Home / Series / Zwarte Zwanen / Aired Order /

All Seasons

Season 1

  • S01E01 Gokken met uw pensioenpremie

    • July 1, 2013
    • Omroep MAX

    Cees Grimbergen onderzoekt de Nederlandse pensioenindustrie. Miljarden euro's Nederlands pensioengeld worden dagelijks verhandeld in de wereldwijde instabiele financiële sector. Journalist Cees Grimbergen onderzoekt de Nederlandse pensioenindustrie. In zijn zoektocht ontrafelt hij geheimen die voor de gemiddelde pensioenspaarder niet eerder onthuld zijn. Cees Grimbergen: 'Het heeft mij verbaasd dat in de berichtgeving over pensioenen zelden wordt gesproken over de complexe beleggingswereld die er achter schuil gaat. Voor deze documentaire ben ik in die wereld gedoken'. Nederlanders zijn wereldkampioen pensioensparen; pensioenfondsen beheren samen meer dan 1000 miljard euro. Toch gaat het niet goed: We gaan steeds later met pensioen en de toekomst van de pensioenuitkeringen wordt onzekerder. In de pensioenindustrie werken meer dan 20.000 mensen. Hoe behalen zij hun hoge rendementen? Welke risico's lopen ze met ons aller geld? Hoeveel geld blijft er aan de strijkstok hangen? Hoe zwaar nemen de pensioenbeleggers hun maatschappelijke verantwoordelijkheid? Een inkijkje in dealingrooms in Nederland én in de City van Londen. Ook bezoekt Grimbergen de handelaren van grote Nederlandse pensioenfondsen. En aandacht voor het grootste pensioengeheim van Nederland, Alpinvest, een investeerder die 40 miljard van ABP en Pensioenfonds Zorg en Welzijn onder haar hoede heeft. Rob Thielen, van private equity-belegger Waterland, verklaart op welke manier hij torenhoge rendementen voor pensioenfondsen behaalt. Diverse insiders leggen uit waarom pensioenbeleggers vele miljoenen per persoon per jaar verdienen. Miljarden euro's Nederlands pensioengeld worden dagelijks verhandeld in de wereldwijde instabiele financiële sector. Werkende en gepensioneerde Nederlanders hebben er geen idee van dat dat met hun geld gebeurt. Ze weten alleen dat ze verplicht hun premies aan het pensioenfonds afdragen. De kijker wordt een blik gegund in een gesloten wereld die éénma

  • S01E02 Schatrijk van uw pensioenspremie

    • July 13, 2015
    • Omroep MAX

    Hoe worden de bijna 1300 miljard pensioeneuro's van Nederlandse burgers belegd? Wie profiteert, wie draait op voor de risico's, wie fraudeert? En waarom blijft er zoveel geheim? Onderzoeksjournalistiek van MAX naar de geldstromen van onze pensioenfondsen. MAX noemt verplicht afgedragen pensioenpremies van werknemers Ander Mans Geld (AMG). Met Ander Mans Geld maken pensioenbeleggers wereldwijd schimmige transacties. Democratische controle van die geldstromen is onmogelijk. Maker Cees Grimbergen onthult dat pensioenbeleggers zichzelf systematisch verrijken aan andermans geld. In deze documentaire blijkt dat in de pensioenindustrie gouden handdrukken van miljoenen en extreem hoge rekeningen voor kleine werkzaamheden al vele jaren gewoon zijn. MAX citeert uit tot nu toe onbekende recente documenten van rechtbanken in New York en Londen. Daaruit blijkt dat zakenbank Goldman Sachs, die miljarden Nederlandse pensioeneuro’s onder beheer heeft, fraudeerde met geld van ABP en Pensioenfonds Vervoer. Voor het eerst laat MAX een voormalige Nederlandse zakenbankier aan het woord. Met 25 jaar ervaring in de financiële wereld waarschuwt deze Michael van Bemmelen voor de gevaren die ons pensioenstelsel bedreigen. Van Bemmelen kon de mentaliteit van de financiële wereld niet langer met zijn geweten verenigen. De Amerikaanse econoom Eileen Appelbaum legt uit hoe Nederlandse pensioengeld gebruikt wordt om gezonde bedrijven leeg te halen. Ze voorspelt dat het Nederlandse V&D dankzij Nederlands pensioengeld op een zelfde manier zal worden ‘leeggezogen’ als het Amerikaanse warenhuis Mervyns. Ook pensioenonderzoeker Ted Siedle wijst Nederlandse pensioenpremiebetalers en gepensioneerden op de gevaren die ons stelsel bedreigen. Aan het woord komen verder werknemers, de kritische theatermaker George van Houts, koningin Máxima en Joe Mansueto, directeur van Morningstar. Morningstar is de grootste leverancier van dagelijkse financiële gegevens wereldwijd. Mansue

