Sytuacja rodziny Borowskich staje się coraz bardziej dramatyczna. Irenka próbuje znaleźć pracę, ale w nędznej mieścinie nie ma zajęcia dla kilkunastoletniej panny bez żadnych kwalifikacji. Poczciwy doktor Lipień ucieka się do różnych forteli, by pomóc biedakom, lecz i to na niewiele się zda. Pani Borowska coraz poważniej zapada na zdrowiu. Irenka nie może patrzeć, jak matka męczy się w wilgotnej, zatęchłej izbie, jak oboje z Jasiem głodują. Postanawia wyjechać do Warszawy, by prosić o pomoc ciotkę, hrabinę Opolską. Wprawdzie wyniosła dama już raz odmówiła Borowskim wsparcia, lecz Irenka jest przekonana, że nikt nie odtrąci dziecka, które błaga o uratowanie życia własnej matki. Dziewczynka gotowa jest pracować u dumnej hrabiny jako pokojówka, by zwrócić jej pożyczkę co do grosza.