Afgelopen september werd de 19-jarige Ishmael Gumbs in Amsterdam Zuid-Oost vermoord. Hij was de derde dode door schietincidenten in de Bijlmer binnen een jaar. Ishmael wilde, zoals veel jongeren in Zuid-Oost, rapper worden. Vrienden, familie en rappers vertellen in ZEMBLA over zijn te korte leven en de hiphop-cultuur in de wijk.
Chronische hoofdpijn, ADHD, astma, of een huilbaby? Terwijl reguliere artsen vaak geen antwoord hebben op dergelijke problemen, beweren osteopaten, chiropractoren en craniosacraal therapeuten deze klachten eenvoudig te kunnen oplossen. De populariteit van manuele therapeuten neemt dan ook hand over hand toe. Maar over de risico’s hoor je ze zelden.
In september 2008 wordt een peloton Nederlandse militairen in Uruzgan op non-actief gezet. De militairen vinden dat zij extra tijd nodig hebben om een gevaarlijke opdracht voor te bereiden. Daarover ontstaat onenigheid met hun compagnies commandant. Hij hould voet bij stuk met de woorden: ‘Bij mij ist Befehl ist Befehl. Ook als er doden vallen –jij, jij, jij - dan gaat de opdracht gewoon door.’ Ruim twintig militairen werden ervan beschuldigd een dienstbevel te weigeren. De Marechaussee onderzocht de zaak, maar vond geen enkel bewijs. Toch worden twee militairen naar huis gestuurd. De compagnies commandant wordt later bevorderd.
Acht verdachten in een drugszaak gaan vrijuit omdat er geknoeid is met hun bekentenissen, bleek afgelopen woensdag bij de rechtbank in Breda. Steeds vaker komen verdachten vrij door ernstige fouten van officieren van Justitie. Of verdwijnen onschuldigen achter de tralies. Maar wat gebeurt er eigenlijk met de officieren van Justitie die die fouten hebben gemaakt? Die vervolgen hun loopbaan en maken later soms promotie, zo blijkt.
Tankers en containerschepen die door de Golf van Aden langs de kust van Somalië varen, worden regelmatig overvallen door piraten. Enorme investeringen en dure ladingen staan op het spel. Niet alleen de Somalische piraten verdienen flink aan deze diefstal op grote schaal. Ook in Londen is het ‘big business’ en profiteren verzekeringsmaatschappijen, advocaten en gespecialiseerde losgeldhandelaren ervan. Waarschijnlijk wordt er in Londen zelfs meer uitgegeven dan wat er daadwerkelijk aan losgeld in Somalië terecht komt. In deze aflevering van ZEMBLA een verslag van deze kleine zeeoorlog. Bemanningen van de bedreigde tankers en de marineschepen die hen moeten beschermen, vertellen over hun angst voor de overvallers. Ook de piraten zelf vertellen over de redenen van hun piraterij.
Het wordt het grootste schandaal en het best bewaarde geheim van de luchtvaart genoemd: de giftige stoffen die bemanning en passagiers in vliegtuigen via de airco kunnen inademen. In Australië heeft het al tot parlementair onderzoek geleid en ook in het Engelse parlement zijn er vragen over gesteld. Maar in Nederland wordt het tot nu toe doodgezwegen en ontkend. Ondertussen melden zich wereldwijd steeds meer zieke piloten die niet meer kunnen vliegen, waaronder piloten van de KLM. Hoe veilig is het in de lucht?
De gemeente Den Helder kampt al jaren met grote politieke problemen. Wethouders werden aan de kant gezet en in vijf jaar tijd zagen de inwoners van Den Helder vier burgemeesters voorbij komen. De laatste bestuurscrisis werd veroorzaakt door VVD-burgemeester Hulman. Hij raakte in opspraak door het vragen van extra woonvergoeding, terwijl hij ‘vergat’ te melden dat hij maandelijks nog wachtgeld kreeg van de gemeente Rotterdam. Het vertrouwen van de Helderse bevolking in de lokale politiek is diep gezakt: inwoners vragen zich af of het nog wel goed komt met hun stad. Het antwoord van de gemeente: prestigieuze bouwplannen die af moeten rekenen met het verleden en Den Helder ‘weer op de kaart’ moeten zetten. ZEMBLA over de lokale strijd om de macht en het gebrek aan vertrouwen in de plaatselijke politiek.
Verstandelijk gehandicapten opsluiten, lijfstraffen toedienen en intimideren. Dit is het regime op een zorgboerderij in Nederland. De afgelopen jaren is het aantal zorgboerderijen en woongroepen voor mensen met een beperking sterk gestegen. Iedereen kan zonder een diploma in de zorg zo’n initiatief beginnen. Eenmaal gestart, houdt geen enkele instantie systematisch toezicht of de mensen goede zorg krijgen. Op sommige boerderijen loopt het daarom helemaal uit de hand. Een 16-jarige jongen werd acht maanden langdurig opgesloten op een kamer. Zijn behoefte moest hij op een emmer doen. In een andere particuliere woongroep incasseerde de eigenaar wel het geld van zijn psychiatrische patiënten, maar gaf hij ze geen dagbesteding. In ZEMBLA vertellen ouders en voormalig werknemers hun verhaal.
“Ik ben een leerling met ambitie, ik ben een leerling die les wil,” zegt Nadia Raiss. Leerlingen op middelbare beroepsopleidingen klagen dat ze al maanden geen Engels en Nederlands krijgen. Directies zeggen dat het om incidenten gaat, maar het onderwijsveld ziet een veel structureler probleem. ROC’s worden geleid als commerciële ondernemingen en leerlingen zien de school als buurthuis en missen structuur. Intussen groeit de lijst met ‘zeer zwakke’ opleidingen in het middelbaar beroepsonderwijs gestaag door.
De overheid en Shell willen een proef doen met het opslaan van CO2 in een dicht bevolkte woonwijk in Barendrecht. De bewoners zijn bang omdat niemand ze kan garanderen dat het veilg is. In ZEMBLA legt een woordvoerder van Shell uit dat men wil testen hoe de bevolking reageert.
De volksgezondheid in Nederland staat de laatste jaren onder druk door problemen die veroorzaakt worden door de intensieve veeteelt. De MRSA, de BSE, de Q-koorts en nu de ESBL, een superbacterie uit de kippenstal die mensen en dieren ongevoelig maakt voor antibiotica. De ESBL ontstaat doordat de pluimveehouderij buitensporig veel antibiotica gebruikt om de dicht op elkaar levende kippen gezond te houden. De kippen hebben daardoor een resistente bacterie ontwikkeld, die het bestrijden van infecties bij dier en mens moeilijk maakt en soms zelfs onmogelijk. Artsen vertellen in ZEMBLA dat ze zich ernstig zorgen maken over de ESBL, omdat ze het aantal patiënten die besmet raken met zo’n bacterie zien groeien.
Waar is de 20 miljard dollar aan hulpgeld terechtgekomen die Afghanistan in 2008 ontving op de internationale donorconferentie? Met die vraag ging filmmaker Paul Moreira op pad in het door oorlog geteisterde land. Het resultaat is onthutsend. Zeshonderdtachtig nieuwe scholen zouden er gebouwd worden, maar in de hoofdstad Kabul is er geen enkele te vinden. President Karzai zei op de conferentie in 2008 nog dat de regering nu zijn beloften aan de Afghaanse bevolking moet nakomen en een einde ging maken aan de corruptie. Daar is bitter weinig van terechtgekomen, laat deze aflevering van ZEMBLA zien.
Terwijl de integratieproblemen van moslims in Nederland juist afnemen radicaliseert Geert Wilders steeds verder in zijn uitspraken over de islam. Zijn donkere angstfantasieën over de oprukkende islam en zijn dromen over oorlog en deportatie slaan bij veel burgers aan. Hoe onrealistisch ze ook zijn, ze leiden tot een klimaat waarin mensen elkaar op straat naar het leven gaan staan. Weinigen durven zich daar over uit te laten, want Wilders heeft het land in de greep van de angst.
Wie wil weten wat de veiligste auto is of de zuinigste koelkast kan overal terecht. Maar voor een borstkankerpatiënt of iemand met een dikke darmtumor die op zoek is naar het ziekenhuis met het beste resultaat, is Nederland een doolhof. In de Verenigde Staten is van elke chirurg bekend hoe goed hij of zij het vak verstaat. De kwaliteit van het werk van een chirurg is van groot belang, zeker bij de behandeling van kanker. Maar Nederlandse ziekenhuizen publiceren nauwelijks of geen cijfers. Hoeveel patiënten na een slokdarmoperatie overlijden of welk ziekenhuis weinig ervaring heeft met een blaascarcinoom wordt wel bijgehouden en geadministreerd, maar niet openbaar gemaakt. Zonder contacten in de medische wereld is het daarom nagenoeg onmogelijk om uit te vinden waar je moet zijn voor bijvoorbeeld een dikke darmoperatie of welk ziekenhuis je maar beter kunt mijden als het om een borstbesparende operatie gaat.
Met de ondertekening van de nieuwe zorgwet op 23 maart j.l. boekte president Obama een historische overwinning. De nieuwe wet maakt gezondheidszorg voor iedereen toegankelijk. Ook voor de 32 miljoen Amerikanen die nu nog onverzekerd zijn. Met deze nieuwe wet komt er een einde aan de jarenlange krachtmeting tussen voor- en tegenstanders van de hervormingen van de gezondheidszorg. Maar welke prijs betaalde Obama hiervoor?
Ze doen het werk dat niemand graag doet: schoonmaken. Het is smerig en zwaar werk tegen een laag salaris. Schoonmakers komen niet snel in opstand, maar nu hebben ze er genoeg van. Bijna negen weken staken ze voor een betere toekomst, de langste staking in Nederland sinds 1933. Daarmee trotseren ze de grote schoonmaakbedrijven, die onderling verwikkeld zijn in een moordende concurrentiestrijd. De staking is nu voorbij, maar de problemen in de schoonmaaksector zeker niet.
De ogen van de wereld zijn al wekenlang gericht op de golf van Mexico, waar BP een olielek probeert te stoppen, diep onder het zeeoppervlak. Ondertussen voltrekt zich in de Niger Delta, het zuidelijke deel van Nigeria, al 50 jaar een olieramp. Sinds de oliemaatschappijen daar hun jacht op olie begonnen, is er naar schatting 1,5 miljoen ton olie over de landbouwgronden en in de moerassen gestroomd. Die vervuiling gaat onverminderd door. De bevolking wil dat het eindelijk stopt en richt zijn woede op Shell. De leidende Nederlands/Britse oliegigant maakt miljarden winst, maar wordt ervan beschuldigd milieu en mensenrechten op te offeren. ZEMBLA trok naar de Niger Delta en zag de praktijken van Shell.
In de Brabantse gemeente Veldhoven heeft een grote groep hangjongeren lange tijd de buurt onveilig gemaakt. Met de aanhouding van 35 van hen, werden ruim 250 misdrijven opgelost. Hoe kon deze groep autochtone jongeren uit gewone Brabantse gezinnen zo ontsporen?
Na een geruchtmakende vermissing van zeven maanden, heeft het televisieprogramma ZEMBLA de 17-jarige Mowitha Wittmer opgespoord. Het meisje ontsnapte uit een gesloten jeugdinrichting, waar ze beschermd moest worden tegen loverboys. Ten onrechte, zo blijkt nu uit de ZEMBLA-aflevering 'Meisje Vermist'. De hulpverlening heeft jarenlang kritiekloos het loverboyverhaal van Mowitha's moeder gevolgd. Mowitha vertelt nu vanaf een onderduikadres haar verhaal.
Vorig voorjaar hebben de schoonmakers in Nederland negen weken gestaakt, de langste staking sinds 1933. Destijds volgde ZEMBLA een aantal schoonmakers,die meer loon wilden, een beetje respect, maar vooral betere werkomstandigheden. Want vaak krijgen ze zo weinig tijd dat die wc in de trein of in het ziekenhuis niet goed schoon wordt, terwijl ze dat wel graag willen. Inmiddels is er een nieuwe CAO. In de ZEMBLA-aflevering 'Na de schoonmaakwoede’, gaat ZEMBLA terug naar een aantal hoofdpersonen om te vragen wat er sinds de staking veranderd is.
In januari won ZEMBLA met de aflevering 'Vieze ziekenhuizen' de Beeld en Geluid Award 2009 in de categorie ‘Informatie’. De ongewijzigde versie van deze aflevering wordt op zondag 11 juli opnieuw uitgezonden. In ‘Vieze ziekenhuizen’ bezoekt ZEMBLA een aantal Nederlandse ziekenhuizen en onderzoekt hoe vies ze zijn.
Of het nu gaat om de HSL, de Betuwelijn, de Noord-Zuidlijn of de Blauwe Stad, ze beloofden allemaal grote opbrengsten en lage kosten. Maar het tegendeel bleek waar. Nu gloort er een nieuw fiasco aan de horizon: de doorstart van luchthaven Twente. Want de overheid wil het voormalige militaire vliegveld omtoveren in een commerciële burgerluchthaven. Die moet Twente aan banen helpen. Maar de haalbaarheid van dit plan is uiterst onzeker. Desondanks zetten de bestuurders stug door en schromen ze niet alvast tientallen miljoenen euro’s te investeren in een luchthaven die er mogelijk niet komt.
Niet alleen jongetjes, maar ook steeds meer meisjes en volwassenen krijgen te horen dat ze ADHD hebben. De Gezondheidsraad maakte zich er tien jaar geleden al zorgen over en intussen is het aantal diagnoses alleen maar gestegen. Het gebruik van medicatie is de afgelopen vijf jaar zelfs verdubbeld.
Paling is lekker en vis eten is gezond, zo wordt gezegd. Maar is de paling wel zo gezond? In ZEMBLA een onderzoek naar de kwaliteit van de Nederlandse rivierpaling. Belangrijke onderzoeksinstituten die de overheid adviseren waarschuwen voor het dioxinegehalte van die paling. Het ministerie dat over de visserij gaat (LNV) negeert deze adviezen en schuift de verantwoordelijkheid door naar de vissers. Maar de vissers gaan gewoon door met paling vangen en verkopen. “Handel is handel”, zeggen zij. De consument wordt intussen onduidelijk voorgelicht over de vraag of paling nou wel of geen kwaad kan. Het onderzoek naar de rivierpaling is te zien in ‘De dioxinepaling’.
Er vindt een wilde staking plaats onder TNT postbodes vanwege onderbezetting en te hoge werkdruk. Het voormalige staatsbedrijf reorganiseert en wil 11.000 postbodes ontslaan, waarvan 4.500 gedwongen, terwijl er volop werk is. De Productiedivisie waaronder de postbodes vallen, maakte in 2009 zelfs nog een geschatte winst van 488 miljoen euro en blijft daarmee het meest lucratieve onderdeel van TNT.
Anderhalf miljoen mensen stemden bij de laatste verkiezingen op de PVV. Wilders gebruikt deze achterban als ondersteuning voor zijn antimoslim retoriek, maar is dat inderdaad de reden dat mensen op het platteland op hem gestemd hebben? In Spijk, een klein Gelders dorp tegen de Duitse grens, onderzocht ZEMBLA waarom mensen voor de PVV kiezen terwijl er nauwelijks allochtonen wonen. ‘Alles is ter ziele, hier hebben we niks. Wilders moet ook maar eens een kans krijgen’, zegt een van de Spijkenaren in de ZEMBLA-aflevering ‘Henk en Ingrid in Spijk’
Onze oud minister-president Balkenende verdiende vorig jaar 191 duizend euro. Dit is inclusief onkostenvergoedingen, pensioenbijdrage en fiscale bijtellingen. Tweeduizend topmensen bij onder meer ziekenhuizen, universiteiten en woningbouw-verenigingen verdienen meer dan onze premier. In de ZEMBLA-uitzending ‘De balkenendenorm top 2000’ de salaristoppers van 2009 in de publieke sector.
Het Functioneel Parket van het Openbaar Ministerie is een onderzoek gestart naar overtredingen van de milieuwet door het Zeeuwse bedrijf Thermphos, een van de ergste vervuilers van Nederland. Ook onderzoekt het parket een ongeval waarbij vorig jaar twee werknemers om het leven kwamen. Het OM laat dit weten in de aflevering van ZEMBLA ‘Fosfor aan de Schelde’.
4 miljoen mensen in krijgen in Nederland jaarlijks een griepprik. De griepprik is gratis voor ouderen en mensen met een chronische ziekte, maar kost de overheid jaarlijks 55 miljoen euro. Volgens het RIVM, dat verantwoordelijk is voor de vaccinatiecampagne, beschermt de prik tegen de ernstige gevolgen van influenza. Maar klopt dat eigenlijk wel? Hoe effectief is het vaccin? Griepdeskundigen uiten daarover in ZEMBLA hun twijfels.
Van de anderhalf miljoen honden die in Nederland rondlopen, zijn zo'n 500.000 echte rashonden. Deze rashonden, zoals poedels, teckels, golden retrievers en spaniels, genieten het meeste aanzien, omdat die een stamboom hebben. Een echte rashond is kostbaar en voor de nakomelingen wordt grof geld betaald. Fokkers doen er dus alles aan om aan het gewenste schoonheidsideaal van de rashond te voldoen.
