Wie heeft het octrooi op het leven? De clipper zeilt over de Stille Zuidzee op weg naar Moorea. Aan boord is moleculair bioloog Henk Roelink, een uitgevlogen Nederlander die in Berkeley zijn eigen onderzoekslaboratorium leidt. Hij verdiept zich in het menselijk genoom en duikt beestjes op uit de oceaan, om de overeenkomsten tussen het DNA van een willekeurig mini-organisme en dat van de mens te laten zien.
Roelink: “Het is volkomen duidelijk geworden dat wij uit dezelfde bouwstenen zijn gevormd als vliegen, spinnen, kwallen, sponzen; eigenlijk als alle soorten. Dat is het ultieme bewijs van Darwins evolutietheorie die stelt dat we allen afstammen van een oerorganisme.” Nu het menselijke genoom ook is ontrafeld, lijkt de sky the limit. Roelink verwacht dat iedereen binnen 3 jaar zijn eigen DNA-volgorde kan laten bepalen, voor nog geen 1000 euro. Heel nuttig om ziektes, erfelijke afwijkingen en andere ellende te voorspellen. Heel handig als je wilt achterhalen wie je vader is. En ook heel handig voor verzekeringsmaatschappijen en de overheid, die nog meer Big Brother-instrumenten in handen zullen krijgen.
Roelinks betoog vormt de opmaat voor het Biocode project op het Zuidzee-eiland Moorea waar het hele ecosysteem in kaart wordt gebracht via DNA-barcoding. Elk unieke soort wordt op het eiland gevangen en vastgelegd aan de hand van DNA. Deze aanpak maakt een einde aan de klassieke taxonomie, de indeling van de natuur die de bioloog Linnaeus introduceerde in 1735. Toekomstperspectief: alle leven op aarde in kaart. Maar op Moorea gaat het om planten en dieren en is het publiek eigendom. Terwijl het bedrijfsleven aan de andere kant verwoede pogingen doet om onderdelen van ons DNA te patenteren. Van wie zijn ‘de bouwsteen van het leven’ eigenlijk? En: kan het leven wel worden gepatenteerd?
In aflevering 21 van de Beagle gaat het over de vraag: is de mens wel bestand tegen zoveel nieuwe kennis over zichzelf en over het leven in het algemeen?
