistom po wojnie. Jak sam mówił, wrócił do kraju, aby powstrzymać Stalina przed eksterminacją narodu polskiego. Nic nie wyszło z jego planów, a on sam musiał uciekać na Zachód,
Kiedy 2 listopada 1932 roku, 38 letni pułkownik artylerii konnej Józef Beck objął tekę ministra spraw zagranicznych, nie mógł przypuszczać, że przejdzie do historii jako symbol polityki prowadzącej do klęski.
I wojna światowa przeraziła świat okrucieństwem. Podpisanie rozejmu 11 listopada 1918 roku, a potem podpisanie traktatu wersalskiego miało zakończyć okres wojen w Europie. Wydarzenie to stało się jednak początkiem nowego, jeszcze straszniejszego konfliktu...
Jan Olbracht był doskonale wykształconym, energicznym, dynamicznym i śmiałym władcą. Mimo to, jego panowanie trwało zaledwie dziewięć lat, a historia zapamiętała go przede wszystkim z nieszczęsnej wyprawy mołdawskiej. Skąd wzięło się powiedzenie „za króla Olbrachta wyginęła szlachta” i czy faktycznie władca ten zasłużył na negatywną ocenę potomnych?
We wrześniu 1939 roku Polska padła ofiarą dwóch totalitaryzmów niemieckiego i sowieckiego. W obliczu klęski, w nocy z 17 na 18 IX prezydent i rząd Rzeczypospolitej przekroczyli granicę polsko-rumuńską. Tu zostali internowani.
Imię Kazimierz otrzymał najmłodszy syn Władysława Łokietka po swoim dziadzie po mieczu Kazimierzu, księciu kujawskim. Historia dała mu przydomek Wielki. Czym ostatni panujący z dynastii Piastów zasłużył sobie na takie miano? Jakim był gospodarzem kraju?
Powstanie Styczniowe było najbardziej romantycznym polskim powstaniem narodowym. Od początku nie miało widoków na powodzenie militarne. Z próby zwycięsko wyszły tylko imponderabilia powstańców - przekonanie, że wolność i niepodległość nie mają ceny.
Mity funkcjonują w dziejach każdego narodu. Wyolbrzymiają zwycięstwa, tuszują niepowodzenia, zapełniają wyobrażeniami białe plamy historii i tworzą wyidealizowany wizerunek dziejów. Z perspektywy czasu moglibyśmy te wyobrażenia skorygować, ale czy chcemy? Dlaczego czasem trzeba liczyć się z nimi nie mniej niż z faktami?
Mimo zawarcia traktatu ryskiego i ustalenia wschodniej granicy Polski nie ustawały akcje dywersyjne i terrorystyczne na wschodzie kraju. Formacje graniczne były bezsilne wobec uzbrojonych grup, które ze wschodu wkraczały do Polski, atakowały posterunki policji i administracji państwowej, a także napadały na pociągi i inne obiekty. Dlatego do obrony granicy wschodniej powołana została odrębna formacja wojskowa Korpus Ochrony Pogranicza? Co wiemy o tej formacji? Jaka była skala dywersji i akcji terrorystycznych z którymi KOP się zmagał? Kim byli terroryści i na czyje zlecenie działali? Jakie były relacje KOP-u z mieszkańcami, głównie należącymi do mniejszości narodowych, wschodnich obszarów kraju? Jaką rolę odegrał KOP w czasie agresji sowieckiej w 1939 roku? Jakie były losy żołnierzy tej formacji po zajęciu wschodniej Polski przez ZSRR. Oto pytania, na które spróbujemy odpowiedzieć w programie.
Korpus Ochrony Pogranicz był elitarną jednostką powołana do życia w 1924 roku. Zadaniem Korpusu była ochrona wschodniej granicy Rzeczpospolitej. Po II Wojnie Światowej, tym żołnierzom KOP-u, którzy przeżyli odebrano prawo do otrzymywania emerytury. O historii korpusu opowiadają goście programu: dr Jerzy Prochwicz, prof. Janusz Cisek, oraz prof. Janusz Odziemkowski.
Większość społeczeństwa polskiego z entuzjazmem poparła powstanie w 1815 roku Królestwa Kongresowego pod berłem cara Aleksandra I i potraktowała ten moment jako przywrócenie niepodległości. Zapisy konstytucji nadanej Kongresówce były niezwykle, jak na tamte czasy, liberalne. W praktyce jednak były one często lekceważone. Stopniowo zaczęło narastać niezadowolenie, które doprowadziło do wybuchu powstania listopadowego. W dziejach Polski lata 1815-1830 nazywane są często „okresem złudzeń przedlistopadowych”. W naszej historiografii mowa jest oczywiście o straconych złudzeniach Polaków. W rosyjskiej to Polacy zawiedli zaufanie cara.
Rząd Niemiecki konsekwentnie prowadzi swoją politykę historyczną skoncentrowaną wokół osób wysiedlonych i wypędzonych po II Wojnie Światowej. Według historyków liczba osób, która przeniosła się w tym okresie do Niemiec sięga 14 mln. O tym, czy można ich traktować jako ofiary wojny, czy wysiedlenia były koniecznością, oraz czy był to jedyny sposób osiągnięcia ładu w tej części Europy rozmawiają prof. Piotr Madajczyk, dr Piotr Majewski i dr Gerhard Gnauck.
„Za Gomułki puste półki, a za Gierka choć nadziei jest iskierka” – powtarzali Polacy, gdy w XII 1970 r. Edward Gierek objął władzę. O skutkach i znaczeniu jego rządów dyskutują: prof. Witold Orłowski, prof. Antoni Dudek i dr Kazimierz Miroszewski.
Podczas wojny polsko-bolszewickiej Wielka Brytania chciała poświęcić Polskę, aby obłaskawić bolszewików. Niemcy, Czechosłowacja i Austria odmawiają tranzytu pomocy wojskowej do Polski, a międzynarodówka socjalistyczna poleciła swoim członkom zrobić wszystko, co możliwe, aby zablokować dostawy amunicji do Polski. Mimo to do Polski dotarła pomoc głównie z Węgier. O tym kto pomagał, a kto przeszkadzał Polsce w wojnie z sowiecką Rosją w 1920 roku rozmawiać będą: prof. Grzegorz Nowik, prof. Janusz Odziemkowski i dr Zbigniew Wawer.
1 maja 1886 roku doszło w Chicago do robotniczej demonstracji, w której były ofiary śmiertelne. Trzy lata później, międzynarodowe stowarzyszenie partii i organizacji socjalistycznych zwane II Międzynarodówką ogłosiło 1 Maja Świętem Pracy.
Pod koniec II wojny światowej, kiedy było już jasne, kto wygra, zdecydowano powstrzymać ewentualny powrót niemieckiego ekspansjonizmu i agresji wobec sąsiadów. Aby to osiągnąć, postanowiono z terenów Europy Środkowej i Wschodniej, przesiedlić ludność niemiecką.