Nooit eerder zijn in één klap zoveel geheime militaire en diplomatieke documenten wereldkundig gemaakt als WikiLeaks dit jaar heeft gedaan. In ZEMBLA het verhaal achter deze gesloten organisatie. Terwijl rond voorman Julian Assange een felle discussie woedt – is hij een verkrachter of een heilige? – gaat WikiLeaks onverstoorbaar door met het uitvoeren van een heel eigen politieke agenda. Maar, zo blijkt uit deze uitzending, de manier waarop Assange opereert, stuit intern op kritiek en hij krijgt zelfs te maken met lekken binnen zijn eigen WikiLeaks.
Vrolijk gekleurde bollenvelden: ze zijn oer-Hollands, ze trekken veel toeristen en het levert onze economie jaarlijks 1,2 miljard euro op. Maar de keerzijde is de enorme hoeveelheid landbouwgif, die nodig is om de bloembollen te beschermen tegen schimmels en insecten. Dat gif komt in de lucht en in het oppervlaktewater. Artsen, toxicologen, milieudeskundigen en burgers maken zich grote zorgen. ZEMBLA onderzoekt de gezondheidsrisico’s langs de bollenvelden.
Mevrouw Sieben hielp haar man 25 jaar geleden bij het zagen van een asbesthoudende golfplaat voor op het schuurdak. Nu heeft ze asbestkanker. De heer Jansman speelde als kind op het met asbest vervuilde erf van zijn ouderlijk huis. Ook hij kreeg asbestkanker. Twee asbestslachtoffers die verder nooit met asbest in aanraking zijn geweest.
Nierpatiënte Angela uit Ghana moet terug naar haar land, ook al zal ze daar sterven aan haar ziekte, omdat ze behandeling niet kan betalen. Het is één van de patiënten die is beoordeeld door een arts van het Bureau Medische Advisering (BMA) van de IND. Medisch specialisten van diverse ziekenhuizen zijn zeer verontwaardigd over de werkwijze van hun collega’s van het BMA. Ze zeggen dat de BMA-artsen hun werk onverantwoord doen. Ze moeten soms machteloos toekijken hoe hun doodzieke patiënten door de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) terug worden gestuurd naar het land van herkomst.
Bijna alle pensioenfondsen in Nederland kampen met financiële problemen. De uitkeringen worden niet meer aan de inflatie aangepast en in de toekomst dreigen nog grotere tekorten. Volgens de besturen van de fondsen zijn de problemen te wijten aan de langere levensverwachting en de lage rentestand. Maar ZEMBLA toont aan dat het probleem ook is veroorzaakt door slecht beheer in de afgelopen jaren.
De Tweede Kamer hield kort geleden een hoorzitting over de activiteiten van Shell in Nigeria, mede naar aanleiding van de ZEMBLA-uitzending ‘De vuile olie van Shell’ uit juni 2010. ZEMBLA-verslaggever Thomas Blom werd door Kamerleden gevraagd naar zijn ervaringen in Nigeria. Ruim vijftig jaar haalt Shell daar olie uit de grond. Door olielekkages zijn akkergronden en viswateren ernstig vervuild. De bevolking is het zat. Shell schept volgens de bewoners van de Nigerdelta geen rijkdom, maar armoede en draagt bij aan de conflicten in de regio. ZEMBLA filmde de praktijken van Shell en sprak met de lokale bevolking.
Slachtoffer van diefstal, gewapende overval of seksueel misbruik? Dikke kans dat de daders nooit worden gepakt. De opsporing van criminelen is de afgelopen jaren steeds verder verminderd. Vooral sinds de politie de beschikking heeft gekregen over een nieuw, centraal computersysteem stapelen ook de onopgeloste zwaardere delicten zich op. Korpschef van Hollands Midden J. Stikvoort zegt dat het systeem ‘als een ramp’ wordt ervaren.
Beschoten huizen, ingegooide ruiten, uitgebrande auto’s en anonieme doodsbedreigingen. Meer dan de helft van alle burgemeesters en wethouders zijn het doelwit van intimidatie en agressie, soms zelfs met grof geweld. Ook ruim een derde van alle raadsleden heeft hier mee te maken. Die bedreigingen hebben grote gevolgen voor het persoonlijke leven van een bestuurder, maar ze kunnen ook de besluitvorming van die bedreigde burgemeesters, wethouders of raadsleden beïnvloeden. Het verhaal over de intimidatie van lokale bestuurders en de risico’s voor de rechtsstaat.
Van alle Europese landen heeft Nederland de grootste bijensterfte. Natuurbeheerders maken zich grote zorgen over de gevolgen die dit heeft voor onze voedselketen. Wetenschappers en imkers uit de hele wereld zien landbouwgif als de belangrijkste oorzaak van de sterfte. De producenten van dit middel ontkennen ieder causaal verband. In Nederland ziet de belangrijkste adviseur van de overheid op dit gebied, Wageningen Universiteit en Research-centre (WUR), de pesticiden ook niet als grootste probleem van de bijensterfte. Vanwege de grote economische belangen is een verband tussen de dood van de bijen en het gebruik van het landbouwgif een gevoelig onderwerp op de Haagse politieke agenda.
De spanning op het Brabantse platteland is om te snijden. De burger in het buitengebied knokt voor een gezond leefklimaat, tegen de stank en de ongezonde lucht. Maar de boeren naast hem bouwen steeds grotere varkensstallen. Het is een ongelijke strijd. En ook al is er een discussie op gang gekomen over de megastallen en zegt staatssecretaris Bleker van Landbouw de grootschalige ontwikkelingen te willen stoppen, de boeren gaan gewoon door. In gemeenten als Oirschot en Reusel-de Mierden hebben ze op strategische plekken al gronden en oude bedrijven gekocht om te kunnen uitbreiden. ZEMBLA onderzoekt waarom burgers steeds het nakijken hebben bij deze ontwikkelingen en welke politieke spelletjes er gespeeld worden.
De Libische leider Kadhafi heeft jarenlang zijn best gedaan om verziekte relaties met het Westen te herstellen. Nu dat uiteindelijk leek gelukt, blijkt het grootste gevaar niet van buitenaf te komen maar is het zijn eigen volk dat de kolonel van zijn troon gaat stoten. Militair gesteund door datzelfde Westen.
Waar is generaal Ratko Mladic? Hoe kan het dat deze grootste oorlogsmisdadiger van na de Tweede Wereldoorlog nog steeds vrij rondloopt? ZEMBLA volgt hoofdaanklager Serge Brammertz van het Joegoslaviëtribunaal op zijn dienstreis naar Belgrado om antwoord op deze vragen te vinden. Want nog steeds is de jacht op Mladic niet voorbij. Brammertz heeft haast want zijn tribunaal is nog maar anderhalf jaar operatief. Voor die tijd moet de man die verantwoordelijk wordt geacht voor de moord op 7500 moslimmannen in Srebrenica, gepakt en berecht zijn.
Honderdduizenden mensen die dichtbij een snelweg wonen hebben een verhoogde kans op luchtwegaandoeningen en hart- en vaatziekten. Hetzelfde geldt voor kinderen op scholen in de buurt van autosnelwegen. Dat zeggen deskundigen in deze ZEMBLA uitzending. Het kabinet Rutte is druk met het verhogen van de maximum snelheden en het verbreden van wegen. Dat zal tot nog meer gezondheidsproblemen leiden.
ZEMBLA herhaalt de uitzending Antibiotica Alarm van 11 april 2010 omdat drie weken geleden ook op sommige groenten bacteriën zijn gevonden die immuun zijn voor antibiotica. De volksgezondheid in Nederland staat de laatste jaren onder druk door problemen die veroorzaakt worden door de intensieve veeteelt. De MRSA, de BSE, de Q-koorts en nu de ESBL. Een super bacterie uit de kippenstal die mensen en dieren ongevoelig maakt voor antibiotica.
‘Schilder overlijdt na val van steiger’. ‘Boer komt om in gierput’. ‘Havenarbeider geplet door container’. Krantenberichten, die vaak worden afgesloten met: de Arbeidsinspectie stelt een onderzoek in. Het zijn een paar voorbeelden van de 200.000 arbeidsongevallen die jaarlijks letsel veroorzaken, soms met dodelijke afloop. De ondernemingsraad van de Arbeidsinspectie, onderdeel van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, vertelt in ZEMBLA dat er door bezuinigingen veel te weinig inspecteurs zijn om bedrijven te controleren op veilige werkomstandigheden. Gemiddeld wordt een bedrijf maar eens in de dertig jaar bezocht. Daardoor vallen er onnodig veel slachtoffers op de werkvloer.
Als het aan het huidige kabinet ligt, krijgt de Zeeuwse gemeente Borsele binnen enkele jaren een tweede kerncentrale. Ondanks de nucleaire ramp die zich in Japan voltrekt, zet minister Verhagen van Economische Zaken de plannen gestaag door en de kernenergie-lobby draait op volle toeren. ZEMBLA vanuit Borssele in gesprek met lobbyisten, de bewoners, de deskundigen en de plaatselijke politiek over de strategieën om Nederland klaar te stomen voor een nieuwe kerncentrale.
Dagblad De Telegraaf publiceert soms willens en wetens onwaarheden. Dat blijkt uit een uitzending van het televisieprogramma ZEMBLA. In de uitzending worden de achtergronden van een aantal spraakmakende artikelen uit De Telegraaf onderzocht. Bronnen die genoemd worden blijken nooit geïnterviewd, reacties van betrokkenen worden onjuist weergegeven en informatie die een verhaal ontkracht, wordt bewust genegeerd.
Reanimatiebeleid verzorgingshuizen niet goed geregeld.Bewoners van verzorgingshuizen worden soms tegen hun wil gereanimeerd omdat er geen duidelijke afspraken zijn gemaakt over wel of niet reanimeren. Dit stellen artsen en verpleegkundigen in de uitzending 'Niet reanimeren a.u.b.'.
Deze week heeft de Onderzoeksraad voor Veiligheid haar eindrapport naar buiten gebracht met conclusies en aanbevelingen over het legaal bezit van wapens. Aanleiding is de schietpartij op 9 april in een winkelcentrum in Alphen a/d Rijn.
Koekjes, bakolie, zeep, chips, ijsjes, shampoo: je kunt het zo gek niet bedenken of er zit wel palmolie in. Plantaardige olie, staat er dan op de verpakking. Afkomstig uit tropische landen als Maleisië en Indonesië. Daar wordt het regenwoud gekapt om plaats te maken voor enorme palmolieplantages.
Edith Schippers is een opmerkelijke minister van Volksgezondheid. Ze wordt door de rooklobby beschouwd als een trouwe bondgenoot. Vooraanstaande artsen spreken met afschuw over haar rookbeleid: ze heft het rookverbod voor de kleine horeca op en campagnes om mensen van het roken af te helpen worden stopgezet.
De pleegouders M. uit het Brabantse dorpje Langenboom worden in april 2011 veroordeeld voor mishandeling en seksueel misbruik van hun pleegkinderen. De pleegouders beschikken over geen enkele pedagogische opleiding. De pleegmoeder blijkt zelfs zwakbegaafd. Toch krijgen ze van jeugdzorg in tien jaar tijd de verantwoordelijkheid over in totaal 77 kinderen. Vanaf het begin komen er klachten bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling binnen. Maar jeugdzorg blijft kinderen plaatsen.
Extreem dikke mensen zijn ook in ons land geen uitzondering meer. Maagverkleinende operaties gaan in Nederlandse ziekenhuizen als warme broodjes over de toonbank. De operatie is niet zonder risico's en patiënten moeten daarna alsnog levenslang op dieet. De ingreep kost 8.000 of 10.000 euro, het hangt er vanaf hoe dik je bent. Is dat niet een dure manier om af te vallen?
Het is crisis en dat is vooral voelbaar als je moet leven op of onder bijstandsniveau zoals ruim 10.000 gezinnen in Tilburg dat doen. En alsof ze het nog niet moeilijk genoeg hebben, wordt er ook nog eens flink op ze bezuinigd. Ze verliezen hun gesubsidieerde baan, hun uitkering of de hulp die ze nodig hebben bij de opvoeding van de kinderen. De regering denkt dat als je deze gezinnen minder geld geeft, ze vanzelf wel weer aan het werk gaan. ‘ZEMBLA’ laat zien dat het helaas zo simpel niet is.
Vanuit de samenleving komt er een steeds grotere roep om onze straten en wijken veiliger te krijgen, maar de politie kan het niet aan. Daarom surveilleren er steeds vaker particuliere beveiligers door woonwijken, ze houden toezicht in winkels en ze worden ingehuurd om grote evenementen te beveiligen. Inmiddels is het aantal beveiligers uitgegroeid tot zo’n 30.000, evenveel als er politieagenten op straat lopen. Minister Opstelten en staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie, willen de samenwerking met de beveiligingsbedrijven verder uitbreiden. Particuliere beveiligers nemen soms politietaken over, zonder dat ze bijzondere bevoegdheden, handboeien of wapens hebben. Wat betekent dit voor onze veiligheid? Wie controleert deze commerciële bedrijven? En waar ligt de grens van hun bevoegdheden?
Het Amstelveense amateurvoetbalelftal RKAVIC-4 wordt op 14 mei dit jaar kampioen. Een groot deel van het elftal trekt naar de Amsterdamse binnenstad om het feest uitbundig te vieren. Een agent met politiehond slaat de luidruchtige mannen gade en besluit in te grijpen. Twee mannen worden aangehouden, waarna zich in korte tijd een drama ontvouwt. De agent schiet vier keer met zijn dienstwapen omdat hij zich bedreigd voelt. Twee minuten na de aanhouding is één van de mannen, de 31-jarige aanvoerder Michael Koomen, op slag dood. Twee andere jongens raken zwaargewond. Negen voetballers worden gearresteerd voor poging tot doodslag.
Torenhoge voedselprijzen leidden in 2008 wereldwijd tot hevige rellen, vooral in ontwikkelingslanden. Hoge voedselprijzen zijn het gevolg van schaarste, bijvoorbeeld veroorzaakt door mislukte oogsten. Maar die hoge prijzen worden nog eens extra opgedreven door een nieuw fenomeen: voedselspeculatie. Dat is het speculeren op financiële markten met de prijs van graan, mais, suiker, cacao, aardappelen, vlees – kortom: voedsel.
De gevangenen van detentiecentrum Rotterdam komen afgelopen zomer in opstand. De opgesloten vreemdelingen protesteren tegen hun uitzichtloze situatie en het strenge gevangenisregime. Ze hebben geen strafbaar feit gepleegd maar zitten in een cel waarvan de deur om vijf uur 's avonds op slot gaat tot de volgende ochtend acht uur. Ze voelen zich behandeld als criminelen. Protest Het protest wordt de kop ingedrukt, maar de klachten worden niet minder. Ook in andere detentiecentra melden vreemdelingen ernstige problemen als gevolg van gebrekkige medische zorg en slechte detentieomstandigheden.
Tot voor kort werkten bouwvakkers, thuiszorgmedewerkers of postpakketbezorgers in vaste dienst. Een baan voor het leven bestond nog. Maar werkgevers willen af van de vaste kracht, want die vinden ze te duur. Ze kiezen voor flexibele oplossingen en werken liever met zzp’ers en oproepkrachten. Dat betekent dat deze flexwerkers minder betaald krijgen en geen gegarandeerde uren meer hebben. Zij betalen de rekening in deze tijden van crisis.
'Ik wil uit het leven stappen, maar niemand wil mij helpen.' Dat schreef de 86-jarige Corry van der Kolk uit Opperdoes afgelopen zomer aan journalist Cees Grimbergen. Van der Kolk is een van de vele ouderen die hun leven als voltooid beschouwen. Volgens de regels van de tien jaar oude euthanasiewet mag een arts hen niet helpen, omdat zij niet ondraaglijk en uitzichtloos lijden.
Er was eens de belofte van een goed pensioen. Als je jaar in jaar uit premie zou afdragen, kon je na je 65e rekenen op een gegarandeerd inkomen. Maar wat is die belofte nog waard, nu veel pensioenfondsen gaan korten op de uitkeringen? ZEMBLA onderzoekt waarom ouderen zich belazerd voelen en jongeren vrezen dat ze hun geld in een bodemloze put storten.
De crisis op de huizenmarkt maakt steeds meer slachtoffers. Inmiddels hebben 45.000 huishoudens een betalingsachterstand van minstens drie maanden op hun hypotheek. Restschuld Mensen die noodgedwongen hun huis moeten verkopen, blijven zitten met een enorme restschuld, omdat de waarde van hun huis inmiddels veel lager ligt dan wat ze er zelf voor hebben neergelegd. Ondertussen geven de banken geen krimp: meedogenloos eisen ze hun geld op.
Een pak yoghurt één dag over de houdbaarheidsdatum? De meeste mensen gooien het dan weg. Een blik met boontjes een paar maanden over de datum? Dat gaat zeker bij het afval. Supermarkten en consumenten gooien elke dag grote hoeveelheden voedsel in de container. In Nederland wordt jaarlijks voedsel met een totale waarde van meer dan vier miljard euro op de vuilnisbelt gegooid. Maar veel daarvan is nog prima eetbaar. We onderzoeken waarom Nederlanders zoveel eten verspillen.
Eerder dit jaar hoorden meer dan duizend Nederlandse vrouwen met een PIP-borstimplantaat dat zij een verhoogde kans lopen op ernstige gezondheidsklachten door geknoei met siliconen door de fabrikant. De PIP-implantaten zijn jarenlang gebruikt door artsen in Nederlandse ziekenhuizen en klinieken, omdat ze een CE-markering hadden.