  • S01E03 De perverse prikkels blijven

    • July 14, 2015
    • Omroep MAX

    Schimmigheid en geheimhouding binnen de pensioenwereld vormen de voedingsbodem voor diefstal en fraude. Is er iets veranderd of bestaan de 'perverse prikkels' nog steeds? In deze MAX-documentaire blijkt dat ‘perverse prikkels’ in de pensioenwereld nog steeds bestaan. Mega-salarissen en bonussen zijn niet afgeschaft. Pensioenbeleggers wentelen eventuele verliezen nog steeds af op de pensioenpremiebetalers. Moreel besef lijkt te ontbreken. En dit alles onder strikte geheimhouding. Kritische vragen zijn taboe. MAX-verslaggever Grimbergen wordt door staatssecretaris Jetta Klijnsma dringend verzocht een bijeenkomst van de Nationale Pensioendialoog te verlaten. Via reputatiemanagement houdt de pensioenwereld inmiddels de schone schijn op. Op vele congressen wuiven economen en pensioenbeleggers zichzelf en elkaar lof toe. In voor werknemers en gepensioneerden onbegrijpelijke taal probeert de bedrijfstak pensioenindustrie op congressen zijn onmisbaarheid te tonen. Maar in Zwarte Zwanen 3 zegt de Amerikaanse pensioendetective Ted Siedle dat schimmigheid en geheimhouding de voedingsbodem voor diefstal en fraude vormen. In deze aflevering probeert MAX in gesprek te komen met de invloedrijke pensioenbeleggers. Zo probeert maker Grimbergen een interview te krijgen met een van de machtigste financiële mensen ter wereld, Larry Fink van Blackrock. Blackrock heeft ongeveer 4000 miljard euro van anderen onder beheer, waaronder bijna 200 miljard Nederlands geld. Een spannende episode in deze aflevering gaat over het Pensioenfonds Meubel, waar meubelmakers en standbouwers hun pensioenpremie moeten afdragen. Op het moment dat Lehman Brothers in 2008 failliet ging, lag er meer dan 300 miljoen Nederlands pensioengeld bij de bank. In de documentaire vertelt een betrokken bestuurslid van het fonds wat er in de zeven jaar na het faillissement werd ondernomen om het pensioengeld te redden. Gepensioneerden maken van hun hart geen moordkuil. Voorts veel aandacht voor

  • S01E04 De schimmigheid blijft

    • July 15, 2016
    • Omroep MAX

    Vervolg op de zoektocht van journalist Cees Grimbergen in de Nederlandse pensioenindustrie. Hoe liep bijvoorbeeld het 'Goldman Sachs-schandaal' af? Zwarte Zwanen 4 bericht over de Goldman Sachs-doofpot. Pensioenfonds Vervoer werd door de Amerikaanse zakenbank voor 250 miljoen bedrogen. Hoe liep deze zaak af? Vrachtwagenchauffeurs van de Stichting Chauffeurstoekomst leggen het in Zwarte Zwanen uit. Ze zijn verbijsterd dat hun eigen vakbonden FNV en CNV blijven zwijgen over dit gerommel met pensioengeld van Nederlandse vrachtwagenchauffeurs. Ook aandacht voor extreem winstgevende financiële producten als rentederivaten. Pensioenfondsen verdienden tussen 2008 en 2015 150 miljard euro aan deze ingewikkelde financiële innovatie. Wie legde dit geld op tafel en draaide dus op voor het verlies? Wat vindt derivatenexpert Theo Kocken van het Rotterdamse bedrijf derivatenbedrijf Cardano van de kritiek op extreem gecompliceerde financiële producten. De mega-rendementen kunnen niet voorkomen dat pensioenfondsen een steeds lagere dekkingsgraad hebben. Advocaat Hester Bais reageert. Daarnaast wordt de pensioenplicht voor zzp-ers behandeld. Het draagvlak voor pensioenfondsen neemt na vele uitwassen af. Maar in de beroepsgroep schilders moeten zelfs zzp-ers pensioenpremie betalen. PvdA-staatssecretaris Klijnsma is verantwoordelijk voor deze maatregel. Hoe reageert zij op kritische vragen? Een groep zelfstandige schilders, verenigd in Zelfstandigen Bouw, heeft hier geen zin meer in. Schilder Raymond Brugman reageert. In het nieuws wordt bijna dagelijks gesproken over lagere pensioenen, hogere premies, zakkende dekkingsgraden, de desastreus lage rente en een meer individueel georganiseerd pensioenstelsel. MAX kijkt achter deze nieuwsfeiten naar de mannen en vrouwen die met 1300 miljard euro over de wereld schuiven. Pensioenbestuurders en vermogensbeleggers gebruiken financiële technieken om hoge rendementen te halen. Maar leidt die rendementshonger niet tot kaa