Zieke werknemers kosten het bedrijfsleven veel geld. Grote bedrijven huren daarom commerciële verzuimbureaus in, die beloven dat zij het ziekteverzuim fors kunnen terug brengen. Geen medische opleiding Als je ziek bent, moet je bellen met het callcenter van het verzuimbedrijf. Callcenter-medewerkers, ook wel 'casemanagers' genoemd, bepalen of de ziekmelding wel terecht is. Ze stellen daarom allemaal medische vragen, maar hebben geen medische opleiding. Ook slaan ze al deze medische informatie op in dossiers die toegankelijk zijn voor de werkgever.
Maike is blind, Henrie is aan zijn rolstoel gekluisterd en het hoogbejaarde echtpaar Van Midden is slecht ter been. Om mee te kunnen doen in de samenleving, zijn ze afhankelijk van het deur tot deur-vervoer dat de gemeente voor hen regelt. Maar gemeenten besluiten steeds vaker dat het vervoer goedkoper moet. ZEMBLA over de uitverkoop van de regiotaxi.
Verslaafde moeders, psychiatrische patiënten, verstandelijk gehandicapten: iedereen mag in Nederland kinderen krijgen. Maar waar ligt de grens? Mag je voor een kind zorgen, als je niet eens voor jezelf kunt zorgen? Bescherming Jaarlijks sterven meer dan vijftig kinderen door mishandeling van ongeschikte ouders. Nog veel meer kinderen worden ernstig mishandeld en verwaarloosd. Hoe beschermen we kinderen tegen deze ouders?
Het grootste commerciële verzuimbedrijf van ons land schendt op grote schaal de privacy van zieke werknemers, liet ZEMBLA op 23 maart zien in 'De verzuimpolitie'. De uitzending maakt veel los. De directie van het bedrijf stapt op, De Bijenkorf en V&D verbreken de samenwerking met Verzuimreductie. Maar komt het nu goed met de privacy van werknemers?
Tienduizenden leerlingen uit Amsterdam, Utrecht, Amersfoort en Almere dreigden hun opleiding niet af te kunnen maken door het miljoenenverlies van Amarantis. Vóór eind april moest de aangestelde crisismanager M. Wintels een oplossing vinden, anders zou Amarantis failliet gaan. Doordat het ministerie met tien miljoen euro bijspringt, en een aantal andere partijen met nog eens acht miljoen euro, is het onderwijs voor het moment gered.
Nederland voert al jaren een keihard vreemdelingenbeleid. Iedere dag worden er tientallen vreemdelingen door de Nederlandse overheid op straat gezet. Ze zijn uitgeprocedeerd en moeten het land uit, terug naar hun eigen land. Eenmaal op straat zijn ze illegaal. Vaak kunnen ze ook niet terug naar het herkomst land. Hun land is niet veilig of laat ze niet meer toe. Met als gevolg dat ze weer worden opgepakt en soms voor langere tijd worden opgesloten zonder dat ze veroordeeld zijn voor strafbare feiten. Nederland moet namelijk zo onaangenaam worden zodat vreemdelingen het wel uit hun hoofd laten om hier te blijven.
Houd hem niet tegen je oor, draag hem niet in je binnenzak en leg hem niet vlak naast je op het nachtkastje: de mobiele telefoon. Want de straling die ons mobieltje uitzendt is mogelijk kankerverwekkend, zegt de Wereldgezondheidsorganisatie die vorig jaar onderzoek deed naar gezondheidsrisico’s en mobiel bellen.
De ZEMBLA-uitzending ‘Wie verschoont moeder’ van 11 mei 2008 laat schokkende beelden zien van een oude vrouw in een vieze luier en met poep onder haar nagels in een verpleeghuis. De politiek belooft beterschap maar meer dan vier jaar later is de situatie in tientallen verpleeghuizen nog steeds schrijnend. Ouderen liggen niet zelden tot de middag in bed, vaak in vieze luiers, zo blijkt uit het vervolg op ‘Wie verschoont moeder’.
Een eigen huis kost veel geld. Onze hypotheek is vaak een stevige kostenpost, mede vanwege de rente die we aan de bank betalen. In omringende landen als Duitsland, Frankrijk en België betalen huizenbezitters veel minder rente over hun hypotheek. Waarom kan dat niet in Nederland?
In 2009 toont ZEMBLA met verborgen camerabeelden aan dat Nederlandse ziekenhuizen vies zijn. Volgens deskundigen sterven mede daardoor onnodig veel patiënten. De ziekenhuizen beloven met strenge hygiënemaatregelen het sterftecijfer terug te brengen. Nu, drie jaar later, gaan er jaarlijks nog steeds honderden mensen onnodig dood aan infecties die ze hebben opgelopen in het ziekenhuis, zo blijkt uit ZEMBLA. Hoe kan dat?
Dag en nacht, dag in dag uit rijden er in Nederland duizenden vrachtwagens met gevaarlijke stoffen over onze snelwegen. In opdracht van grote chemieconcerns zoals bijvoorbeeld Shell of Exxonmobile vervoeren transportbedrijven de ladingen door heel Europa. Veel van die vrachtwagens worden gereden door een Poolse of Hongaarse chauffeur. Nederlandse transportbedrijven werken steeds vaker met Oost-Europese vrachtwagenchauffeurs. Die zijn veel goedkoper dan Nederlandse chauffeurs.
Na de grote gifschandalen in Lekkerkerk, Gouderak, de Volgermeerpolder is de Nederlandse grond nog steeds niet schoon. Sterker nog: honderdduizenden plekken van onze bodem blijken vervuild met chemische stoffen. Dat is slecht voor het milieu, maar vooral een bedreiging voor onze gezondheid.
Iedere dag gaan er voor miljoenen euro’s aan medicijnen over de toonbank. Om die kosten te drukken, willen de overheid en zorgverzekeraars dat apotheken hun klanten in plaats van dure merkmedicijnen goedkope merkloze medicijnen meegeven.
Er zit een bankrover in uw computer die precies weet wanneer uw salaris wordt overgemaakt en wat er op uw spaarrekening staat. Kwaadaardige software, vaak onzichtbaar voor antivirus programma's, sluist in een oogwenk grote bedragen naar buitenlandse rekeningen. Nu de meeste Nederlanders afhankelijk zijn van internetbankieren, blijkt het hang- en sluitwerk nauwelijks bestand tegen de vindingrijkheid van cybercriminelen.
Het Wereld Natuur Fonds (WNF), de beschermer van de beroemde reuzenpanda, ligt onder vuur. De strategie van het WNF om samen met het bedrijfsleven de natuur te redden, wordt door verschillende onafhankelijke onderzoeken en deskundigen onderuit gehaald.
Huisschilder Willy van der Linden is voor 140 duizend euro opgelicht. Cindy Verhagen heeft reuma en wilde daardoor minder werken. Om haar toekomst veilig te stellen belegt ze haar spaargeld bij een vertrouwd assurantiekantoor. Althans dat dacht ze. Nu is ze alles kwijt. De werkgever van Monique Kurvers lijkt een fraudeur. Het bedrijf gaat failliet en Monique verliest haar baan.
In de afgelopen twee jaar worden in de chique buurten van Haarlem tientallen zwarte schoonmaaksters en klusjesmannen opgepakt. De vreemdelingenpolitie krijgt een tip van busmaatschappij Connexxion. Die heeft last van zwartrijders. In een aantal gevallen blijkt het te gaan om illegale vreemdelingen. De politie volgt zwarte mensen op weg van de bushalte naar hun werk om ze op heterdaad te kunnen betrappen op illegale arbeid. Maar volgens de rechter mag dat niet. De politie mag mensen niet op grond van hun huidskleur volgen en om hun papieren vragen.
Antibiotica stellen artsen in staat om levens te redden in het bestrijden van ziekmakende bacteriën. Maar hoe lang nog? In 2010 en 2011 luidden artsen en deskundigen in de ZEMBLA-uitzendingen ‘Antibiotica Alarm’ de noodklok over de toenemende antibiotica-resistentie. De volksgezondheid staat de laatste jaren onder druk door oprukkende superbacteriën, die mensen ongevoelig maken voor antibiotica.
Incassobedrijven en deurwaarders draaien overuren. Zo’n 700.000 huishoudens hebben op dit moment problematische schulden. Naar verwachting worden het er dit jaar nog meer. En die vorderingen moeten wel geïncasseerd worden. De overheid en het bedrijfsleven hebben voor miljarden uitstaan aan belastingen en rekeningen die nog betaald moeten worden.
Maart 2011 liet ZEMBLA in haar uitzending ‘Moord op de honingbij’ zien dat van alle Europese landen Nederland de grootste bijensterfte heeft. Wetenschappers en imkers uit de hele wereld zien landbouwgif als de belangrijkste oorzaak van de sterfte. Ontkenning De producenten van landbouwgif ontkennen ieder causaal verband. In Nederland ziet de belangrijkste adviseur van de overheid op dit gebied, Wageningen Universiteit en Research-centre (WUR), de pesticiden ook niet als grootste probleem van de bijensterfte.
De bever, de otter, het korhoen, de korenwolf en de wisent. Ze waren (zo goed als) uitgestorven in Nederland. Maar natuurbeschermers zetten deze dieren steeds weer opnieuw uit in de natuur om zo de biodiversiteit te behouden. Dat gebeurt met wisselend succes. Zo kan de korenwolf, de Limburgse hamster, alleen in het wild overleven dankzij een fokprogramma. Uitgezette otters worden aan de lopende band doodgereden. Opnieuw ingebrachte korhoenders vallen binnen enkele dagen ten prooi aan roofdieren. En als er al kuikens worden geboren, sterven ze door voedselgebrek. Ondertussen wordt Nederland voorbereid op de (spontane) komst van de wolf.
Mevrouw van der Enden (72) is dement en ligt in een verpleeghuis. Ze praat niet en herkent haar echtgenoot en haar zoon nauwelijks meer. Mevrouw van der Enden heeft jaren geleden een schriftelijke euthanasieverklaring ondertekend omdat ze bij ondragelijk lijden niet verder wil leven. Maar nu blijkt dat geen arts haar laatste wens wil uitvoeren omdat ze niet meer in staat is haar euthanasieverzoek mondeling te bevestigen. En dat moet wel volgens de artsen.
Bijna de helft van de Nederlanders is te zwaar. We bewegen weinig en eten vaak ongezond. Dikke mensen lopen meer risico op kanker en op hart- en vaatziekten. Diabetes wordt een epidemie.
Op 18 december 2012 besluit de Hoge Raad dat de zaak van de ‘zes van Breda’ heropend wordt. Waarschijnlijk hebben zes mensen jarenlang onschuldig in de gevangenis gezeten. In ‘ZEMBLA’ een reconstructie over deze bizarre zaak. Voor het eerst spreken de belangrijkste betrokkenen, onder wie vier van de zes van Breda.
Matchfixing, het beïnvloeden van voetbaluitslagen, breidt zich over de wereld uit als een olievlek. Begin dit jaar onthult Europol het grootste omkoopschandaal in het Europese voetbal. Honderden voetbalwedstrijden blijken gemanipuleerd door criminele bendes.
Dit jaar bestaat het Koninkrijk der Nederlanden 200 jaar. Curaçao is één van de parels aan de kroon, een geliefd eiland bij veel Nederlandse toeristen. Wat de vakantiegangers vaak niet weten, is dat in dit paradijs één van de grootste milieuschandalen van het Koninkrijk plaatsvindt. De Isla-olieraffinaderij stoot jaarlijks miljoenen kilo’s zwaveldioxide in de lucht. Dat is meer dan alle Nederlandse raffinaderijen bij elkaar. Omwonenden worden doodziek, scholen moeten dicht door stank en rook. Politiek Den Haag en de regering van Curaçao zijn op de hoogte. Waarom grijpen ze niet in? ‘ZEMBLA’ onderzoekt: wie is verantwoordelijk voor deze ziekmakende fabriek en waarom worden er geen maatregelen getroffen?
SNS Bank en verzekeringsmaatschappij SNS Reaal worden begin dit jaar door de Nederlandse overheid voor 3,7 miljard euro gered van een faillissement. SNS, ooit een spaarbank voor de gewone man, wil na de beursgang in 2006 een grote speler worden in de bankwereld. Voor 810 miljoen euro koopt SNS het vastgoedfinancieringsbedrijf Bouwfonds van ABN Amro. Maar de aankoop ter waarde van 8,8 miljard euro blijkt geen meesterzet, maar een dramatische nachtmerrie met een slechte afloop.
Veel huiseigenaren zijn door de crisis gedwongen om hun onverkoopbare woning te verhuren. Makelaars en verhuurbemiddelaars storten zich massaal op deze groeimarkt. Het grote aanbod van huurwoningen trekt ook criminelen aan die zich voordoen als betrouwbare huurders. Maar eenmaal binnen bouwen ze de woning om tot een wietkwekerij.
Ben je als kind ongeconcentreerd, bewegelijk, druk, onhandig, of gewoon wat slechter in taal en rekenen? Dan is de kans groot dat je een etiket krijgt. Zo is er bijvoorbeeld ADHD, ADD, DCD en dyslexie. Psychiatrische aandoeningen die omschreven worden in DSM IV, het diagnostisch handboek voor psychiaters wereldwijd. Er is in Nederland bijna geen schoolklas meer te vinden zonder een kind met een etiket. Hoe komt dit?
Nederland staat vol met grote gebouwen en kantoren die leeg staan. Met die lege panden kan een oppervlakte van 8 miljoen vierkante meter bebouwd worden. Dat zijn 1600 voetbalvelden, maar er zijn voor deze panden geen huurders te vinden.
Drie jaar geleden onthulde ZEMBLA dat de luchtvaartsector kampt met een groot probleem: door olielekkage in de motor ademen passagiers en bemanning gevaarlijke gifstoffen in.
Afgelopen winter leggen de Franse autoriteiten in Cherbourg de supertrawler Maartje Theadora aan de ketting. Eigenaar van het schip, het bedrijf Parlevliet en Van der Plas uit Katwijk, moet een boete betalen van bijna 600.000 euro voor het vissen met een verboden net. Nederlandse supertrawlers bevaren de wereldzeeën, op zoek naar scholen haring, horsmakreel en makreel. Hun grote netten en hun gigantische vangsten leiden bij kleinere vissersbedrijven en milieuorganisaties tot zorg en kritiek.
Hoe gezond is uw gehaktbal? Hoe eerlijk is uw karbonade? Iedere dag worden er in Nederlandse slachthuizen honderdduizenden kippen, koeien, varkens en kalveren verwerkt voor de consumptie-industrie. Maar wat weten we eigenlijk van het hele vleesproductieproces? Hoe wordt de voedselveiligheid gecontroleerd?
ZEMBLA over de jacht op uw medische gegevens. Vorig jaar toonde ZEMBLA aan hoe callcentermedewerkers van verzuimbedrijven werknemers uithoren over hun ziekte. Callcentermedewerkers spelen voor doktertje en vragen de werknemer het hemd van het lijf; een grove schending van de privacy.
De gemeenten Schagen, Den Helder en Hollands Kroon die werklozen met behoud van uitkering inzetten bij het taxivervoer voor leerlingen, verdringen hiermee werkenden van bestaande banen. Dit blijkt uit ZEMBLA in de aflevering ‘Werkloos in crisistijd’ van donderdag 3 oktober (Ned.2, 21.10 uur). Wethouder Blonk van de gemeente Schagen erkent dat dit gebeurt, maar zegt bewust te kiezen voor het voorrang geven aan werklozen. “Ik vind het heel vervelend voor die chauffeurs. Dat begrijp ik heel goed. Maar als je zo’n maatregel neemt, en dat hebben wij bewust gedaan, dan weet je dat het ten koste daarvan kan gaan,” zegt Blonk.
Eén op de drie huwelijken eindigt in een scheiding en steeds vaker ontstaat er een waar slagveld tussen voormalige echtgenoten. Ouders vinden dat ze recht op hun kinderen hebben, ze slepen elkaar voor de rechter en procederen jarenlang over de inboedel, alimentatie en de omgang met de kinderen. ZEMBLA onderzoekt wat er gebeurt als liefde omslaat in haat en voormalige partners elkaar naar het leven gaan staan in een vechtscheiding.
27 Nederlandse vrouwen zijn mogelijk door de bijwerkingen van Diane-35 overleden. Diane-35 is een middel tegen acne maar wordt vooral gebruikt als anticonceptiepil. Begin van dit jaar waren er tien sterfgevallen bekend. De meeste vrouwen stierven aan een longembolie, een vorm van trombose. De meerderheid van de slachtoffers was bij overlijden jonger dan dertig jaar. Diane-35 is sinds 1987 in Nederland verkrijgbaar. D
Binnen een paar jaar groeit de wereldwijde markt van bleekproducten voor mensen met een donkere huidskleur, naar een jaaromzet van 15 miljard Euro. Crèmes, pillen en injecties, om blanker te worden. Het Brits-Nederlandse Unilever is wereldmarktleider.
Ze noemen het ´nok gaan’. Je verliest het bewustzijn of je raakt zelfs in coma raken na gebruik van GHB. Een vloeibare drug gemaakt van onder meer gootsteenontstopper en velgenreiniger. Vroeger populair in de gay scene maar tegenwoordig razend populair onder jongeren in de Nederlandse provincie.
Nederland is de grootste exporteur van bloembollen ter wereld. De afgelopen decennia is het aandeel van de leliebollen flink gegroeid. En deze lelies groeien al lang niet meer alleen in de traditionele bollenstreek, maar in steeds meer delen van het land.
Sinds 2011 woedt er in Syrië een bloedige burgeroorlog. Inmiddels zijn er ruim 3 miljoen Syriërs op de vlucht voor het aanhoudende geweld. De vluchtelingenkampen in buurlanden zoals Jordanië, Libanon en Turkije zijn inmiddels overvol. Hulpverleners vrezen voor de aankomende winter want er is een groot tekort aan dekens, warme kleding en voedsel. Wanhopige vluchtelingen proberen in toenemende mate Europa te bereiken. Deze mensen zijn bijna altijd aangewezen op mensensmokkelaars, die voor enorme bedragen in gammele, overvolle boten, de overtocht naar Italië regelen.
De ontwikkeling van een baby kan negatief beïnvloed worden door zogeheten hormoonverstorende stoffen. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat deze chemicaliën het hormoonsysteem van de baby in de war kunnen brengen wat tot blijvende gezondheidsschade kan leiden. Zwangere vrouwen staan dagelijks bloot aan deze chemische stoffen. Ze zitten o.a. in onze voeding, in plastic, in verzorgings- en schoonmaakproducten. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie vormen hormoonverstorende stoffen een bedreiging voor de volksgezondheid en het milieu.
Iedere dag proberen supermarkten ons te verleiden met stuntprijzen en mega-aanbiedingen. Ze voeren een prijzenoorlog met elkaar om de gunst van de consument te winnen. We moeten geloven dat zij echt de goedkoopste zijn. Goedkoper dan de concurrenten. Supermarkten sluiten scherpe deals met de voedselfabrikanten. Brood, groente en vlees moeten daardoor zo goedkoop mogelijk worden geproduceerd. Dat scheelt ons geld bij de kassa, denken we. Maar is dat wel zo? En wie betalen de echte prijs van onze boodschappen?
In Nederland wordt 1 op de 20 ouderen mishandeld. Onderzoekers denken dat die schatting nog aan de lage kant is. Ouderenmishandeling kent vele vormen: verwaarlozing, financiële uitbuiting, fysieke, geestelijke en zelfs seksuele mishandeling.
'Zeer ernstig en schaamteloos gedrag' oordeelt de minister van financiën Dijsselbloem over de Libor-fraude. Verschillende banken, waaronder ook de Nederlandse Rabobank blijken de Libor-rente te hebben gemanipuleerd. Deze rente, de graadmeter die banken rekenen als ze geld aan elkaar lenen, werd bewust te hoog of te laag geschat.
Zo onrustig was het nog nooit in Loppersum. 17 december jongstleden. Terwijl minister Kamp toch zojuist in het stadhuis gearriveerd is met een flink pak geld in z’n broekzak. 1punt2 miljard. Om de regio economisch op te krikken. Maar vooral om de schade te repareren. De schade aan de huizen door steeds meer en steeds zwaardere aardbevingen.
Dodelijke verkeersongevallen, zelfmoorden, buitensporig geweld en slechtnieuwsgesprekken met nabestaanden. Het hoort allemaal bij het dagelijkse werk van de politieagent. Niet alle politiemensen blijken daar tegen bestand. Jaarlijks krijgen honderden dienders te horen dat ze aan een posttraumatische stress stoornis (PTSS) lijden.
Praktische en moderne spullen, dat is Echt Hema. Bij Albert Heijn is het lekker hamsteren en bij Bakker Bart ruikt het heerlijk naar vers brood als je daar je croissantje haalt. Succesvolle winkelformules met een sterke uitstraling. Maar achter de toonbank schuilt grote woede en verdriet. De zelfstandig ondernemers, die als franchisenemer de zaak runnen, vinden dat ze erin geluisd zijn en misbruikt worden door de machtige, vaak onaantastbare hoofdkantoren. De rooskleurige omzetcijfers die hen zijn voorgespiegeld kloppen niet en ze worden opgescheept met onverkoopbare spullen. Regelmatig gaan er ondernemers failliet. Dat is in niemands voordeel zou je denken. Welke belangen spelen hier?
Op grote schaal worden burgers betrokken bij opsporing en veiligheid. Bijna anderhalf miljoen doen mee aan Burgernet. En in meer dan 200 wijken en buurten zijn burgerwachten de ogen en oren van de politie. 's Avonds patrouilleren ze door de straten, verdachte situaties worden doorgegeven aan de wijkagent. Veiligheid is een zaak van ons allemaal, zegt het kabinet, en de burger mag best een handje helpen. Maar steeds vaker nemen burgers zelf het initiatief. Ondernemers beginnen op Facebook hun eigen Opsporing Verzocht. Op het internet wordt jacht gemaakt op dierenbeulen. En pedojagers trappen de deur in bij vermeende kindermisbruikers. ZEMBLA onderzoekt: Waarom willen zo veel mensen zelf politieagent spelen? En wat zijn de gevaren?
Bewoners van Harlingen zijn bang voor de afvalverbrandingsinstallatie aan de rand van hun stad. Ze denken dat ze ziek worden van de giftige rook die uit de schoorsteen komt en laten daarom hun kinderen niet buiten spelen. Onlangs werden er in de eieren van lokale hobbykippenhouders te hoge dioxinewaarden ontdekt.
Jaarlijks vinden er honderden hersteloperaties plaats, omdat borstprotheses lekken, heupgewrichten afbreken of kunststof matjes helse pijnen veroorzaken. Veel van deze operaties hadden voorkomen kunnen worden als de implantaten beter getest waren voordat ze op de Europese markt kwamen. In Europa zijn meer dan 70 keuringsinstanties actief die medische hulpmiddelen mogen certificeren met een CE-markering.
Je bent jong en onzeker, maar dan is daar opeens de jongen die jou wel ziet staan. Hij is verliefd, zegt 'ie, maar voor je het weet dwingt hij je tot onvrijwillige seks. Loverboys. Al bijna twintig jaar kennen we het fenomeen en worden jonge meiden slachtoffer. Talloze onderzoeksrapporten en voorlichtingsfolders werden er geschreven. Maar wat is de samenleving ermee opgeschoten? De rechter plaatst de slachtoffers in gesloten jeugdzorginstellingen, voor hun eigen bescherming. Maar al te vaak gaat het mis. Ondanks het gesloten karakter van de instelling lopen de meisjes weg en komen weer in het loverboy-circuit terecht. Zembla sprak met de slachtoffers, hun ouders en de hulpverlening en onderzoekt: twintig jaar loverboys in Nederland, waarom is het probleem zo hardnekkig?
In Engeland ontstaat begin dit jaar ophef nadat bekend wordt dat de Britse National Health Service 47 miljoen medische dossiers doorverkoopt aan verzekeraars. De gegevens werden gekoppeld aan kredietwaardigheidsgegevens. Zo konden verzekeraars bijvoorbeeld een inschatting maken van het risico op longkanker. De verzekeraars gebruikten de data om de premies aan te passen; vooral patiënten jonger dan 50 jaar zijn meer premie gaan betalen. Hoe zit het eigenlijk in Nederland? ZEMBLA onderzoekt: Wat weten de verzekeraars van onze medische achtergrond?
Nederland is bezig met de aanschaf van vier onbemande vliegtuigen, oftewel drones. De keuze is gevallen op de Amerikaanse Reaper, een verkennings- en aanvalsvliegtuig. Daarmee voert de Verenigde Staten bomaanslagen uit op vermeende terroristen in Jemen, Pakistan en Somalië. Bij deze aanvallen zijn ook honderden burgerslachtoffers gevallen.
Een paar keer per jaar ontvangt het ministerie van Veiligheid en Justitie een geheimzinnige delegatie ambtenaren uit het West-Afrikaanse Guinee. Deze delegatie moet Guineeërs die illegaal in ons land zijn, identificeren en van reisdocumenten voorzien om ze naar Guinee terug te kunnen laten keren. Nederland zit in zijn maag met duizenden illegalen die niet terug kunnen naar hun land van herkomst. Ze hebben geen reisdocumenten of de overheid van hun land werkt niet mee aan hun uitzetting. Om toch van deze uitgeprocedeerde asielzoekers af te komen, sluit het ministerie van Veiligheid en Justitie achter de schermen deals met sommige landen van herkomst, waaronder Guinee. Vorig jaar werd bekend dat Nederland de Guineese delegaties betaalt voor de reisdocumenten, en hun reis- en verblijfkosten royaal vergoed. Bovendien gaan al langer geruchten over corruptie en malversaties rond uitzettingen naar Guinee. ZEMBLA reist af naar Afrika en onderzoekt hoe het ministerie van Veiligheid en Justitie erin slaagt illegale Guineeërs terug te sturen.
Een familie komt er 11 maanden na de begrafenis van hun 20-jarige zoon achter, dat ze hem zonder zijn hersenen hebben begraven. Die zijn na een gerechtelijke sectie voor onderzoek achtergehouden in het Nederlands Forensisch Instituut. De familie was daar niet over geïnformeerd. En bij een 84-jarige man wordt na een obductie in het ziekenhuis het hart achtergehouden vooronderzoek. De familie had geen toestemming gegeven voor de obductie. De familie was niet geïnformeerd over het niet terug plaatsen van het hart. Hoe is dit allemaal mogelijk? ZEMBLA besteedt aandacht aan hoe ziekenhuizen nabestaanden informeren over wat een obductie inhoudt en onderzoekt wat er met de organen van de overledene kan gebeuren na een obductie of een gerechtelijke sectie.
Het ziekenhuis is een levensgevaarlijke plek voor 65-plussers. Uit onderzoek blijkt dat een op de drie ouderen het ziekenhuis in slechtere conditie verlaat dan dat hij er in kwam. Oude mensen raken tijdens hun opname ondervoed, uitgedroogd, lopen een ziekenhuisinfectie op of vallen uit bed. Maar een van de grootste bedreigingen voor de oudere patiënt is een delirium, ook wel aangeduid als delier; een acute verwardheid waarbij de patiënt hallucineert en angstig wordt. Geen ziekenhuisbreed beleid Na het doormaken van een delier in de kans op dementie is 12 x zo groot en overlijdt 40 procent van de patiënten binnen 2 jaar. In 2005 constateert de Inspectie voor de Gezondheidszorg dat artsen te weinig kennis hebben over het delirium en dat er geen ziekhuisbreed beleid is. De Inspectie belooft toe te zien op verbetering. ZEMBLA onderzoekt of de situatie nu verbeterd is en wat ziekenhuizen doen om een delier bij patiënten te voorkomen.
Stelt u zich eens voor, u doet uw werk al jaren met veel toewijding en plezier. U wordt gewaardeerd. Maar dan komt er een verandering in managementstijl. U ontdekt onzorgvuldigheden en kaart dat aan, intern. Maar kritiek wordt niet op prijs gesteld. U wordt zelfs negatief beoordeeld. U wordt genegeerd, ze moeten u niet meer. Het overkomt Arthur Gotlieb, 50 jaar en senior beleidsmedewerker bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Hij komt in verweer, schrijft een dik rapport voor zijn hoogste baas. Hij luidt de noodklok over grote misstanden. Twee weken later maakt Gotlieb een eind aan zijn leven. Omdat de NZa van zins lijkt om de affaire stil te houden, stapt de familie van Arthur naar de pers. En zo wordt Arthur Gotlieb postuum klokkenluider.
Voor mannen met seksproblemen is er sinds 1998 Viagra. Fijn voor die mannen, maar ook voor de farmaceutische industrie. Die verdient jaarlijks miljarden aan medicijnen tegen erectiestoornissen. Het is big business. Daarom proberen fabrikanten van geneesmiddelen al jaren een lustopwekker te ontwikkelen voor vrouwen die geen zin hebben in seks. FSIAD, female sexual interest/arousal disorder, heet die aandoening in de psychiatrie. Er is van alles geprobeerd: pillen, pleisters, neussprays en gels, maar geen enkel middel is nog door de geneesmiddelen-keuring heen gekomen. Ook in ons land is er veel aandacht voor een lustpil voor vrouwen. Adriaan Tuiten uit Almere ontwikkelt met zijn bedrijf Emotional Brain pillen waardoor vrouwen meer zin krijgen. Hij heeft recent toestemming gekregen van de autoriteiten om zijn pillen op duizenden vrouwen te testen. Zembla onderzoekt hoe de farmaceutische industrie probeert een sekspil voor vrouwen in de schappen te krijgen.
U betaalt netjes uw belastingen. Niet iedereen doet dat. Maar tegenwoordig komen ze daar mee weg. Belastingambtenaren vertellen in ZEMBLA dat ze door jarenlange bezuinigingen op de belastingdienst hun werk niet meer zorgvuldig kunnen doen. Machteloos zien ze toe dat verkeerd ingevulde aangiftes niet worden gecorrigeerd, dwangbevelen niet worden ingevorderd en controles steeds minder voorstellen. Onze schatkist loopt daardoor miljarden euro’s mis, zeggen de belastingambtenaren. Al jaren kaarten ze de misstanden aan bij de fiscus en de politiek. Maar niemand grijpt in. ZEMBLA gaat op zoek naar het zogenaamde tax gap, het verschil tussen wat er in theorie aan belastingen binnen moet komen en wat er door de fiscus uiteindelijk opgehaald wordt. De Nederlandse overheid blijkt de tax gap niet te berekenen. Andere landen doen dat al jaren. ZEMBLA reist af naar Engeland waar de belastingdienst intensiever kan controleren omdat ze lessen trekken uit hun tax gap berekeningen. Waarom doen we dat in Nederland niet? ZEMBLA onderzoekt hoe het kan dat Nederland jaarlijks miljarden aan belastinginkomsten misloopt.
ICT-leverancier Ordina heeft in de periode 2005-2010 gefraudeerd met verschillende aanbestedingen van de overheid. Het betreft aanbestedingen van het ministerie van Veiligheid en Justitie en de gemeente Rotterdam. Ook kreeg Ordina cruciale, vertrouwelijke documenten toegespeeld, onder meer door een corrupte ambtenaar. Dat blijkt uit een grote hoeveelheid interne bedrijfsinformatie van Ordina die in bezit is van ZEMBLA. ZEMBLA heeft van een klokkenluider een USB-stick toegespeeld gekregen en beschikt daardoor over zo’n honderdduizend e-mails en over adresbestanden en vertrouwelijke bedrijfsplannen, afkomstig van Ordina. Het grootste deel ervan is geschreven tussen 2005 en 2010. Ordina heeft de authenticiteit van de informatie tegenover ZEMBLA bevestigd.
Een radeloze vrouw brengt haar man naar een GGZ-instelling. Hij is zwaar depressief en bang dat hij zichzelf iets aan zal doen. De man wordt in de kliniek opgenomen en de vrouw gaat met een gerust hart naar huis. Ze denkt dat hij daar veilig is. De volgende ochtend staat de politie voor de deur. Haar man blijkt voor een trein te zijn gesprongen. De afgelopen jaren neemt het aantal zelfdodingen in Nederland toe met 30 procent. In 2012 pleegde 1753 mensen zelfmoord. Ruim een derde daarvan was patiënt bij een GGZ. Zembla onderzoekt de aanpak van de geestelijke gezondheidszorg om het stijgend aantal zelfdodingen terug te dringen.
In rap tempo sluiten verzorgingshuizen in Nederland de deuren. Ouderen moeten langer thuis blijven wonen en familie en vrienden mogen een handje helpen. De vraag is alleen wat dit alles betekent voor de kwetsbare ouderen in de samenleving. ZEMBLA laat zien hoe mensen die zelf al op leeftijd zijn, veelal ten koste van zichzelf, voor anderen zorgen.
Jong of oud, ziek of gezond. Iedereen moet zich op dezelfde manier kunnen verzekeren voor ziektekosten. Dat is wettelijk zo vastgelegd. We noemen dat solidariteit. Verzekeraars zeggen dat iedereen welkom is. Dat ze niemand weigeren, hoe ziek ook. Want dat is namelijk verboden. Maar houden verzekeraars zich aan de regels?
Dit najaar opent de Zweedse modegigant Hennis & Maurits haar grootste winkel van Europa. Niet in haar eigen land maar in Rotterdam. H&M met haar goedkope kleding is mega populair in Nederland. Lage prijzen en toch stijlvol en kwaliteit zo zet H&M zichzelf graag in de markt.
De 15-jarige Canadese Amanda Todd maakt in 2012 een eind aan haar leven. Ze is jarenlang via internet geïntimideerd en bedreigd door een onbekende man. Ze moest haar borsten laten zien en seksshows geven. Als ze weigert chanteert hij haar en verspreidt een blootfoto van Amanda onder haar klasgenoten.
ICT-bedrijf Ordina plaatst ‘mollen’ op strategische posities bij potentiële opdrachtgevers om aanbestedingen naar haar hand te zetten. Ordina-managers krijgen de opdracht om hoge ambtenaren van diverse ministeries en andere overheidsinstanties te verleiden, in te pakken en te fêteren. Skyboxen, diners, golfdagen, tennistoernooien en helikoptervluchten, alles wordt door Ordina uit de kast getrokken met maar één doel: het winnen van aanbestedingen.
Meneer Tuncer uit Breda krijgt het niet voor elkaar om van zijn woekerpolis af te komen die hij tien jaar geleden afsloot om zijn hypotheek af te lossen. De verzekeraar stuurt hem naar de tussenpersoon en de tussenpersoon wil Tuncer alleen maar tegen betaling helpen. Dat is geheel tegen de afspraken in die zes jaar geleden tijdens de 'woekerpolisaffaire' gemaakt zijn.
Ons land is de afgelopen jaren opgeschrikt door meerdere frauderende wetenschappers. De fraude van professor Diederik Stapel, die in 2011 een onderzoek naar vegetariërs verzint, slaat in als een bom. Amper twee maanden later wordt de Rotterdamse internist professor Don Poldermans ontslagen, ook wegens wetenschappelijk wangedrag.