  • S01E05 Kan het anders met uw pensioenpremie

    • July 22, 2016
    • Omroep MAX

    In deze aflevering aandacht voor het toezicht op mensen die verantwoordelijk zijn voor honderden miljarden pensioeneuro's. In de pensioenwereld gaan alle betrokkenen zelf over hun integriteit. Een nieuwe aflevering in de serie Zwarte Zwanen waarin MAX de Nederlandse pensioenwereld kritisch beschouwt. Menig pensioendeur werd dichtgeslagen, heel wat handen van vermogensbeheerders voor de lens van de MAX-camera gehouden. In deze aflevering krijgt verslaggever Grimbergen toegang tot MN, met 117 miljard euro een van de grootste beleggers van het land. Directeur René van de Kieft legt de kijker uit aan welke verleidingen hijzelf en zijn vermogensbeheerders bloot staan. Voorts aandacht voor de Code Pensioenfondsen en voor de Monitoringcommissie die toezicht houdt op de naleving van de coderegels. Voorzitter van die commissie is Margot Scheltema, ook commissaris van een farmaceutisch bedrijf waarin pensioenfonds ABP belegt én commissaris van De Nederlandsche Bank. Is hier sprake van belangenverstrengeling die door de Code Pensioenfondsen wordt verboden? Margot Scheltema geeft antwoord. Ook gaat MAX na of de coderegel ‘beheerst beloningsbeleid’ wordt nageleefd. Passen hier gouden handdrukken van miljoenen euro’s bij? Zwarte Zwanen belooft nadere uitleg. En wat doet een voormalig Goldman Sachs-topman in het toezicht op pensioenfondsen van De Nederlandsche Bank? Het MAX-programma zegt helderheid te brengen over vele ‘dubbele petten’ in de pensioenwereld. Automonteurs van de Utrechtse garage Autoweerd reageren op wat er volgens hen met hun geld gebeurt. Hun pensioenpremie komt immers bij belegger MN terecht. PFZW-directeur Borgdorff van PFZW licht toe dat voor hoge rendementen alles is toegestaan. Tenzij er een wettelijk verbod is. Zo zit zijn fonds nu in ‘synthetische securitisaties’, het financieel product dat de crisis van 2008 veroorzaakte, maar waarop je nu hoog rendement kunt maken.

  • S01E06 U en de pensioenelite

    • March 6, 2017
    • Omroep MAX

    Hoe kijken gewone Nederlandse burgers aan tegen de mensen die hun pensioen beheren? Wat overkomt de gewone burger als hij het pensioenfonds op fouten wijst? De 80-jarige Riet doet haar relaas. Ze krijgt van pensioenfonds PMT een bruto weduwenpensioen van 114 euro per maand. Ze is er van overtuigd dat PMT een foutieve berekening maakte. Ook de 72-jarige oud-filiaalchef van een Albert Heijn-vestiging, Herman, verbaast zich over hoe zijn pensioeninleg beheerd wordt. Christine (84), oud-ziekenhuismedewerker, laat kritische geluiden horen aan haar pensioenfonds PFZW. Hoe reageert haar fonds? Gepensioneerd productspecialist Peter (67) gaat voor de camera de confrontatie met zijn pensioenfonds PME aan. Hans (53), medewerker van het Hilversumse fijnmetaalbedrijf Buhl, vertelt hoe meerdere sterfgevallen in zijn omgeving het belang van pensioenopbouw doen relativeren. Verder citeert Zwarte Zwanen 6 uit interne stukken van de grootste Nederlandse pensioenuitvoerder APG. Daaruit blijkt dat de uitvoering van de ingewikkelde pensioenregelingen vastloopt. Wat doen pensioenfondsen met het toenemend aantal fouten? Waarom investeert een van de grootste pensioenuitvoerders van het land, MN, 75 miljoen in een ICT-project? Terwijl dat project halverwege stopt.