Tuinders, binnenvaartschippers, bouwmarkteigenaren. Duizenden ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf hebben grote problemen met hun bank. Allemaal hebben ze rond 2007 op advies van hun bank een ingewikkeld financieel product, een renteswap, gekocht dat gekoppeld is aan hun lening. Dit product zou ze beschermen tegen een stijgende rente, zo beloofde de bank. Maar de rente ging niet stijgen maar juist dalen en dat veroorzaakt veel problemen.
Wereldwijd proberen grote zaadbedrijven de macht over onze groente te krijgen. Zo zegt Monsanto, een Amerikaanse multinational, dat ze een broccoli hebben uitgevonden die makkelijker te oogsten is.
Het is weer tijd voor de belastingaangifte. Waarschijnlijk ploetert u zich door de aangifte heen. Veel is al ingevuld, dus leuker kunt u het niet maken. Dat is voor grote internationale bedrijven als Starbucks, Ikea en Google wel anders. Die kunnen in Nederland met slimme constructies, zoals brievenbusmaatschappijen, hun belastingverplichting omzeilen. Maar ook Nederlandse bedrijven zoals Hema, WE en ASML weten met handige trucs belastingvoordelen te creëren. Zembla onderzoekt: hoe doen die bedrijven dat? En wat loopt onze schatkist daardoor jaarlijks mis?
In Nederland zijn er bijna 1 miljoen mensen met suikerziekte oftewel diabetes. Per jaar komen er 50.000 patiënten bij. Wereldwijd hebben zo'n 350 miljoen mensen diabetes. Negentig procent heeft diabetes type 2, veroorzaakt door ouderdom, maar vooral door overgewicht en te weinig beweging. En dat drukt flink op de zorgkosten.
De maatschappij moet zich opmaken voor meer zelfredzaamheid, wil de overheid betaalbaar blijven, stelde premier Rutte vorige jaar. De overheid moet niet langer zorgen voor de burger, maar zorgen dat de burger de boel zelf kan regelen. Maar Liesbeth (57) kan de boel niet zelf regelen. Haar IQ is 66, wat betekent dat ze een denkniveau heeft van een achtjarige.
Vincent (47) lijdt aan ernstige psychoses. Hij hoort stemmen in zijn hoofd en ziet dingen die er niet zijn. Vincent is daarom opgenomen in de GGZ kliniek in Heiloo, waar hij al ruim twintig jaar wordt behandeld. In augustus 2013 besluit de kliniek om patiënten zoals Vincent mee te laten doen aan een medisch-wetenschappelijk experiment met een nieuwe medicijncombinatie.
Jesse is twaalf jaar en zit al sinds augustus noodgedwongen thuis. Hoewel slim genoeg, weigert de school hem toe te laten. Jesse is namelijk autistisch en de school vindt dat hij in de klas teveel zorg vraagt. Met Jesse zijn er duizenden leerplichtige kinderen die in hetzelfde schuitje zitten, ze behoren tot het groeiende leger van de thuiszitters. Veel van hen staan niet eens meer op een school ingeschreven. Staatssecretaris Dekker heeft het probleem de oorlog verklaard, Jesse heeft recht op passend onderwijs. Scholen hebben sinds augustus vorig jaar een zorgplicht en moeten kinderen als Jesse binnen drie maanden een plek geven. Maar waarom gebeurt dat niet? Zembla onderzoekt de wereld van passend onderwijs en stuit op wanhopige ouders, machtige schoolbestuurders en een strijdlustige jurist die voor elk kind probeert af te dwingen waar het recht op heeft: onderwijs.
De ouders van tegenwoordig zitten met de handen in het haar omdat ze niet meer weten hoe ze moeten opvoeden. Of ze nu straffen of belonen, het maakt geen indruk op Lisa, Sophie, Luna, Bram en Daan. Ze hebben of krijgen toch alles wat hun hartje begeert. De moderne ouder wil geen machtsstrijd met zijn kind; liever beschouwen ze zoon of dochter als hun beste vriend of vriendin. Ze zetten hun kinderen zo op een voetstuk dat die gaan geloven dat ze de meest bijzondere personen op aarde zijn. Als zoon of dochter zich op school misdraagt, hoeft het kind zich niet te verantwoorden, maar gaat mama of papa bij de leraar verhaal halen. Deskundigen zijn bang dat de prinsen en prinsessen die op de achterbank van hockeytraining naar vioolles worden vervoerd, zullen uitgroeien tot een generatie narcisten. En ze waarschuwen ervoor dat deze kinderen niet zijn voorbereid op het echte leven. Nederlandse kinderen zijn de gelukkigste ter wereld, maar vallen daarna in een diep zwart gat. Uit onderzoek blijkt dat er nergens zoveel twintigers in therapie zijn voor depressive en burnout. Zembla onderzoekt wat opvoeden in 2015 zo moeilijk maakt.
Huub Vrijdag (61) werkt al 42 jaar in de bouw. Maar bij zijn laatste werkgever BTB Riedas wordt hij van de een op andere dag ontslagen. Niet omdat er geen werk is, maar omdat Portugese bouwvakkers worden ingezet. Huub zit nu werkloos thuis. Miljoenen euro's vallen er te verdienen in het aanbieden van goedkope arbeiders. Bouwvakkers uit de arme delen van Europa gaan in het rijke Westen van bouwplaats naar bouwplaats. Grote speler op dit gebied in Nederland is het omstreden Ierse bedrijf Atlanco Rimec. Het bedrijf zoekt met het aanbieden van goedkope arbeiders de grenzen op van het toelaatbare. Een recent voorbeeld is de bouw van de A2-tunnel in Maastricht. Waar buitenlandse werknemers mogelijk werden onderbetaald en te lange werkdagen maakten. Maar de goedkope werknemers van Rimec zijn nog steeds in ons land aan het werk. Zembla onderzoekt waarom onze overheid nog steeds zaken doet met Rimec.
Zo'n zeven miljoen Nederlanders zijn voor uitkeringen zoals Kinderbijslag en AOW afhankelijk van de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Deze bank stelt daarover op haar website: Wie een uitkering van ons ontvangt, is bij ons aan het goede adres. Altijd. Maar is dat wel zo? De puinhoop bij SVB bij het uitbetalen van het persoonsgebonden budget (PGB) aan chronisch zieken en gehandicapten, staat nog in ons geheugen gegrift. Het debacle haalt maandenlang het nieuws. Ook politiek Den Haag wordt op het matje geroepen. Staatssecretaris Van Rijn overleeft ternauwernood een motie van wantrouwen, de SVB werkt in opdracht van zijn ministerie van VWS. Maar, wat maar amper het nieuws haalt, is een andere ernstige miskleun bij de SVB. Softwaregigant Capgemini krijgt de opdracht om het ICT-systeem dat de uitbetaling van onze kinderbijslag en AOW regelt, te moderniseren. Maar Capgemini levert de SVB software die helemaal niet blijkt te werken. Deskundigen noemen dergelijke mislukkingen 'spaghetticode', oftewel onleesbare software. De overheid trekt uiteindelijk de stekker uit het systeem, zonder dat het maar één dag heeft gefunctioneerd. Vreemd genoeg zijn de rekeningen van Capgemini gewoon betaald. De schade: tientallen miljoenen euro's belastinggeld blijken te zijn verdwenen. Hoe kan dat? Zembla onderzoekt hoe machtige softwarebedrijven als Capgemini te werk gaan en waarom de overheid miljoenen euro's betaalt voor niet werkende computersystemen.
Zembla onderzoekt wat het effect is van de inmiddels acht jaar durende blokkade en drie oorlogen op de bewoners van Gaza.
Zembla onderzoekt de illegale handel in puppy's uit Oost-Europa: wie zijn deze handelaren, hoe groot is hun netwerk en waarom worden ze niet aangepakt.
In Zembla Internationaal een documentaire uit Canada over onze telefoonverslaving. Waar eindigt onze verslaving aan data?
Zembla onderzoekt: Hoe effectief is de overheid in de aanpak van burenruzies?
Zembla onderzoekt waarom het slechte imago van de 50-plus werknemer zo hardnekkig is en waarop het is gebaseerd.
Een reportage van een Zuid-Afrikaanse onderzoeksjournalist over de onderbelichte schaduwkant van FIFA's WK.
In Zembla Internationaal onderzoeken Franse journalisten de werkwijze van de Amerikaanse multinational Cargill.
Onderzoek naar de wereld van complicaties, incidenten en calamiteiten in het ziekenhuis.
Wie een testament wil laten maken moet wilsbekwaam zijn, weten wat hij doet. Voor sommigen is dat moeilijk. Zembla onderzoekt: wie beschermt de wilsonbekwamen?
Jaarlijks raken zo'n 800 Nederlanders langer dan drie weken vermist. Zembla onderzoekt wat de overheid doet voor de achterblijvers van vermisten personen.
Zembla onderzoekt hoe het kan dat misdaad nog steeds loont.
Zembla onderzoekt de handel in onze data.
Gezondheidsapps voor op je smartphone schieten als paddenstoelen uit de grond. Maar wie beschermt deze medische informatie? Zembla onderzoekt de handel in privacygevoelige gegevens.
Zembla onderzoekt de werkdruk onder leraren en de gevolgen voor het onderwijs.
Afgelopen zomer ontstaat wereldwijde ophef als Cecil, de bekendste leeuw uit een nationaal park in Zimbabwe, door een Amerikaanse safari-toerist wordt neergeschoten. De Amerikaan blijkt een rijke tandarts te zijn die tienduizenden euro's heeft betaald om met zijn kruisboog op de wilde leeuw te mogen jagen. Cecil staat symbool voor de duizenden andere Afrikaanse dieren die jaarlijks door toeristen voor 'de lol' worden gedood. Het is een lucratieve handel waar vijftienduizend euro wordt betaald om een leeuw af te knallen, dertigduizend euro voor een olifant, en negentigduizend euro voor een neushoorn. De meeste dieren zijn zelfs speciaal gefokt voor deze plezierjacht. In Zembla internationaal legt een Franse onderzoeksjournalist met verborgen camera deze ontluisterende trofeejacht bloot.
Meer dan een miljoen mensen in Nederland slikt antidepressiva. Dit terwijl deze pillen al jaren ter discussie staan. Ze worden in verband gebracht met zelfmoord onder jongeren en gesjoemel met onderzoekresultaten door de farmaceutische industrie. Antidepressiva zijn niet onschuldig: het is moeilijk om er weer mee te stoppen en de pillen kennen veel bijwerkingen. Bovendien werken ze alleen bij heel ernstig depressieve mensen. Bij lichte en matige depressies werken placebo's, gesprekstherapie of hardlopen net zo goed. Volgens deskundigen heeft slechts een minderheid van de gebruikers een ernstige depressie. Iedere arts weet dit inmiddels. Maar toch stijgt het gebruik van antidepressiva al jaren en ook in 2015 is het aantal gebruikers van antidepressiva in Nederland weer gestegen met 3,5 procent naar 1,15 miljoen mensen. Uit onderzoek blijkt dat deze pillen bij jongeren kunnen leiden tot meer suïcidaal gedrag. Zembla onderzoekt waarom het gebruik van antidepressiva zo hardnekkig blijft stijgen, terwijl bekend is dat deze pillen bij veel mensen niet goed werken, en gevaarlijk kunnen zijn.
Sharleyne is nog maar acht jaar als vorige jaar zomer een abrupt einde aan haar leven komt. Het meisje wordt midden in de nacht door een buurman levenloos aangetroffen, onderaan hun flat in Hoogeveen. Ze heeft een pyjamaatje aan en naast haar ligt een knuffel. Sharleyne woonde samen met haar moeder op de tiende verdieping. Met haar vader heeft ze een omgangsregeling. Tot op de dag van vandaag is nog steeds niet duidelijk of het kind van de flat is gevallen, gesprongen of geduwd. Wel maakt de burgemeester meteen bekend dat het gezin al jaren bekend is bij de (jeugd)hulpverlening. Bij velen rijzen dan ook vragen: wat was dan de rol van de hulpverlening? Wat was er met het gezin aan de hand? En hoe kan het, dat niemand dit drama heeft weten te voorkomen?
Internationale wetenschappers voeren een fel debat over het massale gebruik en de gevaren van het onkruidgif glyfosaat. Volgens de Europese instanties, die momenteel de toelating van glyfosaat herbeoordelen, is het gebruik van het middel veilig. Maar volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is glyfosaat waarschijnlijk kankerverwekkend. Het gif komt in kleine concentraties ook bij mensen terecht via de lucht en ons eten. Ook in Nederland wordt glyfosaat in grote hoeveelheden over de akkers en tuinen gesproeid, onder meer onder de naam Roundup. Zembla Internationaal onderzoekt het gevaar van het meestgebruikte onkruidgif op onze akkers.
In november vorig jaar bericht Zembla over een angstcultuur op de KNO-afdeling van het UMC Utrecht. Volgens stafleden brengt het onveilige werk- en opleidingsklimaat, veroorzaakt door autoritaire gedrag van het toenmalige afdelingshoofd, zelfs de patiëntveiligheid in gevaar. Dodelijke calamiteiten, zoals een per ongeluk doorgesneden halsslagader, zijn niet gemeld aan de Inspectie voor de Volksgezondheid, blijkt uit de Zembla-uitzending. In deel 2 van 'Ziekenhuiscalamiteiten' onthult Zembla opnieuw calamiteiten binnen het UMC Utrecht die aanvankelijk niet zijn gemeld. Zembla spreekt onder meer met ouders van kinderen met een zeldzame schedelaandoening die in het UMC Utrecht zijn geopereerd, terwijl dat volgens een landelijke richtlijn niet mag. Zembla onderzoekt welke rol de Raad van Bestuur speelt.
Mevrouw Alsemgeest heeft uitgezaaide borstkanker en krijgt het medicijn pertuzumab. Het middel is bewezen effectief en geeft een gemiddelde levensverlenging van bijna 16 maanden, met behoud van kwaliteit van leven. Maar dit nieuwe medicijn is peperduur. Zorginstituut Nederland (ZINL) wil pertuzumab schrappen uit het zorgverzekeringspakket omdat nieuwe kankermedicijnen de betaalbaarheid van de gezondheidszorg bedreigen. Uit onderzoek blijkt dat Nederland, in vergelijking met andere landen in Europa, vaak de hoofdprijs betaalt voor nieuwe medicijnen. De prijs is soms meer dan 50 procent hoger dan in andere landen. ZEMBLA onderzoekt waarom nieuwe medicijnen zo duur zijn en wie daaraan verdienen.
In Noorwegen wordt elk jaar met groot ceremonieel vertoon de Nobelprijs voor de vrede uitgereikt. In Zembla Internationaal een unieke blik achter de schermen van het Nobelcomité. Als in 2010 de Nobelprijs voor de Vrede wordt toegekend aan de Chinese dissident Liu Xiaobo, bevriest China onmiddellijk alle politieke en diplomatieke banden met Noorwegen. Het Nobelcomité, bestaande uit Noorse oud-politici, staat hierna onder druk. Politieke en economische krachten proberen de betrekkingen met China te normaliseren. Dat wordt duidelijk als het Nobelcomité de Dalai Lama uitnodigt en de Noorse regering zich in allerlei bochten wringt om de Chinezen niet weer voor het hoofd te stoten. Een Noorse documentaire die de dunne scheidslijn blootlegt tussen principes, moraal, politieke en economische belangen.
Het gaat goed met Heineken. In 2015 stijgt de nettowinst van de brouwer naar bijna 2 miljard euro. Ook in Afrika doet Heineken goede zaken. Sinds 2011 investeert de biermagnaat in Ethiopië. Heineken ziet een groeimarkt in dit Afrikaanse land en verwacht dat de bierconsumptie binnen een paar jaar verdubbelt. De brouwer wordt door de Nederlandse overheid ondersteund met ruim 1 miljoen euro subsidiegeld. Geld waarmee de lokale boeren gerst verbouwen. De aanwezigheid van Heineken in Afrika past bij het nieuwe denken van het huidige kabinet; handel is de motor van vooruitgang en ontwikkeling. Dat betekent subsidies voor Nederlandse bedrijven die zich in Ethiopië vestigen en minder geld voor schoon water en gezondheidszorg. In een land waar nu opnieuw sprake is van hongersnood. Zembla onderzoekt in Ethiopië wie er profiteert van de Hollandse handel.
Geëmotioneerd doet de ontvoerde Sjaak Rijke vanuit Mali meerdere oproepen aan Nederland. Hij smeekt de regering om aan de eisen van zijn ontvoerders te voldoen. Een duivels dilemma voor de overheid, die liever geen zaken doet met terreurbeweging Al Qaida, die hem gijzelt. Rijke kruipt door het oog van de naald als hij een jaar geleden door Franse militairen wordt ontdekt en bevrijd. Op 19 augustus 2014 loopt de ontvoering van de Amerikaanse journalist Jim Foley in Syrië heel anders af. Hij wordt onthoofd door een strijder van IS. De beelden gaan de wereld over. In een interview verwijt Jims moeder haar regering grote fouten te hebben gemaakt. In Zembla Internationaal staat deze nachtmerrie van menig regeringsleider centraal. Veel landen claimen nooit losgeld te betalen. Maar uit reconstructies van een aantal zaken met unieke ooggetuigen en geheime documenten blijkt dat onder meer de Italiaanse overheid wèl heeft betaald. De Al Jazeera-reportage geeft een indringend beeld van hoe verschillend regeringen omgaan met hun in levensgevaar verkerende burgers.
Toen minister Schultz van Infrastructuur onlangs de maximumsnelheid op nog meer snelwegen verhoogde, laaide de discussie rond luchtkwaliteit weer op. Vaststaat dat door hogere snelheden meer giftige stoffen vrijkomen. Eén daarvan is fijnstof. Uit onderzoek blijkt dat fijnstof onder andere longkanker kan veroorzaken. Volgens minister Schultz blijft de blootstelling aan fijnstof binnen de gestelde norm. Maar wetenschappers stellen dat er ook onder de norm gezondheidsschade voor mensen optreedt. En hoe zit het met het nog kleinere en minstens zo gevaarlijke ultrafijnstof? Vorig jaar werden rond Schiphol verhoogde concentraties gemeten. Grondig onderzoek naar de gezondheidseffecten in de regio komt maar niet van de grond. ZEMBLA onderzoekt: wie zet in het dossier fijnstof onze gezondheid centraal?
Elk jaar bereiken in Nederland rond de zesduizend jongeren met een lichte verstandelijke beperking (LVB) de leeftijd van achttien jaar. Vanaf die dag mogen ze zelf beslissen of ze nog hulp willen of niet. Ook de achttienjarigen die naast hun verstandelijk beperking ernstige gedragsproblemen hebben en al jaren onder toezicht staan van jeugdzorg, mogen plotseling zelf hun eigen plan trekken. Maar deze achttienjarigen zijn in hun ontwikkeling vaak niet ouder dan twaalf, dertien jaar en nog helemaal niet klaar om op eigen benen te staan. Met als gevolg dat ze in no time de weg helemaal kwijt zijn. Prostitutie, criminaliteit, drugs, leven op straat. Hulpverleners weten dat het mis gaat, maar kunnen niets doen. Voor de wet zijn deze jongeren volwassen, ze mogen zelf bepalen wat ze doen. Zelfs als overduidelijk is dat ze zichzelf in de vernieling helpen. Zembla onderzoekt wat er gebeurt als jongeren na een leven vol hulpverlening op hun achttiende aan hun lot worden overgelaten.
Er loopt een totaal verwarde jongen op blote voeten langs de snelweg. Hij is 20 jaar en zwaar psychotisch. Een levensgevaarlijke situatie. Zijn moeder is radeloos en wil dat Martijn gedwongen wordt opgenomen in een GGZ-kliniek. Hij is een gevaar voor zichzelf en zijn omgeving. Maar de GGZ vindt de situatie niet ernstig genoeg. Bovendien wil de GGZ psychiatrische patiënten tegenwoordig zoveel mogelijk ambulant behandelen, oftewel thuis. Gedwongen opname Maar Martijn is niet alleen autistisch. Hij gebruikt ook synthetische drugs waardoor hij, in combinatie met zijn autisme, psychotisch wordt. En ook al wordt Martijn thuis begeleid door een GGZ-team, het gaat van kwaad tot erger. Martijn sticht brand, valt zomaar mensen lastig op straat en is agressief. Dan wordt hij gedwongen opgenomen. 'En dan is de realiteit dat iedereen met de handen in het haar zit,' zegt GGnet-bestuurder Kees Lemke in ZEMBLA.Volgens Lemke staat de casus van Martijn niet op zichzelf. Patiënten met meervoudige problemen komt hij dagelijks tegen in zijn eigen psychiatrische instelling. 'Je ziet dat als er meerdere problemen op elkaar gestapeld worden, de standaardbehandeling niet werkt. De GGZ levert nog onvoldoende maatwerk,' aldus Lemke. Hoogleraar Jim van Os, hoofd van de afdeling psychiatrie van het Universitair Medisch Centrum Maastricht, voegt daar in ZEMBLA aan toe: 'Ik denk dat best gezegd mag worden dat het huidige model van GGZ doelmatig failliet is.' Van Os bepleit, samen met vier andere wetenschappers, een rigoureuze verandering van de GGZ. Volgens hem moeten de bestaande GGZ-instellingen worden afgebouwd. In plaats daarvan krijgt iedere woonwijk een laagdrempelige GGZ-voorziening. Daar staan deskundigen dag en nacht klaar om patiënten, thuis, direct als dat nodig is psychiatrische zorg te verlenen. Als Martijn in de kliniek zit, is zijn moeder opgelucht. Zij denkt dat haar zoon nu dan eindelijk behandeld zal worden voor zijn autisme en zijn middelengebruik. 'Ik denk da
Met gevaar voor eigen leven maken activisten en journalisten met verborgen camera opnamen in Saudi-Arabië. Als ze ontdekt worden, hangt er in het gunstigste geval een celstraf boven hun hoofd in het totalitaire islamitische land. Op de geheime opnames is te zien dat de lichamen van geëxecuteerde burgers buiten op straat tentoongesteld worden. Ook is te zien hoe de haat richting christenen, joden, en de sjiitische minderheid met de paplepel ingegoten wordt. Criticasters waarschuwen dat de wahabitische ideologie van de Saudische heersers een voedingsbodem is voor terrorisme. Ook zouden rijke Saudi’s honderden miljoenen dollars hebben doorgesluisd naar IS. Maar Saudi-Arabië is nodig in de strijd tegen IS. Bovendien doet het westen, waaronder ook Nederland, goede zaken met de oliestaat, en verdient het aan de wapenexport naar het land. Als koning Willem-Alexander en minister Koenders in januari 2015 in Riyad de laatste eer bewijzen aan de overleden Saudische koning, leidt dat tot kritische Kamervragen. ZEMBLA INTERNATIONAAL over de schaduwzijdes van onze bondgenoot. Een Engels/Amerikaanse documentaire van ITV en PBS met schokkende beelden uit de islamitische oliestaat die zelden naar buiten komen.
De postpakkettenmarkt is 'booming business'. Nederlanders kopen steeds meer online: gemiddeld verwerkt PostNL per dag 600.000 pakjes. Daarmee boekte het bedrijf vorig jaar 100 miljoen euro winst. Ook de winkeliers met een postagentschap profiteren van de drukte bij het afhandelen van de pakjes. Ze reageerden daarom boos toen PostNL onlangs bekendmaakte dat de vergoeding die de winkeliers ontvangen, fors naar beneden gaat, tot ongeveer een derde. Het doet denken aan de protesten die vorig jaar uitbraken onder pakketbezorgers. Zelfstandigen die voor PostNL werken, gingen in staking uit protest tegen de lage tarieven. Afgelopen maand zette PostNL een opmerkelijke stap: nieuwe pakketbezorgers krijgen een vast contract. Maar de honderden zzp'ers waar het bedrijf nu mee werkt, blijven dat werk gewoon als zelfstandige doen. Vorig jaar bood PostNL de zelfstandige pakketbezorgers nog een vast dienstverband aan. Maar weinigen maakten daar gebruik van. Wat zit daar achter? Zembla onderzoekt hoe het de stakende pakketbezorgers van toen is vergaan en hoe het 'duurzaam bezorgmodel' van PostNL wordt ontvangen.
Iedere dag arriveren er in Nederland ruim negen miljoen rozen uit Afrika. Op de dagen voor Valentijnsdag en Moederdag is er sprake van topproductie. Dan worden er in Aalsmeer ruim honderd miljoen rozen verhandeld. De meeste rozen komen uit Afrika, want veel Nederlandse rozenkwekers zijn naar Afrika vertrokken omdat de omstandigheden voor de rozenkweek daar aantrekkelijker zijn dan in Nederland. De temperatuur is gunstig, er zijn belastingvoordelen en de arbeid is goedkoop. De meesten rozenkassen zijn gesitueerd naast rivieren en meren, want een roos heeft per steel zo'n zeven liter water nodig. Veel van de rozen hebben een fairtradekeurmerk. Zembla gaat naar Ethiopië en onderzoekt hoe eerlijk de Afrikaanse roos gekweekt wordt.
In de vroege avond van 31 december 2015 springt Linda van Oosterbaan voor het oog van buiten spelende kinderen van de flat waarin ze woont. Ze overlijdt ter plekke. Linda had een borderline persoonlijkheidsstoornis en psychotische klachten. In het verleden is ze herhaaldelijk gedwongen opgenomen in psychiatrische instellingen. Sinds het voorjaar van 2015 wordt ze thuis behandeld door GGZ Breburg. De laatste weken van haar leven gaat het heel erg slecht met Linda. Politie en ambulance moeten een paar keer per week voor haar uitrukken. Ze doet meerdere zelfmoordpogingen of dreigt daarmee. Ze rent zelfs een keer de snelweg op. Ze geeft bij GGZ Breburg regelmatig aan dat ze hulp nodig heeft en opgenomen wil worden. Ook haar moeder en zus dringen daar veelvuldig op aan. Maar GGZ Breburg weigert. De instelling heeft besloten dat het voor Linda beter is als ze eigen verantwoordelijkheid neemt voor haar leven. Daarmee neemt GGZ Breburg bewust een risico. Sally (5) zag Linda vallen en slaapt sindsdien slecht. Ook op school gaat het niet goed. In 2015 meldt de politie bijna zesenzestig duizend incidenten waarbij verwarde personen zijn betrokken. Sinds 2011 is een stijging van 65 procent gerapporteerd. Zembla onderzoekt: waar ligt de grens van de eigen verantwoordelijkheid die de GGZ patiënten als Linda geeft? En wie is verantwoordelijk voor de maatschappelijke schade die ontstaat als de GGZ een psychiatrische patiënt niet wil opnemen?
Het UMC Utrecht ligt onder een vergrootglas van de Inspectie die het ziekenhuis zelfs onder verscherpt toezicht stelt. Twee uitzendingen van Zembla brengen onder meer het verhaal over een angstcultuur op de KNO-afdeling, over calamiteiten die het ziekenhuis niet meldt bij de Inspectie. Aanvankelijk ontkent de Raad van Bestuur dat er problemen zijn, maar zegt nu dat Zembla 'ons met de neus op de feiten heeft gedrukt'. Toch gebeuren er in korte tijd merkwaardige dingen. Klokkenluiders worden onder druk gezet. En een omstreden arts die eerst op non-actief was gezet, mag ineens weer gaan werken. Zonder dat de Inspectie dat weet, en met het verscherpte toezicht als gevolg. Naar aanleiding van de Zembla-uitzendingen start de Inspectie een groot onderzoek. Komt de waarheid nu wel boven tafel? Opnieuw keert Zembla terug in het UMC Utrecht. Want ziekenhuisdirecties, de Inspectie en de minister zeggen dat patiëntveiligheid de hoogste prioriteit heeft. Maar waaruit blijkt dat? In het derde deel van 'Ziekenhuiscalamiteiten' onderzoekt Zembla wie ervoor zorgt dat wij ons met een gerust hart kunnen toevertrouwen aan onze arts.
In januari 2014 onthult Zembla dat er asbest is vrijgekomen uit broodovens van Bakkersland, de huisbakker van onder meer Albert Heijn. Het bedrijf heeft supermarktbrood teruggehaald omdat er asbest op lag. Ook blijkt uit de uitzending dat Bakkersland een juridische strijd voert met een werknemer die asbestkanker heeft en een schadevergoeding eist van het bedrijf. Desondanks bezweren de broodfabrieken en supermarkten dat alles onder controle is. Bakkers zouden asbestveilig werken. Broodovens worden overal gesaneerd. Maar wie controleert of het werk in de bakkerijen veilig is? En wie komt op voor de bakkers die asbestkanker oplopen? Zembla duikt opnieuw in het dossier van de asbestbakkers.
Op 12 mei arresteert de politie een bestuurslid en een sponsor van amateurvoetbalclub OFC uit Oostzaan. Justitie verdenkt hen van het zwart betalen van spelers. De ambitieuze dorpsclub trekt de afgelopen jaren de ene na de andere speler aan en klimt op naar de top van het amateurvoetbal. OFC is niet de enige die problemen heeft met de fiscus. De afgelopen jaren blijkt dat meer amateurclubs spelers onderhands betalen. Ze willen koste wat kost naar de top en trekken met behulp van sponsors dure spelers aan, maar betalen de vereiste loonbelasting niet. Als ze die alsnog moeten betalen, gaan ze failliet. De club gaat ten onder en schuldeisers zoals de belastingdienst, leveranciers en de overheid blijven met lege handen achter. Zijn de spelers zwart betaald? Is hier fraude gepleegd?
Een dagje naar de dierentuin. Een populair en vermakelijk familie-uitje. Vooral de pasgeboren diertjes zijn favoriet en staan garant voor grote bezoekersaantallen. De Nederlandse dierentuinen trekken de afgelopen jaren rond de tien miljoen bezoekers. Het romantische beeld van dierenparken wordt bruut verstoord als de dierentuin in Kopenhagen een kerngezonde giraffe neerschiet en en plein public aan de leeuwen voert. Reden? De giraffe was 'overbodig' en zou anders zijn familieleden gaan dekken. De Denen willen geen anticonceptie toedienen om het natuurlijk paargedrag niet te verstoren. Het doden blijkt geen uitzondering. Nederlandse dierentuinen geven toe dat ook zij gezonde dieren afmaken die 'boventallig' zijn. In Europese dierentuinen worden jaarlijks naar schatting honderden wilde dieren gedood. Zelden wordt daar ruchtbaarheid aan gegeven. Het zou bezoekers afschrikken en de dierentuin in een negatief daglicht zetten. Terwijl er al kritiek is vanuit wetenschappelijke hoek dat dieren er stress ondervinden door gevangenschap. De beroemde Chimpansee-deskundige Jane Goodall pleit daarom voor dierentuinen met zo veel ruimte voor dieren, dat bezoekers ze alleen met een verrekijker kunnen bewonderen.
Judith Stoker is pleegmoeder van twee jongens en een meisje, tieners die al jarenlang bij haar opgroeien. Ze is stomverbaasd als ze eind mei te horen krijgt dat de zorg voor de drie pleegkinderen te duur is geworden. Althans, dat vindt jeugdzorg organisatie Horizon. Judith runt met haar man voor Horizon een projectgezin, waar pleegkinderen wonen die door hun complexe gedrag eigenlijk naar een instelling moeten maar met de juiste begeleiding tóch in een gezin kunnen opgroeien. Dat is beter voor de kinderen en bovendien goedkoper. Toch besluit Horizon om deze gezinshuizen, waar meer dan dertig kwetsbare kinderen wonen, te sluiten. ZEMBLA onderzoekt hoe dat kan. De zorg voor pleegkinderen wordt gefinancierd door gemeenten. Elke gemeente mag, na een aanbesteding, zelf bepalen welke organisatie de pleegzorg voor haar rekening gaat nemen. ZEMBLA onderzoekt de gevolgen van die marktwerking voor de zorg en ondersteuning van pleegkinderen. Judith Stoker strijdt ondertussen om de kinderen onder geen beding de dupe te laten worden van deze ‘centenkwestie’.
Tussen 2007 en 2011 is ons land in de ban van de grootste Q koorts epidemie ooit ter wereld. Q koorts is een levensbedreigende infectieziekte die onder meer door melkgeiten op mensen wordt overgedragen. ZEMBLA onthult in 2009 dat door laks optreden van de overheid de bestrijding te laat op gang komt. Economische belangen prevaleren boven de gezondheid van mensen. Tienduizenden mensen raken besmet. Nu, tien jaar later, zijn de gevolgen van de epidemie nog dagelijks aanwezig. 74 mensen zijn inmiddels overleden. En ten minste 2000 mensen lijden aan chronische vermoeidheid, hebben een hartklepontsteking of kampen met ernstige vaatafwijkingen. De meeste geitenboeren zijn gecompenseerd voor de geleden schade. Voor de slachtoffers is niets geregeld. Waarom niet? En hoe gaat dat bij een volgende uitbraak? ZEMBLA onderzoekt: wie beschermt ons tegen infectieziektes die van dier op mens overgaan?
De Amerikaanse voetbaltrainster Amy Griffin houdt sinds 2009 een lijst bij van voetballers die op kunstgras met rubberkorrels hebben gespeeld en kanker hebben gekregen. Ze vreest dat er een verband is tussen de korrels, die gemaakt zijn van oude autobanden, en de kanker. De lijst telt inmiddels 230 spelers. In Engeland voert Nigel Maguire, voormalig hoofd van een regionale gezondheidsdienst, campagne voor beter onderzoek naar deze rubberkorrels. Zijn zoon was keeper en kreeg lymfeklierkanker. Iedere dag sporten wereldwijd miljoenen kinderen en volwassenen op dit soort kunstgrasvelden. Ook in Nederland liggen bijna tweeduizend van die velden. De korrels zorgen ervoor dat het veld dezelfde eigenschappen heeft als een natuurgrasveld, met als bijkomend voordeel dat het bijna altijd bespeelbaar is. Maar de rubberkorrels bevatten zink, lood en benzeen en verschillende polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s), stoffen die bewezen kankerverwekkend zijn. Toch stelt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) in 2006 dat van sporten op deze kunstgrasvelden geen gezondheidsrisico's zijn te verwachten. ZEMBLA onderzoekt: zijn we goed en eerlijk geïnformeerd over de gezondheidsrisico’s van kunstgrasvelden met rubberkorrels?