  • S01E07 Dokken en zwijgen

    • May 7, 2018
    • Omroep MAX

    In dit zevende deel van de spraakmakende serie over de Nederlandse pensioenfondsen: de groeiende onvrede over de pensioenpraktijk. Dagelijks storten werknemers 80 miljoen in de Nederlandse pensioenspaarpot. Daar zit inmiddels 1350 miljard euro in. Maar de premies stijgen en de uitkeringen blijven gelijk of dalen. Bovendien gaan de pensioenfondsen er vanuit dat 68 de nieuwe pensioenleeftijd is. Een op de drie Nederlanders geeft zijn of haar pensioenfonds een onvoldoende. Vooral de hoge bonussen in de pensioensector stuiten op afkeer. Het vertrouwen in de fondsen is nog lager dan in banken en verzekeraars. Journalist Cees Grimbergen laat 3 bezorgde burgers aan het woord. Onder andere over hoe de pensioenindustrie zich andermans geld toe-eigende. Ook behandelt het programma Amerikaanse beleggers die honderden miljarden Nederlands pensioengeld beleggen. Wat verdienen Larry Fink (Blackrock), David Rubinstein (Carlyle) en Stephen Schwarzman (Blackstone)? En hoe ziet de belangenverstrengeling in de Nederlandse pensioenwereld eruit? Grimbergen ontmoet de Leidse econoom Professor Kees Goudswaard. Goudswaard zit in de Raad van Commissarissen van De Nederlandsche Bank en is voorzitter van de SER-commissie Toekomst Pensioenstelsel. En hoe onafhankelijk is het wetenschappelijk pensioeninstituut Netspar dat mede wordt gefinancierd uit pensioenpremies? Waarom verzwijgen Netspar-wetenschappers schimmigheid, fraude en mega-beloningen in de pensioenindustrie? Waarom negeert Netspar de Nederlandse pensioenbeleggingen in belastingontwijking? Ook aandacht voor de gouden handdruk die PGGM-directeur Else Bos ontving. Bos werkt nu als toezichthouder bij De Nederlandsche Bank. Hans Alders was zestien jaar voorzitter van Pensioenfonds PGGM (nu PFZW geheten). Waarom ging Alders met een commerciële bijbaan van PFZW-directeur Peter Borgdorff akkoord? Willem Schulpen is directeur van een goedlopend meubelbedrijf. Voor zijn medewerkers betaalt hij jaarlijks zo’n twintigduizend euro

  • S01E08 Pensioen? Veel sparen, weinig krijgen

    • June 28, 2022
    • Omroep MAX

    In de spraakmakende documentairereeks Zwarte Zwanen volgt Omroep MAX tussen 2013 en 2018 de Nederlandse pensioenwereld. In 2013 zit er 1000 miljard euro in de pensioenfondsen. Inmiddels zit er 1800 miljard euro in de pensioenfondsen. Toch worden bijna alle pensioenen al 14 jaar niet geïndexeerd. Hoe is dit mogelijk?

  • S01E09 Waarom simpel als het moeilijk kan?

    • July 5, 2022
    • Omroep MAX

    In de MAX-serie Zwarte Zwanen ontrafelt journalist Cees Grimbergen sinds 2013 geheimen in de pensioenindustrie. In de financiële wereld schuiven specialisten 1800 miljard pensioeneuro’s over de wereld. Geld van Nederlandse werknemers en gepensioneerden. In het beheer ervan gaat van alles mis. De ‘Wolves of Wall Street’ hebben er meer over te zeggen dan Nederlandse werknemers. De vakbonden FNV en CNV staan de uitwassen openlijk toe.