De 8-jarige Victor is sinds zijn geboorte lichamelijk en verstandelijk ernstig gehandicapt. Hij kan niet praten en niet lopen. In het najaar van 2015 belandt hij met ernstige benauwdheidsklachten op de Intensive Care van het UMC Groningen. Hij krijgt amper nog lucht, stikt bijna. Zijn ouders vragen om een tracheostoma, een buisje in zijn luchtpijp waardoor hij weer kan ademen. Ook de KNO-arts van het UMCG stelt dat voor. Toch ziet het behandelteam daar geen heil in. Want, zo stellen zij, zo’n buisje zal geen ‘brug naar herstel’ zijn. Ondertussen wordt Victor zieker en zieker, zijn ouders vrezen voor zijn leven. Ze zijn er niet gerust op dat het ziekenhuis wil vechten voor het leven van hun kind. Er ontstaat een conflict tussen de ouders en het behandelteam over wat het beste is voor Victor. Maar beide partijen komen niet nader tot elkaar. De wanhopige ouders wijken uit naar een ziekenhuis in het buitenland waar ze Victor wel willen opereren. Victor krijgt een buisje in zijn luchtpijp. Hij knapt helemaal op en is sindsdien niet meer benauwd geweest.
IS heeft de krachtigste propagandamachine sinds de nazi's. Inmiddels zijn dertigduizend buitenlandse jihadisten naar Syrië vertrokken, waaronder 250 Nederlanders. De strijders sluiten zich vooral aan bij IS, dankzij het media-apparaat dat overuren draait. Geen grens gaat de terreurgroep te ver. Zelfs kinderen worden ingezet bij de gelikte executievideo's, die één-op-één gekopieerd lijken uit Hollywood-films, games en reality-tv-shows. Onze beeldcultuur is gekaapt door de terroristen en wordt nu tegen ons gebruikt. Zembla internationaal gaat op zoek naar het brein achter het publiciteitsoffensief en brengt een huiveringwekkende Franse documentaire. Getuigen van binnenuit geven een unieke blik achter de schermen. Zelden spreken ze met Westerse media en ze verschijnen anoniem in beeld. Een van de bronnen werkte voor een van de mediakantoren van IS. De man zegt daar nu spijt van te hebben en vluchtte afgelopen jaar naar Europa. Zijn achtergrond houdt hij verborgen. Hij wordt in Amsterdam geïnterviewd en gefilmd. Zembla internationaal onderzoekt de propagandamachine van IS.
Eind 2010. De grens tussen Afghanistan en Pakistan. Amerikaanse militairen jagen op Osama Bin Laden. Vlakbij het dorpje waar de Al Qaida-leider een paar maanden later wordt doodgeschoten, stuiten ze op een schuilplaats met documenten. Een brief leidt naar een omvangrijk Italiaans fraudenetwerk, met vertakkingen in heel Europa en ook naar Nederland. Het Italiaanse Openbaar Ministerie start een onderzoek. De verdachte fraudeurs worden beschuldigd via btw-fraude meer dan 1 miljard aan belastinggeld te hebben gestolen. In het criminele netwerk duiken meerdere Nederlandse bedrijven op. Zembla gaat op zoek naar deze ondernemingen om te achterhalen welke rol ze speelden in de fraude. Wordt de jihad gefinancierd met medewerking van Nederlandse bedrijven?
Het zijn ontluisterende opnames van beveiligingscamera's in een jeugdgevangenis in Australië. Als ze deze zomer in handen komen van Australische tv-journalisten, leiden ze tot nationale en internationale ophef. Te zien is hoe jongeren wekenlang in piepkleine isoleercellen zijn opgesloten, 23 uur per dag. Het is er bloedheet, er is geen daglicht en het enige water komt uit de wc. Hardhandig wordt een tienjarige jongen door bewakers op de grond gewerkt en uitgekleed. Zembla Internationaal brengt deze aangrijpende reportage van het onderzoeksprogramma 'Four Corners' en legt bloot hoe het gevangenissysteem in het noorden van Australië erop uit is de jongeren, veelal Aboriginals, te breken. De Verenigde Naties spreekt er schande van en roept op tot een breed onderzoek. Maar gedetineerde jongeren worden nog steeds aan speciale stoelen vastgebonden en krijgen een kap op hun hoofd. De onthullende foto daarvan doet eerder denken aan de beruchte Abu Ghraib-gevangenis in Irak, waar Amerikanen de Irakese gevangenen vernederden, dan aan een jeugdgevangenis in het Westen. Zembla Internationaal onderzoekt de misstanden achter de muren van de Australische jeugdgevangenis.
De 58-jarige Hassan Mousa overleeft in oktober 2013 een grote scheepsramp voor de kust van Sicilië. De vluchtelingenboot waarop hij met zijn familie de oversteek van Libië naar Italië wil maken, slaat om en zinkt. Van de ruim 400 opvarenden overleven maar 212 de ramp. Zembla was in 2013 in Sicilië en maakt de uitzending ‘Fatale Overtocht’ over de uit Syrië afkomstige Hassan en de zoektocht naar zijn gezin. Alleen Hassan en zijn oudste zoon Ahmed overleven de ramp. Inmiddels wonen vader en zoon in Zutphen. Zembla heeft contact met Hassan gehouden en onderzoekt of het hem lukt om in Nederland te aarden. Als Hassan en zijn vrouw in 2012 Syrië ontvluchtten, kunnen ze niet hun hele familie meenemen. Hun oudste dochter blijft bij haar man, de jongste twee kinderen blijven in Damascus achter omdat er niet genoeg geld is om ook voor hen de mensensmokkelaar te betalen. Vader belooft, eenmaal in een veilig land, geld te sparen zodat ook zij het land kunnen ontvluchten. De achterblijvers zien op Al Jazeera dat er een schip met vluchtelingen is vergaan op de Middellandse Zee. Zoon Omran en dochter Ajaat hadden niet verwacht dat hun familie de gevaarlijke oversteek zou wagen. Hun moeder verzweeg de vluchtplannen om hen niet nodeloos ongerust te maken. De schok is groot als ze erachter komen dat alleen hun vader en oudste broer Ahmed de ramp hebben overleefd. Hassan en Ahmed zijn bijna drie jaar in Nederland en hebben nog steeds geen werk gevonden. Ze zouden graag als timmerman en verwarmingsinstallateur aan de slag gaan, zoals zij in Syrië deden. Ahmed zegt in Zembla: “Werken is een goede afleiding om te vergeten wat je hebt meegemaakt. Thuis blijven zitten, niets doen, brengt je aan het denken.” Volgens professor Godfried Engbersen, lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en mede-auteur van het rapport ‘Geen Tijd te verliezen’ hadden Hassan en Ahmed al direct in het eerste jaar aan werk geholpen moeten worden. “Van de groep Sy
De handhaving in de Rotterdamse haven ligt onder vuur. Criminelen zouden er vrij spel hebben. Sinds de aanleg van Maasvlakte 2 komen er nog grotere schepen met nog meer containers de Rotterdamse haven in. Vorig jaar gingen er ruim twaalf miljoen containers doorheen. De druk aan de poort is groot, net als het belang van een snelle doorvoer. Want tijd is geld. Met steekproeven en risicoanalyse worden de containers door de douane gecontroleerd. Regelmatig worden flinke partijen drugs onderschept. Volgens deskundigen is dat maar het topje van de ijsberg. Want voor criminelen zijn zeecontainers een ideale manier om drugs door te voeren. Zembla onderzoekt: weten we (voldoende) wat er binnenkomt in de Rotterdamse haven?
Volgens de woordvoerders van Deense moskeeën worden hun volgelingen aangemoedigd om te integreren in de Europese samenleving. Maar volgens een gezaghebbende insider spreken de meesten met twee gezichten. Twee moslims gaan undercover als getrouwd stel en filmen met verborgen camera in acht Deense moskeeën. Het leidt tot schokkende opnames. Als de vrouw vertelt dat haar man haar mishandelt, raden zeven van de acht religieuze leiders haar af om naar de politie te gaan. Ze wijzen de vrouw er zelfs op dat ze verplicht is om met haar man naar bed te blijven gaan. Eén van imams zegt dat kinderen vanaf tien jaar geslagen mogen worden als ze niet willen bidden. Het roept grote verontwaardiging op bij Deense politici. De regering laat een lijst opstellen van 'haatpredikers', die openbaar wordt.
Kopieën van je paspoort, je wachtwoorden, je belastinggegevens; een klein beetje hacker kan er zo bij. Zembla ontdekt dat privacygevoelige informatie van particulieren maar ook zeer vertrouwelijke informatie van beursgenoteerde bedrijven en overheidsinstellingen voor het grijpen ligt. Zembla onderzoekt de oorzaken en de gevolgen.
"Ieder kind dat thuis zit en geen onderwijs krijgt, is er één te veel." Dat zei staatssecretaris Dekker van Onderwijs in Zembla, anderhalf jaar geleden. Hij verklaarde de oorlog aan de inmiddels tienduizend kinderen die niet naar school gaan. Wat heeft de staatssecretaris tot nu toe bereikt? Er is een thuiszitterspact met schoolbesturen en gemeenten: elke thuiszitter moet een passende onderwijsplek krijgen. Oud-kinderombudsman Marc Dullaert toert door het land om de boel aan te jagen. Maar ondertussen stijgt al vijf jaar achtereen het aantal kinderen dat door een lichamelijke of psychische beperking niet meer naar school gaat. Ze worden niet leerbaar genoemd en het zijn er al vijfduizend. Hoe kan dat? Zembla onderzoekt opnieuw het dossier thuiszitters.
Huisarts Michael Brouwer draagt een bril maar hij vindt het prettiger zonder en daarom laat hij zijn ogen laseren. Na de ingreep heeft hij zoveel pijn dat hij niet weet hoe hij verder moet leven. Het voelt alsof er continu met een mes in zijn ogen wordt geprikt. Brouwer blijkt zenuwpijn te hebben ontwikkeld, een zeldzame maar zeer invaliderende complicatie, waarvoor hij niet was gewaarschuwd. Wereldwijd laten miljoenen mensen hun ogen laseren. De Lasik methode is het meest populair, ook in Nederland, want na deze korte ingreep kun je bijna direct weer werken en autorijden en heb je geen napijn. Bij Lasik wordt een flapje gesneden in het hoornvlies. Daarbij worden talloze zenuwen doorgesneden. Dat gaat meestal goed. Volgens een onderzoek van de ooglaserindustrie is zelfs 95,4 procent van de patiënten tevreden. Informatiefolders melden dat mogelijke neveneffecten zoals droge ogen of het zien van verblindende kringen of strepen rondom lichtbronnen na verloop van tijd weer verdwijnen. Maar internationaal is er een grote groep patiënten die claimt vreselijke last van pijn en droge ogen te hebben overgehouden aan Lasik. ZEMBLA onderzoekt: wat zijn de risico’s van een Lasik ooglaserbehandeling en worden patiënten hierover volledig geïnformeerd?
Zembla onderzoekt wat het UMC Utrecht, de Inspectie en andere academische ziekenhuizen hebben geleerd van de problemen op de KNO-afdeling van het UMC Utrecht in 2015.
Het aantal geslachtsveranderende operaties stijgt. De wachtlijsten voor hormoonbehandelingen en operaties worden langer, en de patiënten jonger. In 2015 werd Holland’s Next Top Model gewonnen door een transgender. En dit jaar doet voor het eerst een transgender mee aan de Miss Universe-verkiezing. Minder bekend zijn de spijtoptanten. Patrick uit Emmen ondergaat tien jaar geleden een geslachtsverandering. Maar al na drie maanden beseft hij dat het een verkeerde beslissing was. Toch wilde hij jarenlang vrouw worden. Verschillende psychiaters hebben hem gezien en geconstateerd dat zijn wens consistent is. Dus kreeg Patrick toestemming voor de operatie. Hoe is het mogelijk dat hij spijt heeft? Patrick blijkt niet de enige te zijn die spijt heeft van zijn geslachtsverandering. ZEMBLA onderzoekt: wie komt er in aanmerking voor een geslachtsveranderende operatie?
Als het gaat om de bezittingen en financiën van het koningshuis is schimmigheid troef. Kritische Kamerleden en journalisten vangen vrijwel altijd bot wanneer zij de regering vragen om openheid van zaken.
Sinds het uitbreken van corona werken de meeste Nederlanders een aantal dagen per week thuis. Wat volgens werkgevers ook na corona een blijvende trend zal zijn. Ondanks dat het nu veel rustiger is op de Nederlandse wegen - de ochtend- en avondspits bestaan niet meer en files zijn vrijwel verdwenen - deelt minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat eind 2020 een filmpje waar ze trots haar handtekening zet onder het besluit om de A27/A12 Ring Utrecht te verbreden. Dit is goed nieuws, zegt ze erbij, want het is belangrijk dat het verkeer op deze 'draaischijf van Nederland' goed door blijft stromen.
De perfecte misdaad: zo noemen deskundigen het financieel uitbuiten van ouderen. Bankrekeningen leegtrekken, boodschappen betalen met de pinpas van moeder en mantelzorgers die plotseling in testamenten opduiken. Wat begint als mantelzorg, ontaardt geregeld in het misbruiken van vertrouwen. Vaak komt de oplichting pas na het overlijden aan het licht, als de erfenis opgesoupeerd blijkt.
De hond is het op een na zwaarste wapen van de Nederlandse politie. Een beet van een politiehond kan zwaar lichamelijk letsel veroorzaken.
Op 6 januari wankelt de Amerikaanse democratie, als een meute radicaal-rechtse Trumpaanhangers het Capitool bestormt. Jarenlang zijn ze gevoed met leugens en haat, en het scheelt weinig of ze koelen hun woede op de Congresleden. Er vallen die dag vijf doden. Hoe kon het zover komen?
Op het spoor ligt een dikke laag stenen die ervoor zorgt dat de rails op z’n plek blijft liggen en dat het regenwater wordt afgevoerd. Wat veel mensen niet weten is dat in die stenen kwartsstof zit, dat kan vrijkomen als er met de stenen gewerkt wordt.
Veel mensen die antidepressiva slikken zijn niet meer depressief, maar blijven toch aan de pillen. Jaarlijks krijgen meer dan een miljoen mensen de middelen voorgeschreven. Maar stoppen lukt een deel van hen niet, door een gebrek aan goede begeleiding en voorlichting. Patiënten moeten langzaam afbouwen omdat ze anders ontwenningsverschijnselen kunnen krijgen. Zoals hoofdpijn en duizeligheid, maar soms ook ernstige slaapstoornissen en angsten.
Nederland is een van de minst bosrijke landen van Europa, alleen Malta en IJsland hebben nog minder bos. Slechts 10 procent van Nederland is bos. De laatste tien jaar zijn er ook meer bomen gekapt dan dat er nieuwe bijkwamen: Nederland kapt zelfs relatief meer dan er in Brazilië jaarlijks geveld wordt.
De vuurzee in Grenfell Tower maakte in 2017 een einde aan het leven van 72 Londenaren. De woontoren was kort daarvoor gerenoveerd. Volgens Britse onderzoekers heeft de gebruikte gevelisolatie bijgedragen aan de brand. Isolatiefabrikanten beweren dat hun producten veilig zijn, maar blijken cruciale gegevens over de brandbaarheid te hebben gemanipuleerd of verzwegen.
Als Felix 9 jaar oud is, wordt in zijn hoofd een kwaadaardige tumor gevonden. De tumor wordt succesvol verwijderd. Na de operatie willen de artsen hem nabehandelen met een reeks bestralingen en een chemokuur, zoals het protocol voorschrijft. De ouders van Felix weigeren de chemokuur. Ze hebben grote zorgen over de bijwerkingen en de schade op lange termijn, en zetten vraagtekens bij de effectiviteit.
Bescherm kwetsbare ouderen en houd je aan de maatregelen. Dat is het devies als de coronapandemie uitbreekt. De solidariteit is groot, maar al snel komen er barsten in. Op radio, tv en in de kranten klinkt telkens de vraag: is de prijs die de maatschappij daarvoor betaalt niet te hoog? Slaat de balans niet te ver door naar het beschermen van ouderen? Het debat verscherpt. Ouderen worden met dor hout vergeleken en men vraagt zich hardop af, of ouderen bij een tekort aan IC-bedden jongeren voorrang moeten geven.
Het boerenland is er slecht aan toe. Het gevolg van overmatig gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen, van steeds meer dieren en hoge opbrengsten per hectare. De intensieve landbouw heeft desastreuze gevolgen voor de bodemvruchtbaarheid. Wormenonderzoeker Jeroen Onrust steekt zijn schop in het Friese maisland. Resultaat: één kleine worm. Als we willen dat ook generaties na ons nog te eten hebben, zal het systeem fundamenteel moeten veranderen. Maar boeren die willen omschakelen naar biologisch zeggen dat hun bank en zuivelcoöperatie deze omschakeling frustreren. Zembla onderzoekt wie er verantwoordelijk zijn voor de uitgeputte bodem.
Het boerenland is er slecht aan toe. De bodem raakt uitgeput door overmatig gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. De veestapel is verantwoordelijk voor een gigantische uitstoot van broeikasgassen, fijnstof en stikstof, wat volgens tal van onderzoeken leidt tot opwarming van de aarde en een alarmerende afname van de biodiversiteit.
In de fast fashion-industrie maken de twee modeseizoenen: lente/zomer en herfst/winter al jaren plaats voor maar liefst 52 “microseizoenen” per jaar. Met wekelijkse nieuwe looks worden we verleid om zo snel en zo veel mogelijk kleding te kopen. Ook is het de bedoeling dat we het na een paar keer dragen alweer wegdoen om plaats te maken voor weer een nieuwe outfit. Dat deze spotgoedkope kleding veelal in naaiateliers door uitgebuite werknemers en zelfs kinderen wordt gemaakt, weten we. We weten ook dat de mode-industrie een van de grootste milieuvervuilers is. Maar we blijven kopen.
Inlichtingenexperts waarschuwen de Nederlandse overheid voor het groeiende gevaar van rechtsextremisme. In gesloten chatgroepen delen jonge jongens steeds hardere nazipropaganda. Ze verheerlijken terreuraanslagen zoals die op moskeeën in Christchurch waarbij tientallen doden vielen. Extremisten zijn op zoek naar ‘school shooters’, gefrustreerde pubers die worden doordrenkt met haat tegen joden, moslims en seksuele minderheden. Ze delen informatie over wapens en over potentiële doelwitten. In sommige landen staan zulke groepen al op terreurlijsten. In Nederland niet. Heeft de overheid voldoende zicht op deze nieuwe dreiging?
In De schaduwkant van Tinder laat Zembla zien hoe eenvoudig het is voor daders van seksueel geweld om met de Tinder-app potentiële slachtoffers te vinden.
Twee liter melk voor 1,75 euro, een kilo gehakt voor 4,99 euro en 500 gram broccoli voor 0,69 euro. De supermarkten stunten elke week met vlees en andere versproducten. Fijn voor de consument. Maar betalen we wel een eerlijke prijs voor ons eten? Boeren verdienen nauwelijks nog aan de productie van voedsel. Ze zitten klem in een systeem van bodemprijzen en steeds hogere opbrengsten per hectare. Daardoor zijn ze onvoldoende in staat te verduurzamen. Ondertussen raakt de bodem uitgeput door overmatig gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Biodiversiteit neemt in razend tempo af.
Het is de nieuwste trend op misdaadgebied: ransomware. “Uw computers zijn versleuteld. Neem contact met ons op om uw data terug te krijgen.” Hackers leggen met deze gijzelsoftware organisaties en overheden digitaal plat en vragen miljoenen losgeld.
‘Je hoeft niet naar het theater, je kunt ook thuis gewoon een dvd’tje aanzetten’. Die woorden van minister De Jonge, uitgesproken in april tijdens een coronadebat in de Tweede Kamer, hebben tot grote verontwaardiging in de culturele sector geleid.
In juni 2010 verdwaalt een jonge orka in de Waddenzee. Uitgeput en hongerig wordt ze opgevangen in het dolfinarium Harderwijk, waar ze haar Morgan noemen. Ze sterkt aan en een hevige strijd breekt los tussen de overheid, het dolfinarium en dierenactivisten. Moet Morgan weer terug naar de vrije zee, waar haar een onzekere toekomst wacht? Of is ze beter af in een dolfinarium, gevangen maar goed gevoed en in gezelschap van andere orka’s?
Ons onderzoek naar het leven van orka Morgan gaat deze week verder. In dit tweede deel van ‘Morgan, de verloren orka’ onderzoeken we of gevangenschap en het fokken met orka’s en dolfijnen nog wel toekomst heeft. In steeds meer landen, onder andere de Verenigde Staten, komt er een fokverbod voor dolfinaria. Maar in landen als China komen er juist steeds meer dolfinaria bij.
Hoe is het coronavirus precies ontstaan? Een cruciale vraag. Want als we de oorsprong van het virus kennen, kunnen we ons in de toekomst wapenen tegen nieuwe uitbraken. Wat maakt het antwoord op deze vraag zo moeilijk?
De ontbossing moet stoppen vóór 2030. Dat is cruciaal om de opwarming van de aarde af te remmen. Die afspraak maakten wereldleiders vorige maand op de klimaattop in Glasgow. Een van de grootste oorzaken van die ontbossing is de sojateelt. Vooral in Brazilië wordt veel tropisch bos omgeploegd tot sojavelden. Met desastreuze gevolgen voor klimaat en biodiversiteit.
De schade die de watersnood in Limburg van juli dit jaar veroorzaakte was ongekend groot: 350 tot 650 miljoen euro. In Nederland vielen geen dodelijke slachtoffers, maar een paar kilometer verderop, over de grens in het Belgische Wallonië gebeurde dat wél. De gevolgen van de overstroming zijn daar nog vele malen groter: er kwamen 41 mensen om het leven tijdens de watersnood. Nu, vier maanden later, wordt de schade geschat op zo’n vier miljard euro. In Zembla gaan Belgische journalisten terug naar de regio waar het water de grootste ravage aanrichtte: de Vesdervallei.
Zo’n twintigduizend platformmedewerkers van Schiphol werken dag in dag uit in de uitlaatgassen van vliegtuigen en dieselvoertuigen. Het personeel ‘onder de vleugel’ maakt zich zorgen over de gezondheidsschade die de dampen kunnen veroorzaken. Zembla sprak met tientallen medewerkers. Een van hen vertelt: ‘Ik ken medewerkers met longkanker, maagkanker, stembandkanker. Allemaal voordat ze de pensioenleeftijd bereikten.’
Yusuf is 15 jaar, en woont met zijn moeder in Giethoorn. Ze zijn van Turkse afkomst. Het dorp, dat bekendstaat als het ‘Hollandse Venetië’, verwelkomt jaarlijks duizenden toeristen uit de hele wereld. Maar Yusuf en zijn moeder voelen zich helemaal niet gewenst. In het dorp, dat een handvol mensen met een migratieachtergrond telt, worden ze al meer dan een jaar gediscrimineerd. ’s Avonds fietsen er regelmatig jongeren langs hun huis, ze schreeuwen ‘kankerturk’ en dat ze moeten oprotten naar hun eigen land. 's Nachts wordt hun huis belaagd, jongeren trappen tegen de voordeur en de auto wordt meerdere keren vernield.
Jong zijn. Het zou de leukste tijd van je leven moeten zijn: studeren, experimenteren, op kamers. Nieuwe vrienden maken, het leven ontdekken. Oudere generaties kijken er weleens met weemoed op terug. Maar uit onderzoek blijkt dat wereldwijd 1 op de 7 jongeren kampt met ernstige mentale problemen.
"We werken aan de bescherming van de koraalriffen die zo belangrijk zijn voor de biodiversiteit.” Die belofte deed Premier Rutte in 2020 op de biodiversiteitstop van de Verenigde Naties. Maar onze bijzondere gemeente Bonaire merkt daar vooralsnog weinig van.
Kardashians posten op social media tientallen foto’s van hun chimpansee. Beroemdheden over de hele wereld pronken met hun baby-aapje. Het is al jaren een doorn in het oog van dierenbeschermers. Want selfies met wilde dieren, nog populairder geworden door de Netflixserie Tiger King, zorgen ervoor dat de vraag naar apen stijgt.
Een ‘man in de war’ die ‘Kremlinpropaganda’ uitkraamt, aldus Tweede Kamerleden over het optreden van Thierry Baudet in het debat over Oekraïne. Terwijl iedereen de Russische invasie scherp veroordeelt, toont de FVD-leider alle begrip voor het militaire geweld van Poetin. ‘Na twee jaar covidscam hebben we nu de Ruslandscam’, stelt hij. De Oekraïneoorlog is volgens Baudet ‘de schuld van het Westen’. En als minister van Buitenlandse Zaken Hoekstra oproept om de soevereiniteit van Oekraïne te respecteren, twittert Baudet: ‘Donder toch op man, sukkel’.
Op 17 maart 1982, precies 40 jaar geleden, worden vier Nederlandse journalisten vermoord in El Salvador: Koos Koster, Jan Kuiper, Hans ter Laag en Joop Willemsen lopen in een hinderlaag en worden door militairen van het Salvadoraanse leger doodgeschoten. Op dat moment woedt er een burgeroorlog en de ploeg wilde gaan filmen in guerrillagebied.
Na de aanslagen van 9/11 valt een coalitie onder leiding van de VS Afghanistan binnen en verjaagt terreurbeweging Al Qaeda en hun gastheren, de Taliban. De NAVO wil het land daarna stabiliseren om te voorkomen dat de geschiedenis zich ooit nog zal herhalen. Bondgenoot Nederland stuurt troepen en ontwikkelingshulp naar de provincie Uruzgan. Daar krijgen de Nederlanders te maken met stammenstrijd, corruptie en een guerrillaoorlog met de Taliban.
Na de aanslagen van 9/11 valt een coalitie onder leiding van de VS Afghanistan binnen en verjaagt terreurbeweging Al Qaeda en hun gastheren, de Taliban. De NAVO wil het land daarna stabiliseren om te voorkomen dat de geschiedenis zich ooit nog zal herhalen. Bondgenoot Nederland stuurt troepen en ontwikkelingshulp naar de provincie Uruzgan. Daar krijgen de Nederlanders te maken met stammenstrijd, corruptie en een guerrillaoorlog met de Taliban.
Direct na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne roept het land om Westerse steun. De Oekraïense president Zelensky vestigt zijn hoop op de NAVO, maar “iedereen is bang, niemand reageert”, verzucht hij in één van zijn eerste videoboodschappen.
Opstaan en naar bed gaan met ernstige stankoverlast. Je slaapkamerraam kan niet open en als je de was buiten hangt, ruikt-ie binnen een mum van tijd naar een varkensstal. Al jaren klagen bewoners van landelijke gebieden over de penetrante, zure dan wel weeïge geur van steeds grotere varkens- en kippenbedrijven. Het platteland is een agrarisch industrieterrein geworden waar de slechte luchtkwaliteit zorgt voor gezondheidsrisico’s.
Het stinkt in Deurne, en niet zo’n klein beetje ook. Het Brabantse dorp ligt ingeklemd tussen tientallen varkens- en kippenbedrijven. Bijna nergens is de veedichtheid zo hoog als hier. En dat is nog niet alles, want als de wind uit het zuiden komt, ruiken inwoners de mestverwerkers en het composteerbedrijf op een industrieterrein dat pal tegen het dorp aanligt.
Rwanda staat bekend om de bloedige genocide van 1994. Bijna een miljoen mensen vonden er een gruwelijke dood. Om het land weer overeind te helpen, schieten veel Westerse landen te hulp. Nederland schenkt ‘donordarling’ Rwanda de afgelopen jaren tientallen miljoenen euro’s voor de opbouw van een onafhankelijke rechtsstaat. Rechters, openbare aanklagers en advocaten zijn opgeleid, en er zijn rechtbanken en gevangenissen en gebouwd.
In Zeeland is het water zo ernstig vervuild geraakt met giftige PFAS-stoffen dat er geen vis meer gegeten mag worden uit de Westerschelde. PFAS, ook wel 'forever chemicals' genoemd omdat ze in het milieu vrijwel niet afbreken, kunnen al bij een zeer kleine dosis schadelijk zijn voor het immuunsysteem en bij hogere blootstelling kankerverwekkend.
“Iedereen die nog leeft en tegen Rwanda aan het samenzweren is, zal de prijs betalen. Wie het ook is, het is een kwestie van tijd.” Aldus Paul Kagame, de president van Rwanda. Hij windt er geen doekjes om. Zijn tegenstanders moeten op hun hoede zijn. Waar ze zich ook in de wereld bevinden. De lange arm van dictator Kagame zal ze opsporen, in de gaten houden en bedreigen.
Als de wind verkeerd staat, stinkt het in delen van Deurne naar rottend gft-afval. In Helmond dringt de geur van kippenmest door tot in de woningen. De stank komt van nabijgelegen industrieterreinen waar afval en mest wordt verwerkt. Omwonenden zijn het zat. Ze maken zich ook zorgen om hun gezondheid, want wie weet eigenlijk hoeveel schadelijke stoffen er hun wijk in waaien?
In ons land wonen en werken naar schatting een half miljoen Oost-Europese arbeidsmigranten. Ze plukken onze tomaten, slachten onze varkens en sorteren onze pakjes. Zonder hen zou het personeelstekort nog groter zijn en de economie voor een groot deel stilliggen. Toch wonen ze vaak in erbarmelijke omstandigheden, met te veel mensen in slecht onderhouden woningen, of in stacaravans op verloederde vakantieparken.
Lang leek het alleen te bestaan in science fiction films: onstuitbare drones die de samenlevingen ontwrichten. Maar in de oorlog in Oekraïne tonen drones nu al hun verwoestende slagkracht. Moeiteloos omzeilen ze de meest geavanceerde verdedigingssystemen. Goedkope consumentendrones vormen een nieuw gevaar op het slagveld en ver daarbuiten.
De Russische inval in Oekraïne maakt begin dit jaar in één klap een eind aan een lange periode van vanzelfsprekende vrede in Europa. Door de hernieuwde dreiging uit het Oosten geven de lidstaten van de NAVO zonder morren ineens gehoor aan het aloude verzoek om meer geld te investeren in de militaire capaciteit van het bondgenootschap.
Wereldwijd gebruiken 1 op de 7 mensen, vooral jonge mensen, Instagram. In 2010 wordt de app gelanceerd, bedoeld om amateurfotografen kunstzinnige foto’s te laten maken. Maar, de app groeit uit tot een obsessie naar uiterlijke perfectie. Toen Facebookoprichter Mark Zuckerberg Instagram opkocht liet hij beroemdheden adverteren met luxeartikelen. Ze laten zien hoe mooi, rijk en succesvol ze zijn, de werkelijkheid doet er niet meer toe.
De felle protesten van burgers tegen het almaar groeiende aantal windmolenparken in Nederland nemen toe. Om de klimaatdoelen te halen komen er voor 2030 nog eens honderden turbines bij. Veel mensen die in de buurt van windmolens wonen, maken zich zorgen over horizonvervuiling, de grootte van de turbines en bovenal over de gezondheidseffecten.
Plastic is een van de grootste bedreigingen voor het milieu. Jaarlijks gaan miljoenen dieren dood door plastic vervuiling. Voor mensen zijn microplastics een grote zorg. We krijgen het binnen via de lucht en ons voedsel. Plastic zit in ons bloed, in borstvoedingsmelk en in placenta’s. Toch neemt het gebruik van plastic in razend tempo toe.
Noodgedwongen patiëntenstops, commerciële bedrijven die huisartsenpraktijken overnemen, de digitale huisarts: allemaal noodgrepen om het alarmerende huisartsentekort te compenseren. In Zembla uiten huisartsen hun zorgen, omdat de grote hoeveelheid aan extra taken die er telkens weer bijkomen ten koste gaat van de tijd voor de patiënt.
Het is een jaar geleden: het Russische leger valt Oekraïne binnen. Een bloedige oorlog volgt. Naast het officiële Russische leger, vechten er ook tienduizenden huurlingen aan Russische zijde. Ze behoren tot de bevreesde Wagner Groep. Wagner is een huurlingenleger bestaande uit ex-soldaten, gelukszoekers en gedetineerden dat steeds meer zijn stempel op de oorlog drukt. Formeel zegt het Kremlin niets met deze groep te maken te hebben. Maar, is dat wel zo? Wie zit er achter het huurlingenleger, hoe wordt het gefinancierd en wat staat er op het spel?
Al maanden is Iran het toneel van heftige protesten. Burgers gaan met gevaar voor eigen leven de straat op omdat ze niet langer willen leven onder het juk van de ayatollahs. Het regime reageert met keiharde repressie. Honderden demonstranten zijn al doodgeschoten, vele anderen verdwenen in de gevangenis. Ze lopen het risico gemarteld te worden of geëxecuteerd.
We hebben op dit moment te maken met de grootste uitbraak van het vogelgriepvirus in Europa ooit. Tientallen miljoenen dode kippen, eenden, kalkoenen, maar ook talloze dode, wilde vogels. En ook de kosten van deze vogelgriep lopen in ons land al in de tientallen miljoenen euro’s.
Het is sneller, makkelijker en kent alleen maar winnaars: CRISPR-Cas. Door een nauwkeurige knip in het DNA van een plantenzaadje kunnen voedselgewassen worden aangepast aan de wensen van teler en consument. Ons voedsel is zo beter bestand tegen klimaatverandering, er is minder landbouwgif nodig en alleen zo blijft er voldoende eten voor de groeiende wereldbevolking. Althans, dit stellen voorstanders van deze Nobelprijswinnende techniek.
Als de Russische troepen zich een maand na de invasie in Oekraïne terugtrekken uit de buurt van Kiev, stuit de Britse journalist Bel Trew op een lichaam van een tienerjongen bij een verlaten Russisch kamp. Zijn handen zijn vastgebonden, hij is half verbrand en in z’n rug geschoten. Wie is deze jongen? Door wie wordt hij gemist?
Ze kregen taart, bloemen en applaus. De zorgmedewerkers die tijdens het uitbreken van de coronacrisis in de frontlinie stonden, waren onze helden. Er waren nog geen vaccins en er was een tekort aan beschermende kleding. Duizenden van hen kregen corona en kampen nog steeds met de gevolgen daarvan. Zo ernstig dat ze niet meer kunnen werken. Ze zijn chronisch vermoeid, zijn benauwd en hebben concentratieproblemen. Werknemers die in Nederland twee jaar ziek zijn, komen in aanmerking voor een arbeidsongeschiktheidsuitkering, de WIA-uitkering. ‘Onze helden’ vertellen in Zembla hoe bikkelhard de WIA voor hen is.
Vrijwel de hele aarde is vervuild met giftige PFAS-chemicaliën. Deze ‘forever chemicals’, verwerkt in bijvoorbeeld cosmetica en anti-aanbaklagen van pannen, worden onder meer in verband gebracht met kanker, nierbeschadiging en hartaandoeningen en zorgen voor een verminderde werking van het immuunsysteem.
"Geef ´m een nekschot, die vieze flikker", of: "Ophangen dat hypocriete kutwijf". Sociale media staan vol met vrouwenhaat, Jodenhaat en homohaat. Onlangs zei Sigrid Kaag de politiek te verlaten onder andere vanwege aanhoudende intimidatie en dreigementen op sociale media.
